`

हसिनालाई मृत्युदण्ड सजायपछि बङ्गलादेशमा तनाव : दुई जनाको मृत्यु, भारतसँग सुपुर्दगी माग

ढाका । पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिनामाथि बंगलादेशको अन्तर्राष्ट्रिय अपराध न्यायाधिकरणले सुनाएको मृत्युदण्डको सजायले देशभर ठूलो राजनीतिक भूकम्प ल्याएको छ । राजधानी ढाकादेखि संवेदनशील मानिएका जिल्लासम्म हिंसा, आगजनी र भिडन्तका लहर चलिरहेका छन् । भारतमा निर्वासनमा रहेकी हसिनाको सुपुर्दगीका लागि ढाकाले आधिकारिक पत्र पठाएपछि घटनाक्रम झनै तङ्गिएको छ ।

सोमबार सुनाइएको फैसलापछि विद्यार्थी समूहले पुनः धनमन्डी–३२ स्थित शेख हसिनाका पिता शेख मुजिबुर रहमानको ऐतिहासिक घरमा धावा बोले । बुलडोजरसहित घर भत्काउन पुगेको भीडलाई सुरक्षा बलले रोकेपछि झडप चर्कियो । लाठीचार्ज, ध्वनि–ग्रेनेड र बल प्रयोग हुँदा भीड छिन्नभिन्न भएको भए पनि दुई जनाको ज्यान गएको पुष्टि भएको छ । विभिन्न क्षेत्र गोपालगञ्ज, मौलभीबजार, गाजीपुर र आशुलियामा आगजनी, विष्फोट र राजनीतिक झडपका खबर आएका छन् । स्थानीय मिडियाका अनुसार फैसलाको २४ घण्टाभित्र मात्र करिब ५० सवारी साधनमा आगजनी गरिएको छ ।

मृत विद्यार्थीका परिवार तथा विपक्षी समर्थकहरूले यो फैसला ‘न्यायको जित’ भन्दै मिठाई बाँडेका छन् । तर, शेख हसिनाको पार्टी अवामी लिगले मुलुकभर बन्द आह्वान गरेको छ । गत वर्ष आरक्षणविरुद्धको विद्यार्थी आन्दोलनमा दमन गर्न हसिनाले सुरक्षा निकायलाई शक्ति प्रयोगको आदेश दिएको आरोपमा उनलाई मानवताको विरुद्धका अपराधमा दोषी ठहर गरिएको हो । पाँच मुद्दामध्ये दुईमा मृत्युदण्ड र एकमा आजीवन कारावास सुनाइएको छ । पूर्व गृहमन्त्री असदुज्जमान खान कमाललाई पनि मृत्युदण्ड, पूर्व प्रहरी महानिरीक्षक अब्दुल्लाह अल मानुनलाई पाँच वर्ष कैद सजाय तोकिएको छ ।

हसिना भारतमा निर्वासनमा रहेकी बेला ढाकाले नयाँ दिल्लीलाई दुवै दोषीको सुपुर्दगीका लागि औपचारिक कूटनीतिक पत्र पठाएको पुष्टि गरेको छ । ढाका दाबी गर्छ—दुई देशबीचको सुपुर्दगी सन्धाअनुसार भारतको ‘कानुनी दायित्व’ हो कि दोषीहरूलाई फिर्ता पठाओस् ।
भारतले भने संयम कूटनीतिक प्रतिक्रिया दिएको छ ।

भारतीय विदेश मन्त्रालयले बंगलादेशको शान्ति, स्थिरता र लोकतान्त्रिक प्रक्रियाप्रति भारतको प्रतिबद्धता दोहोर्‍याउँदै, ‘भारत सधैं सबै सरोकारवालासँग रचनात्मक रूपमा संलग्न रहने’ उल्लेख गरेको छ । भारतले कुनै स्पष्ट ‘हो’ वा ‘होइन’ भनेको छैन, तर अन्तर्राष्ट्रिय अपराध अदालतको फैसलालाई अवहेलना गर्ने देशलाई ‘अमित्रतापूर्ण व्यवहार’ मानिने चेतावनी ढाकाको पत्रमा प्रष्ट देखिन्छ । मृत्युदण्डको फैसला, सडकमा उग्र प्रदर्शन, सेना तैनाथी र भारतसँगको कूटनीतिक दबाब-यी सबैले बंगलादेशको नाजुक राजनीतिक अवस्थालाई झनै जटिल बनाइदिएको छ ।

 

बंगलादेशकी पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिनालाई मृत्युदण्ड सजाय

काठमाडौं । बंगलादेशकी अपदस्थ प्रधानमन्त्री शेख हसिनालाई मानवताविरुद्धको अपराधको आरोपमा मृत्युदण्डको सजाय सुनाइएको छ । बंगलादेशको राजधानी ढाकास्थित इन्टरनेशनल क्राइम्स ट्रिब्यूनलले मानवताको अपराधमा पूर्वप्रधानमन्त्री हसिनालाई मृत्युदण्डको सुजाय सुनाएको हो ।

