दमौली । तनहुँको बन्दीपुर गाउँपालिकास्थित राष्ट्रिय बाख्रा अनुसन्धान केन्द्रले प्रत्येक वर्ष लक्ष्यभन्दा बढी बाख्रा उत्पादन गर्दै आएको छ । केन्द्रले खरी, जमुनपारि, सिन्हाल, शुद्ध बोर, बोर क्रस प्रजातिका बाख्रा लक्ष्यभन्दा बढी उत्पादन गरेको छ ।

कार्यालयका वरिष्ठ कृषि अधिकृत बुद्धिराम आचार्यका अनुसार आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा खरी बाख्रा ३४ उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखिएकामा ५४ उत्पादन भएको छ । त्यस्तै, सिन्हाल छ उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखिएकामा ११, जमुनापारि क्रस तीन उत्पादन गर्ने लक्ष्य रहेकामा पाँच, शुद्ध बोर ८० उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखिएकामा १०९ र बोर क्रस १७३ उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखिएकामा २०२ उत्पादन भएको छ ।

आचार्यका अनुसार शुद्ध सानन १५ उत्पादन गर्ने लक्ष्य रहेकामा १३, सानन क्रस ३३ उत्पादन गर्ने लक्ष्य रहेकामा ३७ उत्पादन भएको छ । केन्द्रले गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ३४ खरी बाख्रा उत्पादनको लक्ष्य राखेकामा ७० खरी बाख्रा उत्पादन गरेको थियो । केन्द्रले त्यस वर्ष बारबारीका छ पाठापाठी उत्पादन लक्ष्य राखिएकामा छ, सिन्हालका चार पाठापाठी उत्पादन लक्ष्य राखिएकामा १२, शुद्ध बोरका ८० पाठापाठी उत्पादन लक्ष्य राखिएकामा ५९, शुद्ध बोरका ८० पाठापाठी लक्ष्य उत्पादन राखिएकामा ५९, बोर क्रसका १७३ पाठापाठी उत्पादन लक्ष्य राखिएकामा १५९, शुद्ध साननका १५ पाठापाठी उत्पादन लक्ष्य राखिएकामा २५ र सानन क्रसका ३३ पाठापाठी उत्पादन लक्ष्य राखिएकामा ६६ पाठापाठी उत्पादन भएको जनाएको छ ।

यस्तै, केन्द्रले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा सानन दूध दुई हजार लिटर उत्पादन लक्ष्य राखेकामा तीन हजार ११४, सानन चिज २०० किलो उत्पादन लक्ष्य राखेकामा ३२८ किलो उत्पादन गरेको आचार्यले बताए ।

केन्द्रमा उत्पादित बाख्रा नेपालका अधिकांश जिल्लामा वितरण हुने गरेको छ । बाख्राको अनुसन्धानका लागि विभिन्न जिल्लामा स्रोतकेन्द्र स्थापना गरिएको छ । तनहुँको भानु नगरपालिकास्थित बरभज्याङ, आँबुखैरेनी गाउँपालिकास्थित बरादीमा, घिरिङमा, गोरखाको बक्राङ, स्याङ्जाको पेखुथाना र धादिङको नीलकण्ठमा बाह्य अनुसन्धान केन्द्र स्थापना भएका छन् ।

केन्द्रमा बाख्रालाई चरिचरनको घाँसहरूमा बाह्य जनावरबाट क्षति हुने गर्दा समस्या हुने गरेको छ । त्यस्तै, हिउँद तथा सुक्खा मौसममा बाख्रालाई घाँसको कमी हुँदै आएको छ । त्यसका लागि सरपानी तथा आले गाउँमा जमिन सम्याई घाँस लगाइएको छ ।

कुल ८० हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको केन्द्रमा बाख्राका लागि आवश्यक पर्ने डालेघाँस, भुइँघाँसको खेती गरिएको छ । बाख्रालाई विशेष गरेर नेपियर, मोलाटो, सेटारिया, सिग्नल घाँस, किम्भु खनायो लगायतका घाँस खुवाउने गरिएको छ ।