Tag: नेपाली काँग्रेस

काठमाडौं । पूर्व परराष्ट्रमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसकी नेतृ डा. आरजु राणा देउवाले भदौ २४ गते बूढानीलकण्ठस्थित आफ्नो घरमा आगजनी हुँदा आफ्नो घरमा नगद जलेको भनी अपवाह फैलाइएको दाबी गरेकी छन् । आफूविरुद्ध परेको मुद्दामा सर्वोच्च अदालतमा लिखित जवाफ पेश गर्दै उनले विभिन्न सञ्चारमाध्यम र सामाजिक सञ्जालमा फैलाइएको हल्ला गलत भएको जिकिर गरेकी हुन् । उनले लिखित जवाफ दिँदै भनेकी छन्, ‘म र मेरो पति नेपाली कांग्रेसको सभापति, पूर्व प्रधानमन्त्रीको निवासमा रकम जलेको विभिन्न टेलिभिजन र सामाजिक सञ्जालमार्फत सार्वजनिक भएको भन्ने व्यहोरा उल्लेख गरी दोषारोपण गरिएको छ सो जिकिर समेत गलत छ ।’

राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्को सदस्य समेत रहेकी आरजु राणा देउवा लगायतले बेलैमा बैठक डाकेर सेना परिचालन नगर्दा जनधनको क्षति भएकाले उनीहरूलाई कारबाही गर्नुपर्ने मागसहित सर्वोच्च अदालतमा रिट निवेदन पेश भएको थियो । त्यसैको जवाफ दिँदै पूर्व परराष्ट्रमन्त्री राणाले भनेकी छन्, ‘शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा उछृङ्खल व्यक्तिहरू हाम्रो निजी निवासमा प्रवेश गरी ममाथि भौतिक आक्रमण गरी मेरो निवास समेत जलाइएको र हामी घाइते हुन पुगेका थियौं ।’ ‘जहाँसम्म मेरो घरबाट रकम जलेको भन्ने सामाजिक सञ्जालमा फैलाइएका अफवाहको सरकार र सम्बन्धित निकायबाट जाँचबुझ भइ क्षतिको मुचुल्का समेत भई गएको अवस्था छ,’ उनले जवाफमा लेखेकी छन्, ‘आशंकामा आधारित पूर्वाग्रही आरोपयुक्त रिट निवेदन खारेज गरी पाउँ ।’

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसकाे १५औं महाधिवेशन नजिकिँदै जाँदा पार्टीभित्रको सत्ता–सन्तुलन, नेतृत्वको वैकल्पिक संरचना र शीर्ष नेताहरूको महत्वाकांक्षा बढ्दै गएको छ । इतर समूहदेखि देउवा खेमासम्म, पुराना अनुहारदेखि नयाँ पुस्तासम्म सबै सभापति पदमा आँखा लगाइरहेका छन् । तर निर्णायक व्यक्ति भने अहिले पनि शेरबहादुर देउवा नै मानिन्छन्—जसले अझै कुनै कार्ड खोलेका छैनन् ।

१४ औं महाधिवेशनमा देउवासँग हारेका शेखर कोइराला फेरि मैदानमा उत्रिने तयारीमा छन् । यो बीचमा पार्टीभित्र इतर खेमाको नेतृत्व सम्हालेका उनले देशभरिकै संरचना जित्ने दाबी गर्छन् । कोइराला परिवारको ‘ब्राण्ड’ र ६० वर्षमाथिका नेताहरूको मनोविज्ञान आफूले पढेको भन्दै उनी पक्षधरहरूले उनलाई ‘सर्वमान्य’ दाबी गरिरहेका छन् । यता, गगन थापा खुलेरै सभापति बन्ने घोषणा गरिसकेका छन् । विशेष महाधिवेशनको मागमा दुई–तिहाइ जति हस्ताक्षर जुटाउन सक्नु, जेनजी आन्दोलनपछि उभिएको नयाँ पुस्ताको समर्थन, १४औं महाधिवेशनमा पाएको उच्च मत—यिनै आधारमा थापा आफूलाई ‘यो समयको आवश्यक नेतृत्व’ मानिरहेका छन् । देउवाले अन्तिम क्षणमा आफ्नो समर्थन गर्ने गगनको विश्वास रहेको देखिन्छ ।

तेस्रो प्रमुख प्रत्यासी कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्का मानिन थालेका छन् । देउवा विदेशमा हुँदा पार्टी सञ्चालन गरेको र देउवाको निर्देशनमा भूमिकाहरू निर्वाह गरेको ‘इमानदार छवि’ उनी पक्षधर नेता बताउँछन् । उनी सार्वजनिक घोषणा गर्न बाँकी भए पनि तयारी भने भित्रभित्रै गरिरहेका छन् । देउवाको नजिक मानिने ‘सात भाइ’ समूहभित्र नेतृत्वको लडाइँ झन अव्यवस्थित छ । कृष्ण सिटौला, विमलेन्द्र निधि, प्रकाशमान सिंह, शशांक कोइराला, गोपालमान श्रेष्ठ सबै सभापतिका आकांक्षी देखिएका छन् । विजयकुमार गच्छदार र प्रकाशशरण महत भने तुलनात्मक रूपमा पछाडि देखिएका छन् ।

देउवाले तीन नेताहरूलाई भनेका छन्, ‘तिमीहरू मिलेर एउटा नाम लिएर आउ, म साथ दिन तयार छु ।’ तर पाँच–छ आकांक्षीबीच अहिलेसम्म सहमति जुट्न सक्ने संकेत देखिएको छैन । मिलेर नउठे समूह फुट्नेसम्मका चिन्ता नेताहरूले व्यक्त गरिरहेका छन् । ‘बुढा’ नेता र ‘उदीयमान’ नेताका प्राथमिकताहरू फरक–फरक छन् । देउवाकै समूहमा ९० भन्दा बढी केन्द्रीय सदस्यहरू पनि आफ्नो–आफ्नै आकांक्षा र समीकरणमा छन् । यता देउवाले कसैलाई वचन नदिएको कुरा दुवै समूहका नेताहरू स्वीकार गरेका छन् । कांग्रेसमा पछिल्ला तीन महाधिवेशन जस्तै पहिलो चरणमै ५१ प्रतिशत मत ल्याउने सभापति निस्कने सम्भावना कम छ । यो स्थितिले देउवालाई ‘किंगमेकर’ बनाई दिने छ–यही बुझेर सबै नेता उनलाई मनाउन धाउने क्रम बढेको छ ।

१४ औं महाधिवेशनमा एउटै टिममा रहेका शेखर–गगन अहिले प्रतिद्वन्द्वी बन्ने देखिएका छन् । गगनले विशेष महाधिवेशनको अभियानबाट आफ्नो शक्ति प्रदर्शन गरे, तर यस कदमले शेखर पक्ष केही असन्तुष्ट भएको देखिन्छ । उता थापा पक्षका धेरै जिल्ला नेताले देउवालाई खुलेरै ‘गगनलाई साथ देऊ’ भनिरहेका छन् । यसैबीच शेखर पक्षले ‘सर्वपुस्ता नेतृत्व–सन्तुलन’ को कार्ड खेलिरहेको छ, जसले ६० वर्ष नाघेका नेताहरूलाई आकषिर्त बनाएको छ । महाधिवेशनको तालिका सार्वजनिक भएसँगै सबै आकांक्षी वडादेखि केन्द्रसम्म दौडधूपमा छन् । तर ठूलो प्रश्न–देउवा खेमाले एक नाम दिन सक्छ कि सक्दैन ? यदि देउवा समूह एकमत हुन सकेन भने कांग्रेसमा त्रिकोणात्मक मात्र होइन, बहुकोणीय प्रतिष्पर्धा हुन सक्ने देखिएको छ । यदि मिल्यो भने प्रतिष्पर्धा मुख्यतः तीन खेमामा सीमित हुने देखिन्छ–गगन थापा, शेखर कोइराला र देउवा–समर्थित एक उम्मेदवार ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेस धादिङका सभापति एवं पूर्वमन्त्री रामनाथ अधिकारीले आउँदो प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा उम्मेदवार नबन्ने घोषणा गरेका छन् । प्रतिनिधिसभा क्षेत्र नम्बर २ क्षेत्रीय कार्यसमितिको मंगलबार बसेको बैठकमा उनले २१ फागुनमा तय भएको निर्वाचनका लागि आफ्नो दाबी नरहने घोषणा गरेका हुन् ।

