युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमर जेलेन्स्कीले सोमबार रुसको आक्रमणको तेस्रो वार्षिकीमा किएभमा आयोजित शिखर सम्मेलनमा भेला भएका युरोपेली नेताहरूको बीचमा यस वर्ष ‘वास्तविक, दीर्घकालीन शान्ति’ को आह्वान गर्नुभएको छ । रुसले आफ्नो हितलाई ‘उपयुक्त’ बनाउने सम्झौतामा पुग्न सकेमा मात्र आक्रमण रोक्ने बताएको छ र युरोपमाथि लडाइँलाई लम्ब्याउन चाहेको आरोप लगाएको छ ।

रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको सन् २०२२ फेब्रुअरीमा ‘विशेष सैन्य अभियान’ सुरु गर्ने निर्णयले दोस्रो विश्वयुद्धपछिको युरोपको सबैभन्दा ठूलो द्वन्द्व सुरु गरेको थियो ।

दुवै पक्षका दशौँ हजार सैनिक र युक्रेनी नागरिक मारिएका छन् । देशको दक्षिण र पूर्वका सहरहरू ध्वस्त भएका छन् र लाखौँ मानिस आफ्नो घर छोड्न बाध्य भएका छन् ।

“यो वर्ष वास्तविक, स्थायी शान्तिको सुरुआतको वर्ष हुनुपर्छ”, जेलेन्स्कीले किएभमा आफ्ना समर्थकहरूलाई भन्नुभयो, “पुटिनले हामीलाई शान्ति दिनुहुन्न वा केहीका बदलामा हामीलाई दिनुहुन्न । हामीले शक्ति, विवेक र एकताको माध्यमबाट शान्ति जित्नुपर्छ ।”

युरोपेली आयोग प्रमुख उर्सुला भोन डेर लेयनले पनि अमेरिकासँग द्वन्द्व कसरी अन्त्य गर्ने भन्ने विषयमा वार्ता सुरु भए पनि पुटिन पछि हट्ने सम्भावना नरहेको चेतावनी दिनुभयो । 

“पुटिनले भूमिमा यो युद्ध जित्नका लागि पहिलेभन्दा बढी कडा प्रयास गरिरहनुभएको छ, उहाँको लक्ष्य युक्रेनको आत्मसमर्पण हो”, उहाँले भन्नुभयो ।

उहाँले युक्रेनको युद्धलाई ‘युरोपको भविष्यका लागि सबैभन्दा केन्द्रीय र महत्त्वपूर्ण सङ्कट’ भन्नुभयो ।

मध्यस्थकर्तालाई सम्झौता गर्न सहयोग गर्ने प्रस्ताव गर्नुभएका टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगनले शिखर सम्मेलनमा ‘युक्रेनको क्षेत्रीय अखण्डता, सार्वभौमिकता र स्वतन्त्रता’ लाई दृढतापूर्वक समर्थन गरेको र वार्तामा दुवै पक्षको ‘निष्पक्ष’ प्रतिनिधित्व गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।

– रुसलाई ‘सुहाउने’ सम्झौता –

तर युक्रेनका समर्थकहरूका नेताहरूले समर्थन घोषणा गर्न र किएभको प्रतिरोधको प्रशंसा गर्न पङ्क्तिबद्ध हुँदा त्यहाँ एउटा उल्लेखनीय अनुपस्थिति थियो: संयुक्त राज्य अमेरिका ।

डोनाल्ड ट्रम्पको ह्वाइट हाउसमा पुनरागमनले पश्चिमी गठबन्धनलाई उल्ट्याउने खतरा बनेको छ र महत्त्वपूर्ण मोडमा अत्यावश्यक सैन्य र आर्थिक सहयोगलाई प्रश्नमा ल्याएको छ ।

पुटिनसँग वार्ता खोल्ने ट्रम्पको कदम, युक्रेनले युद्ध ‘सुरु’ गरेको भन्ने झूटो दाबी र जेलेन्स्कीमाथि मौखिक आक्रमणले युरोपभरि चिन्ता पैदा गरेको छ ।


किएभले सोमबार वासिङ्टनसँग संयुक्त राज्य अमेरिकालाई दुर्लभ खनिजहरूमा प्राथमिकता पहुँच दिने सम्झौताको ‘अन्तिम चरण’ मा रहेको बताएको छ । यो गत हप्तामा विस्फोट भएको असहमतिको स्रोतहरू मध्ये एक हो ।

रुसी अधिकारीहरू ट्रम्पको पहुँचबाट उत्साहित भएका छन् । उनीहरूले आफ्नो मुख्य मागहरू: युरोपमा नाटोको सैन्य उपस्थितिको कटौती, युक्रेनबाट क्षेत्रीय छुटहरू र किएभलाई पश्चिमी सैन्य समर्थनको अन्त्य गर्ने अवसर देखेका छन् ।

“हामी यी वार्ताहरूले रुसी सङ्घलाई सुहाउने दृढ र दिगो परिणाम दिएपछि मात्र शत्रुता रोक्नेछौँ”, विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभले टर्कीको भ्रमणमा भन्नुभयो ।

यसैबीच पुटिनका प्रवक्ताले युरोपलाई लडाइँ लम्ब्याएको आरोप लगाउनुभएको छ ।

सोमबार ब्रसेल्सले लगाएको प्रतिबन्धको नयाँ प्याकेजको जवाफ दिँदै क्रेमलिनका प्रवक्ता दिमित्री पेसकोभले पत्रकारहरूलाई भन्नुभयो, “युरोपेलीहरू युद्ध जारी राख्नुपर्ने कुरामा विश्वास दिलाउने बाटोमा छन् ।”

– तपाईं कमजोर हुन सक्नुहुन्न –

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले सोमबार पुटिनसँगको कुराकानीमा युक्रेन सङ्कटलाई कम गर्न सहयोगी रुसको ‘सकारात्मक प्रयास’ लाई समर्थन गरेको चिनियाँ सरकारी मिडियाले जनाएको छ ।

बेइजिङ रुसको महत्त्वपूर्ण राजनीतिक समर्थक हो र यसले कहिल्यै पनि रुसको आक्रमणको निन्दा गरेको छैन । जेलेन्स्कीले पटक–पटक सीसमक्ष पुटिनलाई युद्ध रोक्न मनाउन मद्दत गर्न आग्रह गर्नुभएको छ ।

युक्रेनी नेताले सोमबार पनि किएभका समर्थकहरूबाट सुरक्षा ग्यारेन्टीका लागि आफ्नो आह्वानलाई ताजा गर्नुभयो ताकि रुसले कुनै पनि युद्धविराम प्रयोग गरेर पछिको मितिमा पुनः हतियार र आक्रमण नगर्न सुनिश्चित गर्न सकियोस् ।

ट्रम्प युक्रेनलाई निरन्तर समर्थन गर्ने बारेमा शङ्कालु भएकाले युरोप यो खाली स्थान भर्न सक्छ कि सक्दैन भन्ने बहसमा छोडिएको छ ।

फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्मानुएल म्याक्रोन सोमबार पछि वासिङ्टनमा ट्रम्पसँगको भेटका लागि आउनुभएको थियो । त्यहाँ उहाँले रिपब्लिकन राष्ट्रपति ट्रम्पलाई ‘राष्ट्रपति पुटिनको अनुहारमा तपाईं कमजोर हुन सक्नुहुन्न’ भन्ने बताउनुभएको थियो ।