Author: nepal one

बङ्गलादेशको सेनाले आगामी वर्षको शुरुमा हुने देशको १३औँ आम निर्वाचनपछि आफ्नो ब्यारेकमा फर्किने बुधबार बताएको छ ।

सेना मुख्यालयको आर्मी ट्रेनिङ एन्ड डक्ट्रिन कमान्डका जनरल अफिसर लेफ्टिनेन्ट जनरल मोहम्मद मैनुर रहमानले बुधबार ढाकामा पत्रकार सम्मेलनमा भन्नुभयो, “चुनाव सकिएपछि सेना आफ्नो ब्यारेकमा फर्कनेछ ।”

उहाँले चुनावले देशलाई थप स्थिर बनाउने र समग्र सार्वजनिक सुरक्षामा सुधार आउने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो।सेनाले विगत १५ महिनादेखि आफ्नो शिविर बाहिर ड्युटी गरिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

उहाँले शान्तिपूर्ण रूपमा निर्वाचन सम्पन्न गर्न सरकारलाई सहयोग गर्न सेनाको टोली तयार रहेको पनि बताउनुभयो ।

बङ्गलादेशको निर्वाचन आयोगले यसअघि नै देशको आम चुनावको सुरक्षाका लागि एक लाख सेना परिचालन गर्ने घोषणा गरेको थियो।

गत वर्ष पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिनालाई अपदस्थ गरेपछि पहिलो पटक फेब्रुअरी २०२६ मा आम निर्वाचन आयोजना गर्ने घोषणा अन्तरिम सरकारका प्रमुख सल्लाहकार मुहम्मद युनुसले गर्नुभएको थियो ।

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ र अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पबीच गत हप्ताको भेटवार्तामा भएको सम्झौतालाई औपचारिक रूप दिँदै चीनले अमेरिकी सामानमा लगाइने अतिरिक्त शुल्क एक वर्षका लागि स्थगित गर्ने निर्णय गरेको छ । यससँगै विश्वका दुई ठूला अर्थतन्त्रबीचको नाजुक व्यापार युद्धविराम आगामी वर्षसम्म कायम रहने भएको छ ।

बेइजिङको स्टेट काउन्सिललाई उद्धृत गर्दै चीनको वित्त मन्त्रालयले बुधबार आफ्नो वेबसाइटमार्फत प्रकाशित गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “अमेरिकी सामानहरूमा लगाइने २४ प्रतिशत कर एक वर्षका लागि स्थगित गरिनेछ र १० प्रतिशत कर भने यथावत् रहनेछ ।” उक्त निर्णय नोभेम्बर १० देखि लागू हुनेछ । मन्त्रालयका अनुसार यो कदम ‘चीन–अमेरिका आर्थिक र व्यापार परामर्शमा पुगेको सहमति’ अनुसार आएको हो ।

दुई राष्ट्रका शीर्ष नेताहरूले अक्टोबरको अन्त्यतिर दक्षिण कोरियामा भएको भेटवार्तामा आपसी सहमतिबाट व्यापारिक तनाव घटाउने प्रारम्भिक कदम चाल्नुभएको थियो । त्यसले पछिल्ला महिनाहरूमा अनेकौँ चरणमा चलेको वार्तालाई स्थायित्व दिँदै प्रभावकारी रूपमा एक वर्षको युद्धविराम विस्तार गरेको बताइएको छ ।

मङ्गलबार राष्ट्रपति ट्रम्पले पनि वासिङ्टनले चिनियाँ आयातमा लगाइएको अतिरिक्त शुल्क २० प्रतिशतबाट घटाएर १० प्रतिशतमा ल्याउने निर्णयको घोषणा गर्नुभएको थियो । यो त्यस्तै गरी नोभेम्बर १० बाट लागू हुनेछ ।

गत वर्षदेखि एकअर्काका वस्तुहरूमा लगातार उच्च कर लगाइँदै आएपछि बेइजिङ र वासिङ्टनबीचको तनावले विश्व बजारमा अनिश्चितता निम्त्याएको थियो । कुनै चरणमा दुवै देशका कर दरहरू तीन अङ्कको स्तरमा पुगेका थिए, जसले द्विपक्षीय व्यापारलाई ठप्प पार्ने अवस्था ल्याएको थियो ।