अधिकारी पूर्ववर्ती सरकारमा कृषि तथा पशुपंक्षी विकासमन्त्री थिए । कांग्रेस प्रतिनिधिसभा क्षेत्र नम्बर–२ धादिङ नाम उल्लेख गरिएको फेसबुक पेजमा राखिएको भिडियोमा अधिकारीले भनेका छन्, ‘अनेक सन्दर्भ उठेका छन् । सन्दर्भलाई ध्यानमा राखेर यो उम्मेदवारीबाट बाहिरै रहने प्रण मैले गरेको छु ।’ उनले उम्मेदवारीका लागि आफ्नो दाबी नरहे पनि पार्टीलाई निर्वाचनमा जिताउने जिम्मेवारी भने रहेको बताएका छन् ।

‘यति कुरा भनिरहँदा निर्वाचन जिताउने जिम्मेवारी पनि मसँग छ,’ अधिकारीले भनेका छन्, ‘मलाई राम्रो ढंगबाट जानकारी छ ।’ जिल्ला सभापति अधिकारीले अहिले आन्तरिक विवाद गर्ने समय नभएको जिकिर गर्दै बैठकमा सकेसम्म एक मात्र उम्मेदवारको नाम सिफारिस गर्नुपर्नेमा पनि जोड दिएका छन् । ‘सम्भव भएसम्म एक जनाको मात्रै सिफारिस गरौं । अहिले विवाद गर्ने समय होइन,’ अधिकारीले भनेका छन्, ‘आगामी दिनमा विद्रोही उम्मेदवार उठ्नेदेखि यावत कुरा नआओस् । त्यो परिस्थिति आउन दिन हुन्न ।’

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसमा आगामी महाधिवेशन नजिकिँदै जाँदा सभापति पदको प्रतिष्पर्धा तीव्र बन्दै गएको छ । दुई कार्यकालपछि पुनः सभापति बन्न नपाइने संवैधानिक प्रावधानका कारण वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवा पुनः उम्मेदवार बन्न नपाउने भएपछि पार्टी नेतृत्व नयाँ व्यक्तिको हातमा जाने निश्चित जस्तै बनेको छ । यही स्थितिले कांग्रेसभित्रका विभिन्न तहका नेतामध्ये ११ जना सभापतिको आकांक्षी खुल्दै सार्वजनिक रूपमा सक्रिय भएका छन् ।

कांग्रेसले १५ औं महाधिवेशनको मिति घोषणा गरेसँगै नेतृत्वको आकांक्षीहरू विस्तारै खुल्न थालेका हुन् । पुस २६ देखि २८ गतेसम्म महाधिवेशन गर्ने निर्णय गरेसँगै आकांक्षीहरूले दाबी गर्न थालेका हुन् । यद्यपि, निर्धारित समयमा महाधिवेशन हुनेमा कांग्रेसका नेताहरू नै ढुक्क हुन सकेको छैनन् । महाधिवेशनको सबैभन्दा महत्वपूर्ण हिस्सा क्रियाशील सदस्यताको विषय अझै टुङ्गिएको छैन । महामन्त्री गगन थापाले क्रियाशील सदस्यताको विषय टुङ्ग्याउने गृहकार्य अगाडि बढाइसकेका छन् ।

अब हुने महाधिवेशनबाट कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा नेतृत्वबाट बिदा हुँदैछन् । अहिले नै उनले उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी दिइसकेका छन् । देउवालाई नेतृत्वमा दोहोरिने विधानले पनि दिँदैन । देउवा नेतृत्वमा नआउने भएपछि आगामी महाधिवेशनमा उनको आशीर्वाद लिएर नेतृत्व हत्याउने दाउमा उनी निकट नेताहरूको हानथाप छ । देउवाले अहिले महाधिवेशन गर्ने जिम्मेवारीका साथ उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहकको जिम्मेवारी दिएका छन् ।

अहिले कार्यवाहक भूमिकामा रहेका खड्काको आगामी नेतृत्वमा दाबी स्वाभाविक हो। तर, महाधिवेशनको मिति विवाद सल्टाउन समेत देउवाकै मुख ताकेको भन्दै उनको कार्यक्षमतामाथि नेताहरूले प्रश्न उठाएका छन् । असोज २८ गतेबाट सुरु भएको बैठकले महाधिवेशनको मिति विवाद समाधान गर्न नसकेपछि देउवा आफै सक्रिय भएर पार्टीभित्रको विवाद समाधान गरेका थिए । देउवाको उत्तराधिकारी बन्न सात पूर्व पदाधिकारीहरू पनि निरन्तर छलफलमै छन् ।

यता सभापति पदका लागि सर्वप्रथम उम्मेदवारी घोषणा गर्ने नेता बनेका छन्–डा. शेखर कोइराला । उनी १४ औं महाधिवेशनमा देउवासँग दोस्रो चरणसम्म प्रतिष्पर्धा गरेका थिए । कोइरालाले आफू संस्थापन–इतरको साझा उम्मेदवार बन्ने कि स्वतन्त्र टिम बनाएरै चुनावी मैदानमा उत्रने संकेत गरिसकेका छन् । यस्तै, १४ औँ महाधिवेशनमा २२ मत पाएका कल्याण गुरुङले यस पटक प्यानलसहित सभापतिमा प्रतिष्पर्धा गर्ने तयारी गरेको घोषणा गरिसकेका छन् । संस्थापन निकट सात पूर्व पदाधिकारी–विमलेन्द्र निधि, विजयकुमार गच्छदार, गोपालमान श्रेष्ठ, कृष्णप्रसाद सिटौला, प्रकाशमान सिंह, डा. शशांक कोइराला र डा. प्रकाशशरण महत—आफूमध्ये एक जनालाई साझा उम्मेदवार बनाउने उद्देश्यले निरन्तर छलफलमा छन् ।

तर आकांक्षा धेरै, सहमति न्यून हुने परिस्थितिमा उनीहरूले अहिलेसम्म कुनै एक नाम तय गर्न सकेका छैनन् । निधि, सिंह, सिटौला र डा. शशांकले खुलेर दाबी गरिरहेका छन् भने गच्छदार र महतले चाहना बोके पनि सार्वजनिक रूपमा केही घोषणा गरेका छैनन् । गोपालमान श्रेष्ठले देउवा नउठे मात्रै आफू सभापति पदका दाबेदार हुने बताएका छन् । पछिल्लो समय कोइराला परिवार चुनावमा एक हुने देखिएको छ । यसकै संकेत गर्दै केहि समयअघि डा. शंशाक कोइरालाले आफू सभापतिको दावेदार भए पनि दाजु शेखरसँग सल्लाह भइरहेको र दुईमध्ये एक जना उम्मेद्वार हुनसक्ने बताएका छन् ।

