वीरगञ्ज (पर्सा) । जेनजी आन्दोलनमा आफ्नो २४ वर्षे छोरा असहाब आलम ठकुराई गुमाएकी आमा नजला खातुन र आफ्नो पति गुमाएकी रोक्सिता खातुनको आँखा अहिले पनि ओभाएका छैनन् । काठमाडौँमा गत भदौ २४ गतेको जेनजी आन्दोलनका क्रममा प्रहरीको गोली लागेर सहादत प्राप्त गरेका छोरा र पतिको यादले दुवै जना अहिलेसम्म पनि सम्हालिन सकिरहेका छैन ।

उनीहरु मात्रै होइन, परिवारका अन्य सदस्यहरुको पनि पीडा कम भएको छैन । आफ्नो घरको सदस्य गुमाउनु पर्दा परिवारमा निराशा र छटपटी भने उस्तै छ । “जेनजी आन्दोलनमा भएको अप्रिय घटनाले मेरो मुटुको कलेजा नै तोडेर लगेजस्तै भइरहेको छ,” गहँभरि आँसु झार्दै आमा नजला खातुनले भने, “आफ्नो सन्तान गुमाउनु पर्दा आमालाई जस्तो दुःख अरू कसलाई नपरोस् ?”

सहिद ठकुराईकी आमा नजलाले आफ्नो साइलो छोरा गुमाएपछि आफ्नो परिवार विक्षिप्त अवस्थामा रहेको बताएका छन् । “घरपरिवारको सहारा रहेको छोरालाई मात्रै गुमाएका छैनौँ । कतारमा सेक्युरिटी गार्डका रुपमा काम गर्दै आएका श्रीमान्को समेत जागिर गुमेको छ,” उनले भने, “जग्गाको नाममा एउटा घरसहितको नौ धुर जग्गा मात्रै छ । चार छोरा र बुहारीको लालनपालन कसरी गर्ने भन्ने चिन्ताले सताइरहेको छ ।”

ठकुराईका बुबा अमरुद्धिन वैदेशिक रोजगारको सिलसिलामा कतारमा कार्यरत रहेका थिए । जेनजी आन्दोलनमा छोरा बितेसँगै उनले जागिर छाडेर छोराको अन्तिम संस्कारको कर्म गर्न भन्दै नेपाल फर्किएका थिए । अहिले बुबा अमरुदिन भने कामविहीन भएका छन् । छोराको मुस्लिम धार्मिक संस्कार अनुसारको कर्म गर्न भन्दै भारतको नयाँदिल्लीमा इस्मालिम जमाती गर्नका लागि गएका छन् ।

मुस्लिम समुदायमा आफ्नो परिवारको सदस्यको निधनपछि चार महिना संस्कार हुने बताइन्छ । आमा नजलाले आफ्नो परिवारको खम्बा नै ढलेकाले पनि सरकारले आफ्नो परिवारको एक जना सदस्यलाई स्थायी रोजगारीको व्यवस्था गर्नका लागि जोडदार माग गरेकी छिन् । “कलकलाउँदो नौजवान छोरा गुमाएका छौंँ । छोराको मृत्युको पूर्ति त जे दिए पनि हुन सक्दैन् तर परिवारका सदस्यको गुजारा चलाउनको लागि पनि सरकारले एक सन्तानलाई स्थायी जागिरको व्यवस्था गरिदिए केही हदसम्म भए पनि मलमपट्टि हुने थियो ।”

जेनजी आन्दोलनमा सहिद भएका ठकुराईकी पत्नी रोक्सिता खातुनको अवस्था पनि नाजुक भएको सासु नजलाले बताएकी छिन् । ‘‘बिहे गरेको दुई महिना बित्न नपाउँदै छोरा गुमाउनुप¥यो । अब बुहारीले कसको मुख हेरेर बाँच्ली जस्तै भएको छ । हाम्रो त परिवारमा पीडामाथि पीडा थपिएको छ’’, उनी बताँउछिन् छोरा बितेसँगै बुहारीको मुहार कतिबेला पनि उज्यालो भएको छैन । बुहारी अहिले कोठाभन्दा बाहिर पनि निस्किएकी छैनन् ।’’ घटना हुनुभन्दा दुई महिना अघि मात्रै २४ वर्षे असहाव भारतको विहार राज्यको पूर्वी चम्पारणको आदारपुर नजिकै बेल्दर्वाका रोक्सितासँग विवाह बैवाहिक जीवनमा बाँधिएका थिए ।

जेनजी आन्दोलनका शहिद भएका ठुकराईका भाइ मुराद आलमले जेनजी आन्दोलन जुन उद्देश्यले गरिएको थियो, त्यसअनुसार परिवर्तन हुनुपर्ने माग गरेका छन् । ‘‘मेरा दाइ जस्तै धेरै नेपालीले भ्रष्टाचारको विरुद्धको जेनजी आन्दोलनमा आफ्नो ज्यानको प्राण आहूति दिएका छन् । उनको योगदानलाई संस्थागत गर्नका मुलुकमा सुशासन र विधिको शासन हुनुप¥यो नि !’’

