काठमाडौं । नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालले एमालेबाट विद्रोह गर्नुको औचित्य पुष्टि भइसकेको दावी गरेका छन् । जारी केन्द्रीय कमिटी बैठकमा पेस गरेको प्रतिवेदनमा पार्टीका नेताहरूले केही प्रश्न उठाइरहेको भन्दै औचित्य पुष्टि भइसकेको जिकिर गरेका हुन् ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘पार्टीको दशौँ महाधिवेशनबाट पारित राजनीतिक प्रतिवेदनमा समेत यस विषयमा स्पष्ट पारिएको छ । तथापि कुरा उठ्न नछाडेको हुनाले फेरि पनि स्पष्ट गरौं । कुनै पनि कार्यको औचित्य भनेको उक्त कार्य गर्नु उचित थियो कि थिएन भन्ने हो, उक्त कार्यका उचित कारण थिए कि थिएनन् भन्ने हो । हाम्रो विद्रोह अनुचित थिएन, उचित थियो । विद्रोह गर्नुका कारणहरू उचित थिए र विद्रोह गर्नु अत्यावश्यक थियो ।’

एमालेबाट विद्रोह पार्टीभित्रको आन्तरिक अन्तर्विरोध र वैचारिक सङ्घर्षका कारणले मात्र गरेका नगरेको उल्लेख छ । प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘पार्टीको नवौँ राष्ट्रिय महाधिवेशनबाट पार्टी अध्यक्षमा निर्वाचित केपी ओलीले पार्टी महाधिवेशनबाट पारित गरिएको क्रान्तिकारी कार्यदिशा कार्यान्वयन नगर्नुका साथै पार्टीलाई दक्षिणपन्थी अवसरवादको दलदलतर्फ धकेल्दै लगेपछि पार्टीभित्र गम्भीर मतभेद उत्पन्न भएका थिए र हामीले बारम्बार फरक मत राख्दै वैचारिक सङ्घर्ष चलाएका थियौं । फरक मत राख्नेहरूप्रति प्रतिशोधपूर्ण व्यवहार गरिएको थियो र हामीले प्रतिवाद गर्नु परेको थियो, जुन काम केपी ओलीले अहिले पनि गरिरहेकै छन् ।’

विद्रोहको पृष्ठभूमिमा वैचारिक सङ्घर्ष र प्रतिवाद पनि भएको जिकिर गरेका छन् । विद्रोहको औचित्यका सम्बन्धमा विगतमा धेरै पटक छलफल भएर केन्द्रीय कमिटीका विभिन्न बैठक र पछिल्लो पटक दशौं महाधिवेशनबाट समेत आवश्यक र औचित्यपूर्ण थियो भन्ने निष्कर्ष सर्वसम्मतिले निकालेको उल्लेख छ ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘महाधिवेशनबाट समेत सर्वसम्मतिले निकालिएको उपयुक्त निष्कर्ष हाम्रो सर्वसम्मत निष्कर्ष भएकाले त्यसमा फेरि प्रश्न उठाइरहनु आफैमा गलत कुरा हो । महाधिवेशनबाट सर्वसम्मतिले टुङ्ग्याइएको विषयमा फेरि कुरा उठाउनु भनेको महाधिवेशनका निर्णयको उलङ्घन गर्नु हो, महाधिवेशनको अवज्ञा गर्नु हो । महाधिवेशनका निर्णयको उलङ्घन गर्नु भनेको पार्टी विधानको धारा १२० को खण्ड (ग) मा उल्लेख भए बमोजिम पार्टी अनुशासनको उलङ्घन गर्नु हो ।’

‘एकताको सम्भावनालाई नकारात्मक रुपमा दिन हुँदैन’

अध्यक्ष नेपालले कुनै कम्युनिष्ट घटकसँग एकताको सम्भावना भएमा त्यसलाई नकारात्मक रूपमा लिन नहुने बताएका छन् । जारी केन्द्रीय कमिटी बैठकमा पेस गरेको राजनीतिक प्रतिवेदनमा आफ्ना पार्टीको अवधारणा छाडेर कसैसँग पनि पार्टी एकता हुन नसक्ने उल्लेख छ । प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘पार्टीको दशौं महाधिवेशनबाट पारित गरिएका दस्तावेजहरुमा नै हाम्रो धारणा स्पष्ट छ कि पार्टीको नाम नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (……) नै हुनु पर्दछ, नेपाली क्रान्तिको जनवादी चरण पूरा भएको र मुलुक समाजवादी क्रान्तिको चरणमा प्रवेश गरेको मान्नु पर्दछ, आम नेपाली जनता र दलाल नोकरशाही पुँजीपति वर्गबिचको अन्तर्विरोधलाई वर्तमान नेपाली समाजको प्रधान अन्तर्विरोध मान्नु पर्दछ, पार्टी र क्रान्तिको मार्गदर्शक सिद्धान्त माक्र्सवाद–लेनिनवाद मात्रै हुनुपर्दछ, पार्टीको सङ्गठनात्मक सिद्धान्त लेनिनवादी सङ्गठनात्मक सिद्धान्त नै हुनु पर्दछ ।’

पार्टीको रणनीतिक लक्ष्य वैज्ञानिक समाजवाद हुनुपर्ने, समाजवादी कार्यदिशा अँगाल्नु पर्ने, नेपाली विशेषताको समाजवादी कार्यक्रम अङ्गीकार गर्नुपर्ने र साम्राज्यवाद, प्रभुत्ववाद तथा नवउपनिवेशवादको विरोध गर्दै राष्ट्रको विकास, राष्ट्रिय स्वाभिमान, स्वतन्त्रता, समानता र आम जनताका हक अधिकारको पक्षमा दृढतापूर्वक खडा हुने र सङ्घर्ष गर्ने प्रतिबद्धता गरे एकता गर्न सकिने उनको भनाइ छ। अध्यक्ष नेपाल माओवादीसँग एकताका लागि तयार छन् । प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘यी अवधारणा छाडेर कसैसँग पनि पार्टी एकता हुन सक्तैन, गरिँदैन । यदि यी सबै कुरामा समान धारणा राख्ने कुनै कम्युनिस्ट घटकसँग एकताको सम्भावना भएमा हामी नकारात्मक हुन पनि हुँदैन । यिनै सैद्धान्तिक अवधारणाका आधारमा पार्टी एकता गर्न सकिन्छ भने त्यसका लागि हामीले नै पहल गर्नु पर्दछ । त्यो जिम्मेवारी वहन गर्न हामी सदैव तत्पर रहनु पर्दछ ।’