गगन थापाले युवापुस्ताले नै नेतृत्व लिनुपर्ने भन्दै खुला रुपमा सभापतिमा उठ्ने पटक–पटक सार्वजनिक रुपमै घोषणा गरिसकेका छन् । उनले सभापतिमा दावी गर्दै युवा नेताहरूबीच समन्वय गरिरहेका छन् । तर पार्टीभित्र धेरैले उनलाई आगामी महामन्त्री उम्मेदवारका रूपमा पनि हेर्दै आएका छन्। यसैबीच नेता डा. चन्द्र भण्डारीले समेत आज (बुधबार) मात्र आगामी महाधिवेशनमा आफू सभापतिको दावेदार भएको घोषणा गरेका छन् । अहिलेसम्मको अवस्थामा कम्तीमा ११ जना नेताले सभापति पदमा दाबी राखिरहेका छन् । एउटै समूहबाट धेरै आकांक्षी देखिँदा अन्तिम क्षणमा सहमति जुटाउन कठिन हुन सक्ने आंकलन पनि गरिएको छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापाको नाम काठमाडौं–४ बाट एकल सिफारिस गरिएको छ । आगामी फागुन २१ गते हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्रीय कार्यसमितिको बुधबार बसेको बैठकले महामन्त्री थापाको नाम सर्वसम्मत रूपमा एकल सिफारिस गरेको हो । क्षेत्रीय सभापति श्यामकृष्ण संगतले महामन्त्री थापाको नाम प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि प्रत्यक्षतर्फ सर्वसम्मत एकल सिफारिस गरिएको जानकारी दिए ।

संगतका अनुसार प्रत्यक्षतर्फ थापाको नाममा पूर्ण सहमति जुटेको छ भने समानुपातिकतर्फ तीन जनाको नाम सिफारिस गरिएको छ । समानुपातिक सूचीमा राधा घले, नर्मदा पोखरेल र राजन विश्वकर्मा परेका छन् । यसअघि महामन्त्री थापाको नाम रोल्पा, सर्लाही–४ र धनकुटाबाट पनि सिफारिस भएको थियो । थापा काठमाडौं–४ बाट तीन पटक प्रत्यक्षतर्फ निर्वाचित भइसकेका छन् ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका नेता डा. चन्द्र भण्डारीले पार्टीको १५ औं महाधिवेशनमा सभापति पदमा उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका छन् । उनले बुधबार सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमार्फत् पार्टी सभापतिका लागि उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका हुन् । ‘साथीहरूको जिज्ञासा मेरो धारणा । नेपाली कांग्रेसको १५औं महाधिवेशनमा सभापति पदप्रति मेरो आकांक्षा स्पष्ट छ, दृष्टिकोण पनि उति नै निर्धारित,’ नेता भण्डारीले लेखेका छन् ।

देश जनता, प्रजातन्त्रको हित र संगठनको आवश्यकताअनुसार आफू अघि बढ्न तयार रहेको उनले बताएका छन् । नेता भण्डारीले साथीहरूको सुझाव, समयको माग र राजनीतिक बजारलाई सम्मान गर्दै कदम चाल्नु पर्ने पनि उल्लेख गरेका छन् । ‘देश, जनता, प्रजातन्त्रको हित र संगठनको आवश्यकता जहाँ उभिन्छ, त्यहीअनुसार शून्यदेखि सयसम्म जसरी आवश्यक पर्छ, त्यस्तै रूपले अघि बढ्न तयार छु,’ उनले लेखेका छन्, ‘साथीहरूको सुझाव, समयको माग र राजनीतिक बजारलाई सम्मान गर्दै कदम चाल्न पर्दछ ।’ १४औं महाधिवेशनमा भण्डारी कांग्रेसमा इतर समूहको नेतृत्व गर्दै आएका नेता भण्डारी डा. शेखर कोइरालाको समूहबाट उपसभापतिका उम्मेदवार थिए । उपसभापतिको दौडमा १,५८० मत पाएर भण्डारी चौथो भएका थिए ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको १५ औं महाधिवेशन नजिकिँदै गर्दा कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्का दलभित्रको राजनीतिक समीकरणको केन्द्रमा छन् ।यसबीच सुर्खेत क्षेत्र नं. १ ले फागुन २१ गते हुने प्रतिनिधि सभा निर्वाचनका लागि उनको एकल नाम सिफारिस गर्दै खड्काको सांगठनिक पकड पुनः पुष्टि गरेको छ ।

यसअघि २०७९ सालमा पनि उनी यही क्षेत्रबाट सर्वसम्मत सिफारिस भएका थिए । समानुपातिकतर्फ नरबहादुर सोनी र भीमा मल्लका नाम सिफारिस गरिएका छन्।जेनजी आन्दोलनका क्रममा घाइते सभापति शेरबहादुर देउवाले नेतृत्व खड्कालाई हस्तान्तरण गरेपछि दलभित्र उनको भूमिका बढेको हो । उपसभापति हुँदै कार्यवाहक सभापति बनेका उनले २०४८ सालमा संसदीय यात्रा सुरु गरेदेखि मन्त्री, महामन्त्री, उपप्रधानमन्त्री–रक्षामन्त्री हुँदै कार्यवाहक प्रधानमन्त्रीसम्मको अनुभव बटुलेका छन् ।

महाधिवेशन नजिकिँदै जाँदा कांग्रेसमा सभापति पदका दाबेदारहरू खुल्न थालेका छन्–डा. शेखर कोइराला र गगन थापा स्पष्ट रूपमा मैदानमा छन् । ‘सात भाइ’ समूह भने एकमतमा पुग्न सकेको छैन । यिनैबीच खड्काको नाम संस्थापन पक्षका सम्भावित उम्मेदवारको रूपमा भित्रभित्रै चलाइएको देखिन्छ । पार्टीभित्र देउवाको ‘पछिल्लो विकल्प’ का रूपमा उनलाई हेर्ने धारणा पनि बढेको बताइन्छ ।

खड्का निकट नेताहरूका अनुसार उनले सभापति देउवाको समर्थनको खोजी गरिरहेका छन् र आन्तरिक छलफलहरुमा देउवाबाट सकारात्मक संकेत आएको दाबी पनि छ । कार्यवाहक सभापतिसँग नजिक ठानिने नेता रामहरि खतिवडाले ‘दाबी स्वाभाविक भए पनि उनले अझै सार्वजनिक रूपमा नबोलेको’ बताएका छन् । भेटघाटमा खड्काले आफू सभापतिको आकांक्षी भएको संकेत गर्ने गरेको उनी बताउँछन् ।

संस्थापन पक्षीय केही नेताले महाधिवेशनअघिको शक्ति–सन्तुलन जटिल भएकाले देउवाले नाम सार्वजनिक नगरेको तर आन्तरिक छलफलमा खड्कातिर झुकाव देखिएको बताएका छन् । समूहभित्र अन्य नेताहरूको तुलनामा खड्कालाई ‘कम विवादित’ विकल्पका रूपमा पनि व्याख्या गरिने गरिएको छ । यद्यपि कांग्रेसभित्र प्रमुख प्रश्न अझै अनिश्चित छ–‘सात भाइ’ समूह एकै ठाउँमा टिक्छ कि फुट्छ ? र खड्का अन्तिम घडीमा संस्थापनको एक मात्र उम्मेदवारको रूपमा उभिन्छन् कि अर्कै संयोजन बन्छ ?