विशेष न्यायाधिकरणले महिनौं लामो सुनुवाइमा उनलाई गत वर्ष विद्यार्थी नेतृत्वको विद्रोहमाथि घातक दमनको आदेश दिएकोमा दोषी ठहर गरिएको थियो । हसिनासँगै र दुई शीर्ष सहयोगीहरूलाई जुलाई विद्रोहको समयमा गरिएको मानवता विरुद्धको अपराधको दोषी ठहर गरेको छ ।

अन्य दुई जना पूर्व गृहमन्त्री असदुज्जमान खान कमाल र पूर्व प्रहरी महानिरीक्षक चौधरी अब्दुल्लाह अलमामुन हुन् । ७८ वर्षीया हसिनाले गत वर्ष अगस्ट ५ मा भएको विद्यार्थी नेतृत्वको विद्रोहलाई दबाउन घातक कारबाहीको आदेश दिएको आरोपमा मुद्दाको सामना गर्न भारतबाट फर्कन न्यायाधिकरणको आदेशको अवज्ञा गरेकी छिन् । ४५३ पृष्ठको फैसलाको प्रतिलिपि पढ्नुअघि न्यायाधीश मोहम्मद गुलाम मुर्तजा मजुमदारले यो फैसला छ भागमा सुनाइने जानकारी दिए । बंगलादेश टेलिभिजनले उक्त फैसलाको घोषणा प्रत्यक्ष प्रसारण गरेको थियो ।

बंगलादेशकी पूर्व प्रधानमन्त्री हसिना मानवताविरुद्धको अपराधमा दोषी ठहर

काठमाडौं । बंगलादेशकी पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिना मानवताविरुद्धको अपराधमा दोषी ठहर भएकी छन् । समाचार संस्था रोयटर्सका अनुसार, त्यहाँको एक अदालतले सोमबार हसिनालाई मानवअधिकार विरुद्धका अपराधमा दोषी ठहर गर्दै सजाय सुनाएको हो । गत वर्ष विद्यार्थी–नेतृत्वमा भएको विद्रोहमाथि उनले घातक दमनकारी कारबाही गर्न आदेश दिएको आरोपमा महिनौँसम्म चलेको मुद्दाको फैसला सोमबार सुनाइएको हो । इन्टरनेसनल क्राइम ट्रिब्यूनलले हसिनामाथि लागेका मानवता विरुद्धको अपराधका ५ आरोपहरूमाथि सुनुवाइ गर्दै फैसला सुनाएको हो ।
यसमा हत्या, अपराध रोक्न नसक्नु र मानवता विरुद्धको अपराध सबैभन्दा महत्वपूर्ण छन् । हसिनाको फैसलालाई लिएर देशभर हिंसा जारी छ । सरकारले उच्च सतर्कता (हाई अलर्ट) को घोषणा गरेको छ । ढाकामा १५ हजार प्रहरी परिचालन गरिएको छ । उनीहरूलाई हिंसात्मक प्रदर्शनकारीहरूमाथि गोली चलाउने आदेश दिइएको छ ।
शनिबार अबेर रातिदेखि आइतबार बिहानसम्म ढाकामा दुईवटा बसमा आगजनी गरिएको स्थानीय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् । फैसलापछि हिंसा अझ बढ्ने आशंकालाई ध्यानमा राख्दै देशभर सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ । गत वर्षको विद्यार्थी नेतृत्वको व्यापक विद्रोहमा सयौँ मानिसको हत्या गरी १५ वर्ष लामो शासन अन्त्य गरेको आरोपमा उनी भारतमा निर्वासित अवस्थामा रहेकी छन् । हसिनाको अवामी लिग पार्टीले विशेष न्यायाधिकरणलाई ‘कङ्गारू अदालत’ भन्दै आह्वान गरेको देशव्यापी बन्दपछि ढाका तथा अन्य ठाँउमा अर्धसैनिक सीमा रक्षक तथा प्रहरी बल तैनाथ गरिएको छ ।
अभियोजनकर्ताहरूले भारतमा रहेकी हसिना तथा पूर्व गृहमन्त्री असदुज्जमान खानलाई मृत्युदण्डको माग गरेका छन् । तेस्रो अभियुक्त पूर्व प्रहरी प्रमुख राज्यको साक्षी बनेकाले उनलाई सजायको सिफारिस गरिएको छैन । यही मुद्दाको फैसला आज सोमबार सुनाइने अपेक्षा गरिएको छ । हसिना र पूर्व गृहमन्त्रीमाथि सन् २०२४ को जुलाई–अगस्ट महिनामा भएको विद्यार्थी आन्दोलनका क्रममा सयौँ नागरिकको हत्या गरेको आरोपमा अनुपस्थितिमै मुद्दा चलाइएको छ ।
संयुक्त राष्ट्रसङ्घको फेब्रुअरी रिपोर्टअनुसार घटनामा एक हजार ४०० जनासम्मको मृत्यु भएको उल्लेख छ भने अन्तरिम सरकारले आठ सयभन्दा बढी व्यक्तिको मृत्यु र झण्डै १४ हजार घाइते भएको पुष्टि गरेको छ ।
गत हप्ताको बन्दपछि देशभर कच्चा बम विस्फोट र आगजनीका घटनामा वृद्धि भएपछि न्यायाधिकरणले सोमबारका लागि फैसला तय गरेको थियो । राजधानीमा कक्षाहरू, सार्वजनिक यातायात तथा औपचारिक गतिविधिहरूमा व्यापक अवरोध परेको थियो । सोमबार बिहान फैसलाको तयारी भइरहँदा अवामी लिगले पुनः बन्दको आह्वान गरेको छ र हसिनाले अडियो सन्देशमार्फत समर्थकहरूलाई ‘फैसला बारे नर्भस नहुन’ आग्रह गरेकी छन् । चार दशक लामो राजनीतिक यात्रामा उनी कम्तीमा १९ पटक हत्याको प्रयासबाट बचेको इतिहास छ ।
यहीबीच, ढाकाका विभिन्न स्थानमा कच्चा बम विस्फोट भइरहेको स्थानीय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् । यी मध्ये एक विस्फोट क्याबिनेट मन्त्रिस्तरका सल्लाहकारको निवास अगाडि भएको बताइएको छ ।  बढ्दो हिंसाका बीच ढाकाका प्रहरी प्रमुख शेख मोहम्मद सज्जत अलीले सवारीसाधन जलाउने वा कच्चा बम प्रहार गर्नेहरूलाई ‘देख्नेबित्तिकै गोली हान्ने’ निर्देशन जारी गरेका छन् ।  हसिना गत वर्ष अगस्ट ५ मा अपदस्थ भएपछि भारत पुगेकी थिइन् । उनको पतन भएको तीन दिनपछि नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेता प्रोफेसर मुहम्मद युनुसले अन्तरिम सरकार प्रमुखको रूपमा पदभार सम्हाल्दै हसिनालाई कानूनी सजाय दिलाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए । अन्तरिम सरकारले अवामी लिगका गतिविधिमा प्रतिबन्ध लगाइरहेको छ । युनुसले आगामी फेब्रुअरीमा निर्वाचन गरिने र अवामी लिगलाई चुनावमा सहभागी हुन नदिइने बताउँदै बङ्गलादेशको राजनीतिक भविष्य ‘संक्रमणको संवेदनशील मोड’ मा रहेको संकेत दिएका छन् ।

