मनिला । दक्षिणी फिलिपिन्समा शुक्रबार बिहान आएको ७.६ म्याग्निच्युडको शक्तिशाली भूकम्पपछि उत्पन्न सुनामीको खतरा अब समाप्त भएको प्रशान्त सुनामी चेतावनी केन्द्रले जनाएको छ । प्रारम्भिक रूपमा इन्डोनेसिया र फिलिपिन्सका केही तटीय क्षेत्रमा साना छालहरू देखिएका थिए, जसमा इन्डोनेसियाको उत्तरी सुलावेसी प्रान्तमा ज्वारको स्तर करिब १७ सेन्टिमिटर (६.७ इन्च) माथि पुगेको बताइएको छ । होनोलुलुस्थित केन्द्रका अनुसार भूकम्पपछिका करिब दुई घण्टासम्म समुद्रमा हल्का उतारचढाव भइरहने सम्भावना भने कायम छ ।
भूकम्पबाट भएको क्षतिको विस्तृत मूल्याङ्कन जारी छ । राष्ट्रपति फर्डिनान्ड मार्कोस जुनियरले प्रभावित क्षेत्रमा उद्धार र राहत टोलीको तयारी भइरहेको र अवस्था सुरक्षित भएपछि ती टोलीहरू तैनाथ गरिने जानकारी दिए । फिलिपिन्स इन्स्टिच्युट अफ भोल्कानोलोजी एन्ड सिस्मोलोजीका अनुसार भूकम्प दाभाओ ओरिएन्टल प्रान्तको माने सहरबाट करिब ६२ किलोमिटर दक्षिणपूर्वमा समुद्रभित्र १० किलोमिटरको गहिराइमा आएको थियो ।
दाभाओ ओरिएन्टलका सरकारी विपद् न्यूनीकरण अधिकारी जुन सावेद्राले एसोसिएटेड प्रेससँग कुरा गर्दै भने, ‘म कार चलाउँदै थिएँ, अचानक जमिन हल्लियो र पावरलाइनहरू अनियन्त्रित रूपमा हल्लिँदै गरेको देखेँ । बिजुली बन्द भएपछि मानिसहरू घर र भवनबाट बाहिर भागे ।’ उनका अनुसार यस पटकको भूकम्प विगतका भन्दा धेरै शक्तिशाली थियो, जसले विद्यालयसहित धेरै भवनमा चिरा पारेको छ ।
सावेद्राका अनुसार भूकम्पका कारण चक्कर र बेहोस भएका कम्तीमा ५० विद्यार्थीलाई एम्बुलेन्समार्फत अस्पताल पठाइएको छ । मानेबाट करिब एक सय किलोमिटर दक्षिणमा रहेको जेनेरोसो सहरमा समेत सबै तहका कक्षा स्थगित गरिएका छन् । डाभाओ सहर (जनसंख्या करिब ५४ लाख) मा समेत विद्यालयहरू खाली गरिएका थिए । यो सहर भूकम्पको केन्द्र नजिकको सबैभन्दा ठूलो नगरी हो, जुन दाभाओ ओरिएन्टल प्रान्तको पश्चिमतर्फ करिब दुई सय ५० किलोमिटर दूरीमा पर्छ ।
होनोलुलुको प्यासिफिक सुनामी वार्निङ सेन्टरले भूकम्पको केन्द्रबाट तीन सय किलोमिटर वरिपरिका तटीय क्षेत्रमा खतरनाक छाल आउन सक्ने चेतावनी दिएको थियो । फिलिपिन्सका केही तटमा सामान्य ज्वारभन्दा तीन मिटर (१० फिट) उचाइसम्म छाल आउन सक्ने र इन्डोनेसिया तथा पलाउमा पनि साना तर उल्लेखनीय छालहरू देखिन सक्ने जनाइएको थियो ।
नागरिक रक्षा उपप्रशासक बर्नार्डो राफेलिटो अलेजान्ड्रो चतुर्थका अनुसार बिहान ९ः४३ बजे भूकम्प आएपछि डाभाओ ओरिएन्टलबाट नजिकका छ वटा तटीय प्रान्तमा सुनामीको खतरा रहेको भन्दै तत्काल उच्च भूभागतर्फ सर्न र सतर्क रहन आग्रह गरिएको थियो । उनले भिडियो सन्देशमार्फत भने, ‘हामी यी तटीय समुदायहरूलाई अर्को सूचना नआएसम्म उच्च मैदानमा रहन अनुरोध गर्दछौँ ।’ साथै, उनले बन्दरगाह तथा तटीय क्षेत्रमा रहेका डुङ्गा मालिकहरूलाई आफ्ना डुङ्गा सुरक्षित राख्न र समुद्रकिनाराबाट टाढा रहन आग्रह गरे ।
इन्डोनेसियाको मौसम विज्ञान, जलवायु विज्ञान र भूभौतिकी एजेन्सीले उत्तरी सुलावेसी प्रान्तमा ३.५ देखि १७ सेन्टिमिटर (१.३ देखि ६.७ इन्च) उचाइका साना सुनामी छालहरू देखिएको पुष्टि गरेको छ र स्थानीय बासिन्दालाई समुद्र तथा नदी किनाराबाट टाढा रहन चेतावनी दिएको छ ।
यसअघि सेप्टेम्बर ३० मा फिलिपिन्समा ६.९ म्याग्निच्युडको अर्को शक्तिशाली भूकम्प गएको थियो, जसमा ७४ जनाको मृत्यु भएको र मध्य प्रान्त सेबु, विशेषगरी बोगो सहर र वरपरका क्षेत्रमा हजारौं मानिस विस्थापित भएका थिए । प्रशान्त महासागरको ‘रिङ अफ फायर’ अर्थात् भूकम्पीय र ज्वालामुखी चापमा अवस्थित फिलिपिन्स विश्वका सबैभन्दा विपद्–संवेदनशील देशमध्ये एक हो । यहाँ प्रत्येक वर्ष करिब २० वटा आँधीबेहरी र प्राकृतिक प्रकोपहरू आउने हुँदा सरकार र स्वयंसेवी समूहहरू निरन्तर उद्धार तथा राहत कार्यमा तत्पर रहन्छन् । –रासस /एपी