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसकी केन्द्रीय सदस्य तथा पूर्व परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणा देउवा प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि प्रत्यक्षतर्फ उम्मेदवार बन्न सिफारिस भएकी छन् । उनको नाम कैलाली क्षेत्र नम्बर–५ बाट पहिलो नम्बरमा सिफारिस भएको हो । मंगलबार बसेको क्षेत्रीय समिति बैठकले केन्द्रीय सदस्य राणाको नाम प्रत्यक्षतर्फको उम्मेदवारका लागि जिल्ला कार्यसमिति समक्ष सिफारिस गरेको हो ।

उनीसँगै निवर्तमान सांसद डिल्लीराज पन्त, सुदूरपश्चिम प्रदेश कार्यसमितिका महामन्त्री नरनारायण शाह ‘मनु’ र केन्द्रीय सदस्य नृपबहादुर ओडको नाम पनि सिफारिस भएको छ । पन्त गत निर्वाचनमा कैलाली–५ बाट नेकपा एमालेका नारदमुनी रानालाई पराजित गर्दै प्रतिनिधिसभा सदस्यमा निर्वाचित भएका थिए ।

काठमाडौं । प्रतिनिधि सभा विघटनविरुद्ध नेपाली कांग्रेसका प्रमुख सचेतक श्यामकुमार घिमिरे र सचेतक सुशीला थिङसहित आठ जना निवर्तमान सांसद सर्वोच्च अदालत पुगेपछि कांग्रेसभित्र नयाँ राजनीतिक ‘तरङ्ग’ पैदा भएको छ । केन्द्रीय समितिको निर्णय अनुसार पार्टी आमचुनावमा जाने भनेर पहिले नै आधिकारिक निष्कर्ष निकालेको अवस्थामा प्रमुख सचेतक र सचेतककै नेतृत्वमा अदालत धाएको घटनाले पार्टी नेतृत्वदेखि भित्रभित्रका शक्ति–सम्बन्धसम्म पुनः चर्चा बढेको छ ।

घिमिरे र थिङले आफूहरू स्वतःस्फुर्त र सांसदको अधिकारबोधका आधारमा अदालत धाएको दाबी गरे पनि यसअघि मात्र सभापति शेरबहादुर देउवा सिंगापुरबाट फर्किएको, त्यसपछि एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग महाराजगञ्जमा भेट भएको, त्यसपछि कांग्रेस पक्षका सांसद अदालत धाएको क्रमले धेरै प्रश्न उब्जाएका छन् । संसद विघटन असंवैधानिक भएको पार्टीको आधिकारिक धारणा भए पनि सर्वोच्चमा रिट लिएर जाने भनेर कुनै प्रत्यक्ष निर्देश पार्टी निर्णयमा थिएन ।

प्रमुख सचेतक घिमिरेका अनुसार रिट दायर गर्नुअघि नेतासँग व्यापक सरसल्लाह गरिएको थियो, तर को–को नेता भन्ने उनले खुलाएनन् । उनले संसद विघटनलाई असंवैधानिक भन्दै सांसदको पाँच वर्षे कार्यकाल बीचमै खोसिएको अधिकारका रक्षाका लागि अदालत धाएको बताएका छन् । थिङले पनि आफूहरू स्वतःस्फुर्त रूपमा अघि बढेको र यो एमालेले डोहोर्‍याएको बाटो भएको आरोप निराधार भएको दावी गरिन् । उनका अनुसार कांग्रेस नेतृत्व विदेशमै हुँदा पनि आफूहरूले ४५ हस्ताक्षर संकलन गरेर पुनस्र्थापनाको पक्षमा उभिन खोजेको, तर त्यसबेला कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले रोकिदिएको प्रसङ्ग अझै ताजा छ ।

यता कांग्रेसभित्र अन्य शीर्ष नेताहरू भने रिटबारे अनभिज्ञ देखिएका छन् । सभापति देउवाका निकट मानिने नेता शेखर कोइरालाले यसबारे कुनै जानकारी नभएको बताउँदै रिट दर्ताको घटनाले आफू पनि आश्चर्यचकित भएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । पार्टी महामन्त्री गगन थापाले भने केन्द्रीय समितिको आधिकारिक र अन्तिम निर्णय आमचुनावमा भाग लिने नै भएको भन्दै अदालत गएका सांसदहरूको कदमलाई ‘व्यक्तिगत निर्णय’ भएको बताएका छन् ।

पार्टीभित्रै दुई धार–चुनावमा जाने कि पुनर्स्थापनाको बाटो समाउने–पहिले नै देखिँदै आएको थियो । तर लामो छलफलपछि केन्द्रीय समितिले विघटन असंवैधानिक भने पनि अदालतलाई नै निरूपण गर्न छाड्ने तथा फागुन २१ को निर्वाचनमा जानेमात्र निर्णय गरेको थियो । यस्तो अवस्थामा रिट दायर गरिएको घटनाले कांग्रेसभित्र संस्थागत निर्णय र व्यक्तिगत राजनीतिक पहलबीचको दूरीलाई स्पष्ट देखाएको छ ।

एमाले सुरुमै अदालत पुगेको, त्यसपछि कांग्रेसभित्र हस्ताक्षर अभियान चलेको, देउवा–ओली भेटपछि फेरि कांग्रेसका सांसद सर्वोच्च धएको घटनाक्रमले राजनीतिक वृत्तमा नयाँ शक्ति गणित र सम्भावित पुनर्संयोजनबारे अड्कलबाजी हुन थालेको छ । तर रिट दायर गर्न पुगेका सांसदहरूको अडान भने एउटै छ–संसद विघटन असंवैधानिक भएको र आफ्नै जनमतप्रति जिम्मेवारीबोधका कारण अदालत धाएको । अब सर्वोच्चमा रिट दर्ता हुने क्रममा छ र बहुमत सांसद विघटनविरुद्ध उभिएको सन्देश सर्वोच्चसम्म पुगेको छ । तर पार्टी नेतृत्व र शीर्ष तहका निर्णय निर्माताहरू यसबारे आ–आफ्नै व्याख्या गरिरहेका छन् । घटनाक्रमलाई हेर्दा कांग्रेसभित्र सैद्धान्तिक मतभेद मात्र होइन, शक्ति–सम्पर्क र निर्णय प्रक्रियाको आन्तरिक असन्तुलन पनि सतहमा आएको देखिन्छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका नेता डा. सुनिल शर्माले इमान्दारितापूर्वक नेपाली जनताको सेवा गर्ने अवसर प्राप्त हुनेमा विश्वस्त रहेको बताएका छन् । प्रतिनिधि सभा निवाृचनका लागि मोरङ—३ बाट सर्वसम्मत सिफारिस भएका शर्माले सोही कार्यक्रमस्थलमा यस्तो बताएका हुन् । उनले २०८२ सालमा निर्वाचन हुनेमा आशंका व्यक्त गर्दै कांग्रेसले मोरङ—३ मा जस्तै अन्य स्थानमा पनि मेलमिलापसहित प्रतिनिधि सभा सदस्यका लागि सर्वसम्मत उम्मेदवार सिफारिस गर्नुपर्ने बताए ।

देशभरका १६४ क्षेत्रले यसलाई रोल मोडलको रुपमा मानेर आम देशभरका नेपाली कांग्रेसका नेता–कार्यकर्ताले आफ्नो आफ्नो क्षेत्रमा आफ्ना उम्मेदवारलाई निर्विरोध गरेर नयाँ सञ्चारसहित कांग्रेसलाई नयाँ उर्जा भरेर मुलुकभर लैजानुपर्ने बताए । आफू मन्त्री हुने वा नहुने अर्को पाटो भए पनि इमान्दारितापूर्वक नेपाली जनताको सेवा गर्ने प्रतिवद्धता जनाए ।

