काठमाडौं । ‘जेनजी आन्दोलन’ ले देशको राजनीतिकमा उलटफेर मात्रै होइन, आर्थिक मेरुदण्ड समेत हल्लाइ दिएको छ । ३६ घण्टामै सत्ता परिवर्तन गराएको यो ऐतिहासिक आन्दोलनले पुराना दलहरुका शक्ति–केन्द्रहरू भत्काउँदै देशका ठूला उद्योग र व्यवसायहरू समेत ध्वस्त बनाएको छ । भौतिक सम्पत्तिको क्षति, रोजगार गुमाउनेहरूको पीडा र पर्यटन क्षेत्रको ठप्प अवस्थाले मुलुकको अर्थतन्त्रलाई गहिरो संकटमा पारेको छ । आन्दोलनका क्रममा आगजनी, लुटपाट र तोडफोडमा परेका प्रमुख व्यवसायिक संस्थाहरू मध्ये देशकै प्रतिष्ठित होटल हायात रिजेन्सी पनि पर्‍यो, जसले अब अनिश्चितकालका लागि आफ्नो सेवा बन्द गर्ने घोषणा गरेको छ ।

आन्दोलनले ल्याएको विनाश
जेनजी आन्दोलनको पहिलो दिनमै १९ जना युवा र बालबालिकाको सडकमै हत्या भएपछि आन्दोलनले दोस्रो दिन नै हिंसात्मक रूप लिँदै तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सरकारलाई अपदस्थ गर्‍यो । राजनीतिक परिवर्तनसँगै देशको आर्थिक ढाँचा समेत हल्लियो–भाटभटेनी सुपरमार्केट, हिल्टन होटल, चन्द्रागिरी हिल्स र सिजी कम्पनी जस्ता ठूला करदाता संस्थामाथि प्रत्यक्ष प्रहार हुँदा हजारौं रोजगारी गुमे ।

हायातको ‘शटडाउन’ : अर्थतन्त्रमा अर्को झड्का
राजधानीको पाँचतारे हायात रिजेन्सी होटल, जुन नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्यटकीय होटलका रूपमा चिनिन्छ । आन्दोलनमा परेको क्षतिको बहानामा अहिले अनिश्चितकालका लागि बन्द गरिएको छ । होटलले जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘आन्दोलनका क्रममा होटलका अतिथि कक्ष, कार्यकक्ष, लबी, बैंक्वेट र चैत्यसम्ममा तोडफोड, लुटपाट र आगजनी भएको छ । पुनर्निर्माणपछि मात्रै सेवा सञ्चालन सम्भव हुनेछ ।’ होटलका कार्यकारी निर्देशक सुरेशलाल श्रेष्ठले पुनर्निर्माणका लागि करिब एक वर्ष लाग्ने बताएका छन् । तर होटल बन्दको निर्णयसँगै त्यहाँ कार्यरत आठ सय बढी कर्मचारी बेरोजगार बनेका छन् ।

युनियन र सरकारको आपत्ति
होटल बन्दको निर्णयलाई हायातमा क्रियाशील ट्रेड युनियनहरूले एकतर्फी र अन्यायपूर्ण बताएका छन् । उनीहरूले भनेका छन्, ‘सेवा सुविधाबारे वार्ता जारी रहँदा व्यवस्थापनले अचानक होटल बन्द गरेर श्रमिकमाथि चोट पुर्‍याएको छ ।’ यसै विषयमा प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की र अर्थमन्त्री रामेश्वर खनालले चासो देखाएका छन् । अर्थमन्त्री खनालले भनेका छन्, ‘सुरक्षाको पूर्ण प्रत्याभूति सरकार दिनेछ, सेवा सञ्चालनमा फर्कन डराउनु पर्दैन ।’ तर होटल व्यवस्थापन आफ्नो निर्णयबाट पछि हट्ने मनस्थितिमा छैन ।

पर्यटन र रोजगारीमा प्रत्यक्ष असर

हायात बन्द भएपछि काठमाडौंको पर्यटकीय गतिविधिमा समेत असर परेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन, विवाह समारोह र उच्चस्तरीय आगन्तुकहरूको प्रमुख जमघटस्थल बन्द हुँदा देशको पर्यटन आयमा गम्भीर गिरावट आउने अनुमान गरिएको छ ।

हायातको प्रतिबद्धता
हायात व्यवस्थापनले भने पुनर्निर्माणपछि अझ मजबुत रूपमा फर्कने दाबी गरेको छ । ‘हामी पुनर्निर्माणपछि नेपालको पर्यटन प्रतिष्ठा पुनः स्थापित गर्नेछौं र सरकारी राजस्व तथा राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा अझ ठूलो योगदान दिनेछौं ।’ जेनजी आन्दोलनले सत्ता मात्र बदलेको छैन, देशको आर्थिक मेरुदण्डमा गहिरो चोट पुर्‍याएको छ । हायात होटल बन्द त्यसको उदाहरण मात्र हो । जहाँ राजनीतिक आन्दोलनको प्रत्यक्ष असर उद्योग, रोजगार र पर्यटनमा देखिएको छ । अब प्रश्न एउटै छ–देश फेरि उठ्ने त हो, तर कहिले र कसरी ?