हालैका महिनाहरूमा निर्यात नियन्त्रण, प्रविधि हस्तान्तरण र औद्योगिक नीतिजस्ता विषयमा उत्पन्न तनावका बीच दुवै देशका शीर्ष आर्थिक अधिकारीहरूले वार्ताको माध्यमबाट असहज शान्ति कायम राखेका छन् ।

छुट्टै वक्तव्यमा, चीनले अमेरिकी कृषि उत्पादनहरूमा लगाइएको ‘अतिरिक्त कर उपायहरू कार्यान्वयन गर्न अस्थायी रूपमा रोक लगाउने’ घोषणा गरेको छ । यो निर्णय ट्रम्प प्रशासनले चीनमाथि फेन्टानिल नियन्त्रणसम्बन्धी कठोर नीति अपनाउँदै अतिरिक्त कर दोब्बर बनाउने कदमको प्रतिक्रियास्वरूप आएको हो । अब ती करहरू पुनः १० प्रतिशतमा झर्नेछन् ।

बेइजिङले विगतमा अमेरिकाबाट आयात हुने कुखुरा, गहुँ, मकै र कपासमा १५ प्रतिशत र सोयाबिन, सुँगुरको मासु, गाईको मासु, दुग्ध तथा अन्य कृषि उत्पादनहरूमा थप १० प्रतिशत शुल्क लगाएको थियो । ती कदमले विशेषतः अमेरिकी किसानहरू—ट्रम्पको मुख्य राजनीतिक समर्थन आधार—लाई गम्भीर असर पारेको थियो ।

गत वर्ष मात्र अमेरिकी सोयाबिन निर्यातको आधाभन्दा बढी चीनमा गएका थिए, तर व्यापार विवाद तीव्र बन्दै गएपछि चीनले ती सबै अर्डरहरू रद्द गरेको थियो ।

वार्तापछि चीनले दुर्लभ पृथ्वी तत्वहरूको निर्यातमा लगाइएका प्रतिबन्धहरू पनि एक वर्षका लागि निलम्बन गर्न सहमति जनाएको छ । यी तत्वहरू रक्षा उद्योग, विद्युतीय सवारी साधन र उपभोक्ता इलेक्ट्रोनिक्स निर्माणमा अत्यावश्यक मानिन्छन् र यस क्षेत्रमा चीनको वैश्विक प्रभुत्व रहेको छ ।

चिनियाँ वाणिज्य मन्त्रालयका अनुसार वासिङ्टनले पनि कालोसूचीमा परेका विदेशी कम्पनीहरूका ५० प्रतिशत साझेदारी भएका सहायक कम्पनीहरूमा लगाइने ‘एन्टिटी लिस्ट’ निर्यात प्रतिबन्ध एक वर्षका लागि स्थगित गर्ने सहमति जनाएको छ ।

त्यसैगरी, अमेरिकी सरकारले चीनको जहाज निर्माण उद्योगमाथि लक्षित प्रतिबन्धात्मक उपायहरू पनि एक वर्षका लागि रोक्ने निर्णय गरेको छ । यससँगै दुवै पक्षले एकअर्काका जहाजहरूमा लगाइँदै आएका पोर्ट शुल्कहरू पनि निलम्बन गर्ने भएका छन् ।

अमेरिकाको पछिल्लो कदमपछि चीनले आफ्नो ‘प्रतिआक्रमणात्मक शुल्क नीति’ पनि एक वर्षका लागि स्थगित गर्ने घोषणा गर्दै द्विपक्षीय आर्थिक सम्बन्ध सुधारतर्फ सकारात्मक सन्देश दिएको छ ।

यस वर्ष रेकर्ड स्तरमा पुगेको घातक भालु आक्रमणहरूबाट प्रभावित जापानको उत्तरी क्षेत्रमा जापानी सरकारले बुधबारदेखि सेना तैनाथ गर्न थालेको छ । प्रधानमन्त्री साने ताकाइचीको नेतृत्वमा रहेको नयाँ सरकारले यो सङ्कटलाई नियन्त्रणमा ल्याउन विशेष नीतिगत प्याकेजको मस्यौदा तयार गर्ने तयारीसमेत थालेको जनाएको छ ।