उनले भने, ‘यो ०८२ सालमा चुनाव हुन्छ–हुँदैन थाहा छैन । चुनाव भयो भने नेपाली कांग्रेसलाई एउटा ठूलो सन्देश हो, कांग्रेस पार्टीभित्र हृदयबाटै मेलमिलापसहित प्रतिनिधि सभामा अरु ठाउँमा पनि सर्वसम्मत हुन सक्दो रहेछ भने जस्तै देशभरका १६४ क्षेत्रले यसलाई रोल मोडलको रुपमा मानेर आम देशभरका नेपाली कांग्रेसका नेता–कार्यकर्ताले आफ्नो आफ्नो क्षेत्रमा आफ्ना उम्मेदवारलाई निर्विरोध गरेर नयाँ सञ्चारसहित काँग्रेसलाई नयाँ उर्जा भरेर मुलुकभर लैजानु हुन्छ, नेपाली कांग्रेसले फेरि पनि बहुमत ल्याउँछ, त्यो सबैभन्दा ठूलो सफलता हो र ३ नम्बर क्षेत्रका सबै नेताहरु नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ता र नेताहरु धन्यवादको पात्र हुनुहुन्छ । मन्त्री हौंला नहोला फरक कुरा हो । तर इमान्दारितापूर्वक नेपाली जनताको सेवा गर्ने अवसर भगवानले प्रदान गर्नु हुनेछ ।’

निर्वाचन क्षेत्र नम्बर ३ का जनताले डा. शर्माको विकल्प नभएको बताए । मन्त्री बन्ने आशिर्वाद आफूहरुले दिनुपर्ने बताए । प्रतिनिधि सभा निर्वाचनका लागि मोरङ—३ बाट नेपाली कांग्रेसले शर्माको एकल नाम सिफारिस गरेको हो । क्षेत्रीय समितिको बैठकले डा. शर्मालाई आगामी हुने प्रतिनिधि सभा उम्मेदवारका लागि सिफारिस गर्ने निर्णय गरेसँगै नेपालभर नै नेपाली कांग्रेसको उम्मेदवार हुन सिफारिस हुनेमा डा. शर्मा पहिलो समेत भएका छन् । कांग्रेस केन्द्रले प्रत्येक क्षेत्रबाट एक महिलासहित तीन जनासम्मको नाम सिफारिस गर्न सर्कुलर पठाएकोमा मोरङ—३ मा भने अन्य कुनै नेताले उम्मेदवारी दाबी गरेनन् ।

सर्लाही । नेपाली कांग्रेस महामन्त्री गगन थापाले तोकिएको मितिमा निर्वाचन हुन केही कठिनाइ भए पनि सरकार पक्षले वातावरण तयार गर्न नसकेको बताएका छन्।

नेपाल प्रेस युनियन सर्लाहीले आज (शनिबार) बिहान सदरमुकाम मलंगवामा आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा थापाले निर्वाचनको वातावरणका लागि सरकार पक्ष चुकेको बताए । नेपाली कांग्रेस फागुन २१ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनप्रति प्रतिबद्ध रहेको जनाउँदै महामन्त्ती थापाले दलहरु निर्वाचनका लागि तयार रहे पनि सरकार संशय हटाएर निर्वाचन गराउन प्रतिबद्ध नदेखिएको आरोप लगाए ।

जेन–जी आन्दोलनपछि फरार रहेका कैदीबन्दी र लुटिएका हतियार निर्वाचनका लागि चुनौती बन्न सक्ने थापाले तर्क गरे । उनले तोकिएको मितिमा मधेशमा होलीको वातावरण तथा पहाड र हिमालमा मौसम प्रतिकूल पनि समस्या बन्न सक्ने बताए । यसबारेमा प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीलाई सर्वदलीय बैठकमा जानकारी गराएको बताउँदै उनले भने, ’ ‘तोकिएको मितिमा निर्वाचन गराउन केही कठिनाइ छ । भागेका कैदीबन्दी र हतियार सरकारले नियन्त्रणमा ल्याउनुपर्छ, नभए चुनावमा संशय कायम नै रहन्छ ।’

महामन्त्री थापाले पार्टीको आसन्न १५ औं महाधिवेशनमा सभापति पदको उम्मेदवारी समेत दिने घोषणा गरेका छन् । उनले यस पटकको पार्टीको निर्वाचनमा नयाँ नेतृत्व छान्न कांग्रेसी कार्यकर्ता आतुर रहेको समेत बताएका छन् ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले कुनै तहका जनप्रतिनिधिलाई पनि आउँदो निर्वाचनमा उम्मेदवार नबनाउने भएको छ । केन्द्रीय कार्यालयबाट उम्मेदवार सिफारिसको मापदण्डमा थप प्रष्ट पार्दै पठाएको परिपत्रमा राष्ट्रिय सभा र प्रदेश सभामा रहेकाहरूलाई उम्मेदवार सिफारिस नगर्न भनेको हो । ‘राष्ट्रिय सभामा हाल बहाल रहनु भएका माननीय सांसदहरूको नाम उम्मेदवारको रूपमा सिफारिस गर्न पाइने छैन’ परिपत्रमा भनिएको छ, ‘प्रदेश सभामा हाल बहाल रहनु भएका प्रदेश सभा सदस्यहरूको नाम उम्मेदवारको रूपमा सिफारिस गर्न पाइने छैन ।’

यसअघि १० बुँदे मापदण्डसहित पठाएको परिपत्रमा ०७९ मा सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा पार्टीका तर्फबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरूलाई उम्मेदवार सिफारिस गर्न नपाइने उल्लेख छ । यस्तै, ०७९ को निर्वाचनमा प्रतिनिधि सभा सदस्य र प्रदेश सभा सदस्य पदमा समानुपातिकतर्फबाट निर्वाचित भएको व्यक्ति, प्रदेश सभा सदस्य निर्वाचन, २०७९ को समानुपातिकको बन्द सूचीमा समावेश भएका व्यक्तिहरूलाई समेत कांग्रेसले उम्मेदवार बन्न रोकेको छ ।

क्रियाशील सदस्यता टुङ्गो लगाउन दुई दिनभित्र देशभर फाराम पठाउन निर्देशन
यसैबीच कांग्रेसले १५ औं महाधिवेशनको मिति घोषणा भएसँगै नेपाली कांग्रेसले क्रियाशील सदस्यताको विषय चाँडै टुङ्ग्याउने तयारी अगाडि बढाएको छ । महामन्त्री गगन थापाले क्रियाशील व्यवस्थापन समितिको बैठक राखेर १६५ निर्वाचन क्षेत्रमा दुई दिनभित्र नयाँ सदस्यता फाराम पठाउन निर्देशन दिएका छन् ।

समितिका सदस्य प्रकाश रसाइली स्नेहीले भने, ‘हामीले अब दुई दिनभित्र नयाँ सदस्यताको फर्म देशभर पुर्‍याउँछौं । जनसंख्या र क्लस्टर संरचनालाई समेत मापदण्डका रूपमा प्रयोग गरेर सदस्यताको विषय तोकिएको सयमै हामीले सम्पन्न गराउँछौँ ।’ सदस्यता नवीकरणका लागि सबै जिल्लाले अब सक्रियतापूर्वक काम गर्ने बताए । भातृ संस्थाबारे पनि पदाधिकारी बैठक बसेर चाँडै टुङ्ग्याउने तयारी भइरहेको जानकारी दिए । महामन्त्री थापा संयोजक रहेको समितिमा स्नेहीसहित योगेन्द्र चौधरी र सीता गुरुङ सदस्य छन् ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको १५औं महाधिवेशन नजिकिँदै जाँदा सभापति पदका आकांक्षीहरू खुलेर मैदानमा उत्रिन थालेका छन् । महामन्त्री गगन थापा र डा. शेखर कोइराला पहिले नै उम्मेदवारी संकेत गरिसकेका छन् । अघिल्लो महाधिवेशनमा पाँचौं स्थानमा पुगेका कल्याण गुरुङले पनि यस पटक प्यानलसहित सभापतिमा दावेदारी गर्ने घोषणा गरेका छन् ।