जेनजी आन्दोलनमा बितेका ठकुराई वीरगञ्जमा कक्षा १२ उत्तीर्ण गरेर उच्च शिक्षा अध्ययन गर्नका लागि काठमाडौंँ आएको थिए। ‘‘उनी फुर्सदको समयमा केही घण्टा पठाओ बाइक चलाएर खँर्च जुटाउने गर्दथे’’ भाइ मुरादले भने । असहाब भदौ २४ गतेको जेनजी आन्दोलनमा सक्रिय रुपमा सरिक भएका थिए । उनको फोटो तथा भिडियोले पनि उनी आन्दोलनमा सहभागी भएको पुष्टि गर्दछ ।

कोटेश्वर आसपासको सडकमा प्रहरीको गोली लागेर दाजुको सहादत प्राप्त गरेको मुरादले बताए । ‘‘दाजुको छातीमा दुई वटा गोली लागेपछि बानेश्वरस्थित सिभिल अस्पतालमा उपचार गर्न लागिएको रहेछ,’’ उनले भने, ‘‘सिभिल अस्पतालमा मृत्यु भएपछि पोष्टमार्टम गर्नका लागि महाराजगञ्जस्थित शिक्षण अस्पतालमा पु¥याइएको भन्ने सुनियो । हामीले दाजुको शव शिक्षण अस्पतालबाट लिएका हौँ ।’’

मन्त्रिपरिषद्को गत कात्तिक १७ गते बसेको बैठकले भदौ २३ र २४ गते गरिएको प्रदर्शनका क्रममा काठमाडौंलगायतका विभिन्न भागमा मृत्यु भएका ४५ जनालाई सहिद घोषणा गर्ने निर्णय गरेको छ । सोही निर्णय अनुसार वीरगञ्जका असहाब पनि सहिदको सूचीमा परेका छन् ।

परिवारका सदस्य भने सहिदको सूचीमा राखेर मात्रै नपुग्ने बताउ छन् । मुरादले सरकारले आफ्नो दाजुलाई सहिद घोषणा गरेर मात्रै नपुग्ने बताएका छन् । ‘‘हाम्रो दाइलाई सहिद घोषणा गरेर मात्रै हुँदैन । जेनजी आन्दोलनमा ज्यान गुमाएका सम्पूर्ण नेपाली दाजुभाइ दिदीबहिनीहरुको राज्यले उच्च सम्मान गरी उनीहरुलाई सधैँ सम्झिने वातावरण तयार पार्न जरुरत छ,’’ उनले भने, ‘‘जेनजी आन्दोलनका उद्देश्य अनुरुप मुलुकमा भ्रष्टाचाररहित सुशासन र समृद्धि आउन जरुरत भएको छ ।’’

मृतक असहाब नजला र अमरुदिनको पाँच सन्तानमध्येका तेस्रो छोरा हुन् । असहाब वीरगञ्जको ग्लोबल विजनेस कलेजबाट व्यवस्थापन सङकायमा कक्षा १२ पास गरेर थप अध्ययन र रोजगारीका लागि काठमाडौँ गएको उनको परिवारको भनाइ छ । असहाबका जेठा दाजु राजाबाबु र माइला दाजु आरिफ सिलाइकटाईको काम गर्दै आएका छन् । अर्का भाइ मुराद कक्षा १२ मा अध्ययनरत छन् भने कान्छो भाइ मुनाफ कक्षा नौमा अध्ययनरत छन् ।

वीरगञ्ज महानगर–१२ का पूर्व वडाध्यक्ष तुफान अन्सारीले वीरगञ्जले एक असल युवा गुमाउनु पर्दा मर्माहक भएको बताँउछन्। “असहाब भाइ निकै असल व्यक्ति हुन् । उनको निधनले अपूरणीय क्षति भएको छ”, उनले भने, “जेनजी आन्दालनको उद्देश्यले सार्थकता पाएको खण्डमा ठकुराई जस्ता युवाको उच्च सम्मान हुनेछ ।’’

मुराद आफ्नो जेनजी आन्दोलनमा सरिक भएका युवा विद्यार्थीमा दमन गर्नेलाई कानुनी कारवाहीको दायरामा ल्याउनुपर्ने माग गर्दछन् । ‘‘जेनजी आन्दोलनमा अत्याचार गर्नेलाई तत्कालै कानूनी दायरामा ल्याउन जरुरी छ,’’ उनले भने,‘‘दोषीलाई कडाभन्दा कडा कारवाही भएको खण्डमा मात्रै शहिदप्रति सच्चा सम्मान हुनेछ ।’’ जेनजी आन्दोलनमा शहिद भएका प्रत्येक परिवारका सदस्यलाई सरकारी जागिरको सुनिश्चित गर्नुपर्ने मुरादको माग छ ।

पर्साका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी समुनकुमार कार्कीले जेनजी आन्दोलनका क्रममा मृत्यु भएका असहाबका परिवारलाई सङ्घीय सरकारले घोषणा गरे बमोजिमको क्षतिपूर्ति उपलब्ध गराइसकेको बताएका छन् । ‘‘सङ्घीय सरकारले जेनजी आन्दोलनमा मृत्यु भएकाका परिवारलाई घोषणा गरेको क्षतिपूर्ति उपलब्ध गराइसकेका छौँ,’’ उनले भने । गत भदौ ३० गते बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले जेनजी आन्दोलनमा मृत्यु भएका व्यक्तिका परिवारलाई रु १५ लाख क्षतिपूर्ति दिने र मृतकलाई शहिद घोषणा गर्ने निर्णय गरेको थियो ।