अप्रिलयता भालु आक्रमणका घटनामा कम्तीमा १२ जनाको ज्यान गइसकेको छ भने सयभन्दा बढी व्यक्ति घाइते भएका छन् । यो अवस्थालाई अत्यन्त गम्भीर रूपमा लिँदै सरकारले स्थानीय बासिन्दाहरूको सुरक्षालाई प्रमुख प्राथमिकता दिएको छ ।

जापानमा कडा बन्दुकसम्बन्धी कानून रहेको हुँदा सैनिकहरूले बन्दुक बोकेर जनावरहरूको सिकार गर्ने अनुमति पाएका छैनन् । त्यसैले आत्मरक्षा बलका सदस्यहरूलाई भालु स्प्रे, स्टिक, ढाल, सुरक्षात्मक चश्मा, बुलेटप्रुफ ज्याकेट र नेट लन्चरजस्ता उपकरणले सुसज्जित गरिने रक्षा मन्त्रालयले जनाएको छ । यस उपायले आतङ्कित समुदायमा सुरक्षाको भावना पुनःस्थापित गर्ने विश्वास गरिएको छ ।

विज्ञहरूका अनुसार यस वर्ष जापानमा एकोर्न (ओकको फल) को खराब उत्पादनका कारण भालुहरू सहरतर्फ आकर्षित भएका हुन् । विशेषगरी अकिता र इवाटेजस्ता उत्तरी प्रान्तहरूमा भालुहरूको सङ्ख्या उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ । ग्रामीण जनसङ्ख्याको तीव्र ह्रासका कारण परम्परागत मानव–वन्यजन्तु सीमाहरू धमिलो बन्दै गएको र त्यसले भालुहरूलाई आवासीय क्षेत्रमा प्रवेश गर्न उत्प्रेरित गरेको अनुसन्धानकर्ताहरू बताउँछन् ।

जापानको आत्मरक्षा बलले ग्रामीण क्षेत्रमा भालु नियन्त्रणका लागि आवश्यक लजिस्टिक सहयोग पुर्‍याउने निर्णय गरेको छ । यसमा जाल सार्ने, शिकारीहरूलाई सहयोग गर्ने र समातिएका भालुहरूको व्यवस्थापनमा सहभागी हुने कार्यहरू समावेश छन् ।

अति प्रभावित अकिता प्रान्तको काजुनो सहरमा बुधबार १५ जना सैनिकको विशेष टोली पठाइएको छ, जसले भालु जाल सार्न सहयोग गर्नेछ । उप–मुख्य क्याबिनेट सचिव केई साइतोले सेनाको मुख्य दायित्व राष्ट्रिय सुरक्षा भए पनि नागरिक सुरक्षाका लागि सम्भव सहयोग गर्न उनीहरू तत्पर रहेको बताउनुभयो ।

प्रधानमन्त्री ताकाइचीको मन्त्रिपरिषद्ले गत हप्ता विशेष बैठक बोलाई यो सङ्कटलाई प्राथमिकतामा राख्दै नोभेम्बरको मध्यसम्ममा नीति प्याकेज प्रस्तुत गर्ने प्रतिवद्धता जनाएको थियो । उक्त प्याकेजले विशेष अवस्थामा, जस्तै आवासीय क्षेत्रमा भालु देखा परेमा, तत्काल प्रतिक्रिया दिन सक्ने शिकारीहरूको सङ्ख्या बढाउने सम्भावना रहेको छ ।

अकिता प्रान्तका गभर्नर केन्टा सुजुकीले आफ्नो क्षेत्रमा वन्यजन्तु नियन्त्रणका लागि सीमित स्रोत रहेको भन्दै सेनाको सहयोगप्रति आभार प्रकट गर्नुभयो । “स्थानीय निकायहरूसँगको समन्वयमार्फत आत्मरक्षा बलका सदस्यहरूले प्रभावकारी रूपमा सहयोग पुर्‍याउनेमा म विश्वस्त छु”, गभर्नर सुजुकीले अकितामा सेनासँगको हस्ताक्षर समारोहमा भन्नुभयो ।