गुरुङले आफूले गत महाधिवेशनमा प्यानल नबनाउनु ठूलो कमजोरी भएको बताएका छन् । त्यसैले यस पटक टीम नै बनाएर प्रतिस्पर्धामा उत्रिने उनको भनाइ छ । उनले भने, ‘केही दिनभित्रै प्यानल सार्वजनिक गरेर औपचारिक घोषणा गर्छु ।’ कांग्रेसको संस्थापन–इतर धार तथा सात पूर्व पदाधिकारीहरूको समूह अहिले साझा उम्मेदवार खोज्ने प्रयासमा छ ।

विमलेन्द्र निधि, प्रकाशमान सिंह, कृष्णप्रसाद सिटौला, डा. शशांक कोइराला, विजय गच्छदार, गोपालमान श्रेष्ठ र डा. प्रकाशशरण महतबीच पटक–पटक छलफल भए पनि साझा नाममा सहमति जुटेको छैन । यीमध्ये गच्छदार र महतबाहेक पाँच जनाले सभापतिमा दाबी गरिरहेका छन् । यसैबीच गुरुङले भने आफूले अन्य आकांक्षीलाई समर्थन गरेर पछि हट्ने अवस्था नभएको प्रस्ट पारे । उनले भने, ‘उहाँहरूले मलाई साथ दिन चाहनु हुन्छ भने सहकार्य सम्भव छ, तर म अरूलाई समर्थन गर्न सक्दिनँ ।’ १४औं महाधिवेशनमा गुरुङले २२ मत प्राप्त गर्दै पाँचौँ स्थानमा सीमित भएका थिए । दोस्रो चरणको मतदानमा उनले शेरबहादुर देउवालाई समर्थन गरेका थिए । यस पटक भने मतदाताको बुझाइ, संगठनमा आफ्नो उपस्थिति र नयाँ प्यानलले आफ्नो दावेदारीलाई मजबुत बनाउने उनको दाबी छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापाले सभापति पदमा प्रतिष्पर्धा गर्ने घोषणा गरेका छन् । पुस २६ देखि २८ गतेसम्म कांग्रेसको १५ औं महाधिवेशन काठमाडौंमा आयोजना हुँदैछ । मंसिर १५ गते केन्द्रीय समितिले महाधिवेशन कार्यतालिका ल्याएको थियो । महामन्त्री थापाले केन्द्रीय समितिबाट १५ औं महाधिवेशन कार्यतालिका आइसकेको उल्लेख गर्दै आफू सभापति पदमा उठ्ने घोषणा गरेका हुन् ।

‘म १५ औं महाधिवेशनको सभापतिको उम्मेदवार हो,’ हिमालय टिभीको यक्ष प्रश्नका लागि अन्तर्वार्ताका क्रममा पत्रकार निमेष बञ्जाडेसँग थापाले घोषणा गरे, ‘मलाई के विश्वास छ भने, नेपाली कांग्रेसका बहुसंख्यक साथीहरूले १५ औं महाधिवेशनबाट मलाई यो ऐतिहासिक पार्टी नेतृत्व गर्ने जिम्मेवारी दिनुहुन्छ, विश्वास गर्नुहुन्छ भन्ने मलाई छ ।’ कांग्रेस महाधिवेशन आगामी पुस २६–२८ गते हुँदैछ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले १५औं महाधिवेशनको मिति पुस २६–२८ गतेका लागि तोकेपछि पार्टीभित्र क्रियाशील सदस्यता सम्बन्धी कामले पुनः गति लिएको छ । यही प्रक्रियालाई व्यवस्थित र प्रभावकारी बनाउन ‘क्रियाशील सदस्यता व्यवस्थापन समिति’ आज बुधबार बिहान ११ बजे ललितपुरको सानेपास्थित पार्टी केन्द्रीय कार्यालयमा बस्दैछ ।

समितिका संयोजक तथा महामन्त्री गगनकुमार थापाले बैठक आह्वान गरेका हुन् । लामो समयदेखि निष्क्रिय जस्तै बनेको यो समिति महाधिवेशनको काउन्ट डाउनसँगै पुनः सक्रिय भएको हो । केन्द्रीय सदस्य प्रकाश रसाइली (स्नेही) का अनुसार बैठकमा क्रियाशील सदस्यता नवीकरण, नयाँ सदस्यता वितरण तथा दुवै प्रक्रियालाई सहज बनाउने विषयमा विस्तृत छलफल हुनेछ ।

पार्टीले केन्द्रीय कार्यसमितिको पछिल्लो बैठकमार्फत क्रियाशील सदस्यता नवीकरण र वितरणमा सहजता र उदारता अपनाउने निर्णय गरेपछि समितिले सो निर्णयलाई तल्लो संगठनसम्म कार्यान्वयन गर्ने तयारी थालेको छ । रसाइलीका अनुसार हालसम्म भएका कामहरू लिपिबद्ध गर्नेदेखि लिएर सदस्यता व्यवस्थापनको प्राविधिक पक्षलाई सक्षम बनाउनेसम्मका मुद्दा आजको बैठकको एजेण्डामा छन् । महाधिवेशन तयारीसम्बन्धी कार्यतालिका अनुसार पुस १२ गतेभित्र सबै तहबाट क्रियाशील सदस्यताको विवरण केन्द्रीय कार्यालयमा बुझिसक्नु पर्नेछ । यही कारण समितिको सक्रियता थप बढेको छ ।

महामन्त्री थापाले केन्द्रीय कार्यसमितिमा पेस गरेको प्रतिवेदनअनुसार झण्डै नौ लाख क्रियाशील सदस्यमध्ये करिब तीन लाखले मात्र सदस्यता नवीकरण गरेका छन् । बाँकी सदस्यता अद्यावधिक गर्न समितिले आवश्यक संयोजन र निर्देशिका कार्यान्वयनलाई तीव्र बनाउने बताइएको छ । थापाको संयोजकत्वमा रहेको व्यवस्थापन समितिमा केन्द्रीय सदस्यहरू सीता गुरुङ, योगेन्द्र चौधरी र प्रकाश रसाइली (स्नेही) सदस्यका रूपमा रहेका छन् । महाधिवेशनलाई क्रियाशील सदस्यता विवादबाट मुक्त राख्न र स्पष्ट, प्रमाणित सदस्यता दायरा तयार गर्न समितिको आज बस्ने बैठक महत्वपूर्ण मानिएको छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसले करिब डेढ महिना लामो रस्साकस्सीपछि १५औं महाधिवेशनको कार्यतालिका सर्वसम्मत पारित गरे पनि विशेष महाधिवेशनको विवाद भने झन तीव्र भएको छ । ५४ प्रतिशत प्रतिनिधिले असोज २९ मा दर्ता गराएको विशेष महाधिवेशन प्रस्तावको भविष्यबारे केन्द्रीय कार्यसमितिले बैठकभर एक शब्द समेत उल्लेख नगरेपछि दुई धारबीचको टकराव खुलमखुला देखिन थालेको छ ।