बंगलादेशमा पूर्व प्रधानमन्त्री हसिनालाई मागियो मृत्युदण्ड

काठमाडौं । बंगलादेशमा अभियोजन पक्षले पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिनालाई मृत्युदण्डको सजाय दिन माग गरेको छ । उनीमाथि गत वर्ष विद्यार्थीहरूको नेतृत्वमा भएका प्रदर्शनहरूलाई दबाउन मानवताविरुद्धको अपराध गरेको आरोप लगाइएको छ । बंगलादेशमा विद्यार्थीहरूको यो प्रदर्शन निकै हिंसात्मक भएको थियो, जसमा सुरक्षा बलको कारबाहीमा धेरै मानिसको मृत्यु भएको थियो । यस हिंसापछि शेख हसिना सत्ताबाट बाहिरिनु परेको थियो ।

हसिना हाल भारतमा शरण लिएर बसेकी छिन् । बीबीसीका अनुसार उनीविरुद्ध चलिरहेको मुद्दामा एउटा अडियो क्लिप बाहिरिएको छ, जसमा कथित रूपमा उनले सुरक्षा बलहरूलाई प्रदर्शनकारीहरूमाथि ‘घातक हतियारहरूको प्रयोग’ गर्न आदेश दिएको सुनिन्छ ।
हसिनाले यी आरोपहरू अस्वीकार गरेकी छिन् ।

गत वर्ष भएको यस हिंसामा करिब १,४०० मानिसको मृत्यु भएको थियाे। यसलाई सन् १९७१ को बंगलादेशको स्वतन्त्रता संग्रामपछिको सबैभन्दा भयानक हिंसा मानिन्छ । बंगलादेशका मुख्य अभियोजक ताजुल इस्लामले भने, ‘हसिनाले १,४०० मृत्युदण्डको सजाय पाउनु पर्छ ।’ उनले थपेका छन्, ‘किनकि यो मानवीय रूपमा सम्भव छैन, त्यसैले हामी कम्तीमा एक पटक मृत्युदण्डको सजायको माग गर्दछौं ।’