बङ्गलादेशले बुधबार महत्त्वपूर्ण चुनावअघि सयौँं हतियार सङ्कलन गर्ने आशामा गत वर्ष विद्रोहको क्रममा लुटिएका मेसिन गन, राइफल र पेस्तोलसहित आत्मसमर्पण गर्न आग्रह गरेको छ। यसरी प्रशासनलाई हतियार बुझाउनेलाई नगद पुरस्कारको घोषणासमेत सरकारले गरेको छ।

सन् २०२४ को अगस्टमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको कट्टरपन्थी शासनलाई अपदस्थ गर्ने घातक अशान्तिका क्रममा प्रहरी शस्त्रागारबाट अनुमानित छ हजार बन्दुक चोरी भएको थियो।

प्रहरी प्रवक्ता एएचएम शहादत हुसेनले अझै एक हजार ३०० भन्दा बढी हतियार हराइरहेको जानकारी दिनुभयो । सरकारले निर्वाचनमा लुटिएका हतियारको गलत प्रयोग नहोस भनी यो कदम अघि सारेको हो ।

प्रहरीले हराइरहेका हतियारमध्ये एउटा हलका मेसिन गन फिर्ता गर्नेलाई चार हजार डलर, असॉल्ट राइफलको लागि ८०० डलर र शटगन वा पेस्तोलका लागि ४०० सम्म पुरस्कारको व्यवस्था गरेको छ भने गोला बारुदको लागि पनि उचित नगद भुक्तानी गरिन जनाएको छ।

“बङ्गलादेश प्रहरीले हतियार लिएर आत्मसमपृण गर्नेका लागि पूर्ण गोपनीयताको सुनिश्चितता गरेको छ,” हुसेनले भन्नुभयो । गत वर्ष हसिना निर्वासनमा गएपछि बङ्गलादेशमा राजनीतिक उथलपुथल चलिरहेको छ र सन् २०२६ को फेब्रुअरीमा हुने निर्वाचनअघि राजनीतिक दलहरू सत्ताका लागि होडबाजी गरिरहेका छन् ।

ढाकास्थित अधिकारवादी समूह ओधिकरका अनुसार विद्रोहपछि राजनीतिक हिंसामा करिब ३०० जनाको मृत्यु भएको र विभिन्न प्रदर्शन र झडपजन्य हिंसामा १५० भन्दा बढीको मृत्यु भएको छ।

यसैबीच, अन्वेषकहरूले अक्टोबर १८ मा देशको मुख्य अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको कार्गो भवन परिसरमा भएको विनाशकारी आगलागीको अनुसन्धान जारी रहेको छ।

बिमान बङ्गलादेश एयरलाइन्सका एक वरिष्ठ अधिकारी बुशरा इस्लामले एएफपीलाई बताएअनुसार एक टोलीले आगजनीपछि कार्गो भवनको हतियारसाथै सुन र हिराजस्ता बहुमूल्य वस्तुहरू भण्डारण गर्न प्रयोग गरिने सुरक्षित कोठाकोे भल्टको भाँचिएको ताला फेला पारेको छ ।

इस्लामले भन्नुभयो, “कति हतियार हराएको छ कि छैन भन्ने अझै लेखाजोखा सङ्कलन गर्ने काम जारी छ।” नाम नबताउने शर्तमा एक वरिष्ठ प्रहरी अधिकारीले आगलागी भएपछि एक टोलीले भल्टको खोजी गरेको र केही दिनपछि भल्ट खुला अवस्थामा भेटिएको बताए । सरकारले विदेशी विज्ञहरूलाई आगलागीको कारण पत्ता लगाउन सहयोग गर्न आग्रह गरेको छ ।

युगाण्डाका केही नागरिकहरू बुधबार आफ्नो देशमा जन्मिएका एक व्यक्ति जोहरान ममदानी संयुक्त राज्य अमेरिकाको प्रसिद्ध सहर न्यूयोर्कको मेयर निर्वाचित भएको समाचारले खुसी व्यक्त गरेका छन् ।

केहीले भने कुनै चासो नभएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । युगान्डामा भारतीय मूलको परिवारमा जन्मेका ममदानी सात वर्षको उमेरदेखि अमेरिकामा बस्दै आउनुभएको थियो ।