कार्यतालिका अनुसार पुस २६–२८ मा महाधिवेशन हुने भएकाले ‘विशेष’ अब निरर्थक भएको संस्थापन पक्षको दाबी छ । तर म्याद पुस २८ सम्म कायम राख्नुपर्नेमा केन्द्रीय समितिको कार्यकाल माघ मसान्तसम्म थपिएको निर्णयलाई विशेष महाधिवेशन पक्षधरले शंका गरिएको नियतका रूपमा लिएका छन् । उनीहरूको तर्क छ-कार्यतालिका अव्यवहारिक छ, १२ दिनमै वडादेखि केन्द्रसम्म चुनाव सम्पन्न गर्न असम्भवप्रायः छ र यिनै कारणले ‘विशेष’ अझै पूर्णतः जीवित छ ।

महामन्त्री गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माले बारम्बार चेतावनी दिँदै आएका छन्, ‘कार्यतालिका कार्यान्वयन भएन भने विशेष महाधिवेशन स्वतः लागु हुन्छ ।’ संस्थापन पक्ष भने निर्वाचित महाधिवेशनको तिथि तोकिइसकेकाले विशेषको औचित्य समाप्त भइसकेको दाबी गर्छ ।केन्द्रीय सदस्य कल्याणकुमार गुरूङ भन्छन्, ‘नियमित महाधिवेशनको निर्णय भएरै विशेषको पत्र सान्दर्भिकताविहीन भइसकेको छ ।’

विशेष मागकर्ता समूहका नेता गुरूराज घिमिरे र प्रकाश रसाइली ‘स्नेही’ ले भने कार्यान्वयनमा अलमल देखिए विशेषको औचित्य झन् प्रखर भएर आउने ठोकुवा गरेका छन् । उनीहरूको आरोप छ–४५ दिन कार्यतालिका पेस गर्न ढिलाइ गरियो, कार्यसमितिको म्याद अनावश्यक रूपमा बढाइयो र यो कदमले शंका झन गहिरिएको छ ।

यता महामन्त्री गगन थापाले हालको राजनीतिक परिस्थितिलाई असाधारण भन्दै प्रतिनिधिसभा चुनावअघि महाधिवेशन अनिवार्य भएको धारणा पुनः दोहोर्‍याएका छन् । सरकार ढलेको, संसद विघटन भएको र नयाँ दलहरूको उदय भएको अवस्थालाई उनले ‘कांग्रेसले सामान्य ढंगले सामना गर्न नसक्ने मोड’ का रूपमा चित्रण गर्दै भने, ‘कार्यतालिका सफलतापूर्वक लागू भएन भने पुसमै विशेष महाधिवेशनतिर मोडिनु नै एक मात्र विकल्प हुन्छ ।’ यसरी, ‘नियमित’ र ‘विशेष’ को बहस कांग्रेसभित्र शक्ति–गणितको केन्द्रबिन्दु बनेको छ । कार्यतालिका कडाइका साथ कार्यान्वयन हुन्छ कि फेरि दलभित्रको अविश्वास र आन्तरिक झमेलाले ‘विशेष’ लाई पुनः केन्द्रमा ल्याउँछ-यही प्रश्न अहिले कांग्रेसभित्र घुमिरहेछ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको वर्तमान कार्यसमितिको म्याद दुई महिना थपिएको छ । पार्टी केन्द्रीय कार्यालय सानेपामा सोमबार बसेको केन्द्रित कार्यसमितिको बैठकले १४औं महाधिवेशनबाट निर्वाचित शेरबहादुर देउवा नेतृत्वको कार्यसमितिको म्याद दुई महिना थप गर्ने निर्णय गरेको हो ।

अब देउवा नेतृत्वको कार्यसमितिको म्याद आगामी माघ मसान्तसम्म रहनेछ । १४औं महाधिवेशन सम्पन्न भएको मितिले यही मंसिरबाट केन्द्रीय कार्यसमितिको म्याद सकिँदै थियो । कांग्रेसको विधानमा विशेष परिस्थितिमा एक वर्षसम्म म्याद थप्न सकिने प्रावधान छ । जेनजी आन्दोलनपछि विकसित राजनीतिक घटनाक्रमका कारण देउवाले वरिष्ठ उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यबाहक सभापतिको जिम्मेवारी दिएका छन् । सोमबारको बैठक पनि खड्काकै अध्यक्षतामा बसेको हो ।

‘अधिवेशन नै भइसकेपछि विशेषको औचित्य रहँदैन’
नेपाली कांग्रेसका प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महतले नियमित महाधिवेशनको प्रक्रिया सुरू भइसकेपछि विशेष अधिवेशनको औचित्य नरहने बताएका छन् । सानेपामा केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकले गरेको निर्णयबारे सञ्चारकर्मीहरूलाई जानकारी दिने क्रममा उनले महाधिवेशनको प्रक्रिया सुरू भइसकेपछि विशेष अधिवेशनको औचित्य नरहने स्पष्ट पारेका हुन् ।

‘पुसमै महाधिवेशन भएपछि विशेष महाधिवेशनको आवश्यकता नै परेन नि । मूल कुरो अधिवेशन समयमा हुनुप¥यो भन्ने माग थियो हस्ताक्षरकर्ताहरूको पनि,’ महतले भने, ‘त्यसो हुनाले महाधिवेशनको कार्यतालिका आइसकेको, कार्यतालिकाअनुसार अधिवेशन प्रक्रिया अगाडि बढ्ने भएको हुनाले विशेष महाधिवेशनको कुरा गरिरहनु परेन ।’

उनले विशेष महाधिवेशनको माग निष्कृय हुने बताए । ‘स्वतः निष्कृय यस मानेमा पनि हुन्छ किनकी हामीले माघ ८ गतेभित्रै टुंग्याउने भनेका छौं । त्यसको आधारमा जुन निर्वाचन हुन्छ, त्यसले हिजो प्रतिनिधित्व नभएकाहरूलाई पनि प्रतिनिधित्व गर्ने सुनिश्चितता गर्छ १५ औंले,’ महतले भने, ‘विशेष महाधिवेशन के का लागि, कसरी गर्ने भन्ने अन्योलमा छ । अब अधिवेशन नै भइसकेपछि विशेष अधिवेशनको औचित्य रहँदैन ।’ विशेष महाधिवेशन पक्षधरले २९ असोजमा झण्डै ५४ प्रतिशत प्रतिनिधिको हस्ताक्षर कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई बुझाएका थिए ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसमा महाधिवेशनको समय र प्रकृतिबारे चलिरहेको दीर्घ विवाद फेरि चर्किएपछि सभापति शेरबहादुर देउवा आफै अगाडि बढेर हस्तक्षेप गर्न बाध्य भएका छन् । कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले पुसभित्रै नियमित महाधिवेशन गर्ने कार्यतालिका पेस गर्ने तयारी गरेसँगै संस्थापन समूहभित्रै असहमति सतहमा आएको थियो ।

पूर्व उपसभापति विमलेन्द्र निधि, पूर्व महामन्त्री कृष्ण सिटौलालगायत देउवा निकट नेताहरूले फागुन २१ को निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा महाधिवेशन गर्नु पार्टीका लागि उचित नहुने अडान लिँदै आएका थिए । उनीहरूले कार्यवाहक खड्का तथा रमेश लेखकमाथि ‘सम्झौता विपरित अघि बढेको’ आरोप समेत लगाएका थिए, जसपछि संस्थापन पंक्तिभित्र नै तनाव बढेको थियो ।