मङ्गलबार भएको चुनावमा ३४ वर्षीय ममदानी अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो शहरको पहिलो मुस्लिम मेयर बन्न सफल हुनुभएको हो ।ममदानीको निर्वाचनपछि युगान्डाको राजधानी कम्पालाको मेकेरेरे विश्वविद्यालयमा केही उत्साह देखिन्थ्यो । ममदानीका बुबा केही वर्षअघिसम्म सोही विश्वविद्यालयमा वरिष्ठ शिक्षाविद् हुनुहुन्थ्यो।

“त्यहाँ जोहरानलाई देख्दा मलाई लाग्छ, म पनि अमेरिका (न्यूयोर्क) लाई बनाउन सक्छु,” मनोविज्ञानका विद्यार्थी २२ वर्षीय एन्थोनी किराबोले भन्नुभयो ।

“यसले मलाई मेरो देशप्रति राम्रो र गर्व महसुस गराउँछ किनकि यसले युगान्डाले केही राम्रा नेताहरू पनि उत्पादन गर्न सक्छ भन्ने देखाउँछ,” उहाँले एएफपीसँग भन्नुभयो ।

धेरैले ममदानी वा युगान्डाका एक शताब्दीभन्दा बढी समयपछि न्यूयोर्कको सबैभन्दा कान्छो मेयर बनेको तथ्यको बारेमा नसुनेको प्रतिक्रिया दिए ।

यद्यपि, केहीले ममदानीको विजयले युगान्डाका आफ्नै नेताहरूलाई पाठ सिकाउनेमा आशा व्यक्त गरेका छन्। उनीहरू जनवरीमा हुने सम्भावना रहेको आफ्नै राष्ट्रपतीय चुनावको तयारीमा रहेका छन् । युगान्डामा ८१ वर्षीय योवेरी मुसेभेनी सातौँ कार्यकालको लागि निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गर्दै हुनुहुन्छ।

चुनावमा मुसेभेनीविरुद्ध प्रतिस्पर्धा गर्ने ४३ वर्षीय बोबी वाइनले ममदानीलाई ‘हार्दिक बधाई’ पठाउनुभएको छ।

“युगान्डाबाट हामीले तपाइको विजयमा एउटा उत्सव मनाउँछौं र तपाईंको उदाहरणबाट शक्ति लिन्छौँ । हामी यस्तो देश निर्माण गर्न काम गर्छौं जहाँ प्रत्येक नागरिकले साधन र पृष्ठभूमिको पर्वाह नगरी आफ्ना भव्य सपनाहरू साकार गर्न सक्दछन्,” वाइनले एक्समा लेख्नुभएको छ।

कम्पालाको सिटी पार्कमा एएफपीसँग कुरा गर्दै २८ वर्षीय खरिद अधिकारी जोसेफ सेन्डागिरे युगाण्डाले न्यूयोर्कको चुनावबाट ‘उधाहरण’ लिने आशा व्यक्त गर्नुभयोे।

उहाँले भन्नुभयो, “युगान्डाले स्वतन्त्र र निष्पक्ष चुनावको संस्कृतिलाई अँगाल्नु पर्छ। उम्मेदवारहरूलाई हामीले चाहेको जुनसुकै पदका लागि निष्पक्ष रूपमा प्रतिस्पर्धा गर्न अनुमति दिनुपर्छ। उनीहरूलाई समान व्यवहार गर्नुपर्दछ। त्यसपछि दिनको अन्त्यमा, सबैभन्दा राम्रो उम्मेदवारले जित्न सक्छ।“

अन्य युगाण्डालीहरूले ममदानीको गरिब समर्थक नीतिको स्वागत गर्नुभयो।

“मलाई लाग्छ, उहाँले पर्याप्त नभएका (गरीब)हरूको फाइदामा धनीहरूलाई कर लगाउनु धेरै राम्रो नीति हो,” मकरेरेका २३ वर्षीय कानुनका विद्यार्थी ओवेन मुबाल्याले भन्नुभयो ।

उहाँले भन्नुभयो, “यी सबै व्यक्तिहरू त्यस्ता कार्यालयहरूमा बस्न पाउनु धेरै प्रेरणादायक छ। मलाई साँच्चै लाग्छ, त्यहाँ सिक्नको लागि केहि छ।”