यही परिस्थितिमा देउवाले आफ्नै समूहका असन्तुष्ट नेताहरूलाई निवासमा बोलाएर कडक भाषामा चेतावनी दिएका छन् । छलफलमा देउवाले खड्काले पेस गर्ने महाधिवेशनसम्बन्धी सबै प्रस्ताव स्वीकार्न निर्देशन दिँदै सहमतिमा नआए ‘जे–जे परिणाम आउँछ, त्यो व्यहोनुपर्ने’ चेतावनी दिएको सहभागी एक नेताले बताए । देउवाको यस्तो सक्रियताले खड्कामाथिको दबाब केही घटे पनि समग्रमा पार्टीभित्रको वैचारिक तथा सांगठनिक द्वन्द्व भने झनै खुल्दै गएको छ । महाधिवेशन विशेष गर्ने कि नियमित भन्ने विषयमा केन्द्रीय समिति असोज २८ गतेदेखि नै मतैक्यमा पुग्न नसकेपछि देउवा स्वयम् सक्रिय भएका हुन् ।

महामन्त्री गगन थापा, विश्वप्रकाश शर्मा र अन्य नेताहरूलाई समेत समेटेर ‘मध्यमार्गी’ कार्यतालिका ल्याउने प्रयासमा रहेका खड्काले आजको बैठकमा पुस २६ गतेलाई लक्षित गर्दै १५औं महाधिवेशनको प्रारम्भिक तालिका पेस गर्ने तयारी गरेका छन् । यसअघि सभापति निवासमा बसेका सतही तथा अंतर्घातपूर्ण छलफलहरूले पुस अन्तिम साताभित्र महाधिवेशन सम्बन्धी कार्ययोजना सार्वजनिक गर्ने सहमति बनाएको थियो । तर देउवानिकट नेताहरूको असहमति पुनः कगचाबअभम भएपछि देउवाले निर्णायक हस्तक्षेप गरेका हुन् । यससँगै महाधिवेशनको गति औपचारिक रूपमा अघि बढ्ने देखिए पनि आन्तरिक असन्तुष्टिको प्रभाव भने आगामी दिनमा अझ प्रस्ट रूपमा देखिने संकेत मिल्दैछ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय समितिको बैठकअघि पदाधिकारी बैठक बस्ने भएको छ । केहीबेरमा पार्टी केन्द्रीय कार्यालय सानेपामा बस्नेगरी कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले पदाधिकारी बैठक राखेका छन् । आज दिउँसो २ बजे बस्ने केन्द्रीय कमिटी बैठकमा महाधिवेशनको कार्यतालिका पेस गर्ने तयारी छ । लामो रस्साकस्सीपछि पुसभित्र नियमित महाधिवेशन ल्याउने सहमति कांग्रेसमा जुटेको छ । महाधिवेशनको विषयमा सभापति शेरबहादुर देउवासहित अधिकांश नेताहरू सहमत भए पनि पूर्व पदाधिकारी विमलेन्द्र निधि र कृष्ण सिटौलालगायतका केही नेताहरूले असहमति राख्दै आएका छन् ।

पार्टी केन्द्रीय कार्यालयमा बस्ने पदाधिकारी बैठकमा केन्द्रीय समितिमा पेश गरिने महाधिवेशनको कार्यतालिकाको एजेण्डामा छलफल हुने भएको छ । पदाधिकारी बैठकबाट कार्यतालिकामा सहमति जुटेपछि केन्द्रीय समिति बैठकमा पेश गरिने भएको छ ।
कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले पुस अन्तिम साता १५ औं महाधिवेशन गर्ने गरी कार्यतालिका आजको बैठकमा पेश गर्ने भएका छन् । महाधिवेशन चुनाव अघि वा पछिको विवादले कांग्रेसको केन्द्रीय समितिको बैठक ६ मंसिरदेखि स्थगित हुँदै आएको थियो । सभापति शेरबहादुर देउवा स्वयं पुसभित्र महाधिवेशन गर्ने गरी कार्यतालिका ल्याउन तयार भएपछि केन्द्रीय समिति बैठकमा निणायार्थ प्रस्ताव पेश गरिने भएको छ ।

काठमाडौँ । करिब तीन महिनादेखि महाधिवेशनको कार्यतालिका, विशेष महाधिवेशनको माग र नेतृत्वबीचको तानातानमै अल्झिएको नेपाली कांग्रेस अहिले विवाद समाधानतर्फ अघि बढेको छ । लम्बिएको विवाद रोक्न सभापति शेरबहादुर देउवाको सक्रियतापछि शीर्ष तहमा पुस भित्रै नियमित महाधिवेशन गर्ने सहमति बनाइए पनि त्यसलाई व्यवहारिकरूपमा सम्पन्न गर्न सकिने कि नसकिने भन्नेमा नेताहरू बीच असमझदारी यथावत छ ।

कांग्रेसभित्र ५४ प्रतिशत महाधिवेशन प्रतिनिधिले विशेष महाधिवेशनको मागसहित हस्ताक्षर बुझाएपछि विवाद एकाएक चर्किएको थियो । शेखर कोइराला समूह, महामन्त्री गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मा पक्षीय नेताहरू विशेष महाधिवेशनको भूमिकामा उभिए पनि फागुनमा सम्भावित निर्वाचन नहुने आंकलनले अब नियमित महाधिवेशनमै सहमति खोज्ने वातावरण बनेको नेता बताउँछन् ।

नेताहरूका अनुसार संसद् विघटन प्रकरणमा सर्वोच्चको निर्णय नआइसक्दा, तयार वातावरण नदेखिँदा र फागुन २१ का लागि तोकिएको निर्वाचन समयमै हुने आशंका कमजोर बनेपछि पुसमा महाधिवेशनको कार्यतालिका ल्याउने सहमति तुलनात्मक रूपमा सजिलो बनेको हो। पार्टी विभाजनको जोखिम बढ्दै गएको स्थितिमा कम्तीमा वडा–क्षेत्र तहसम्म अधिवेशन प्रक्रिया सुरु गर्न सके महाधिवेशन केही समय पछाडि सार्न सकिने विकल्प समेत नेताहरूले देखेका छन् । तर कार्यान्वयनको मोर्चामा स्पष्टता छैन । गगन थापा निकट केन्द्रीय सदस्य प्रकाश रसाइली कार्यतालिका आए पनि चुनावअघि महाधिवेशन पूरा हुन कठिन हुने तर्क गर्छन् । उनका अनुसार ‘चुनावअघि अधिवेशन हुन सक्दैन, विशेष गर्नुपर्छ’ भन्ने धारणा बोकेका प्रदेश–जिल्ला–वडास्तरका नेताहरू नै फास्ट ट्रयाकमा लागेनन् भने महाधिवेशन फेरि पनि धकेलिन सक्छ ।

यता प्रदीप पौडेल, जसले यसअघि नै पुसमा महाधिवेशन गर्न लिखित प्रस्ताव पेस गरेका थिए, अहिले कार्यतालिका आउँदा समयको अत्यधिक चाप बढेको बताउँछन् । उनका अनुसार सदस्यता वितरण र सम्बन्धित प्रक्रियाहरू तत्काल टुंग्याउन सके मात्र महाधिवेशन व्यवहारिक तवरले सम्पन्न हुनसक्छ, नत्र ‘घोषणा मात्र’ मा सीमित हुन सक्ने आशंका बढेको छ । शेखर कोइराला समूहकी नेतृ सरिता प्रसाईं भने डेढ महिनामा पनि महाधिवेशन सम्भव रहेको दाबी गर्छिन् । उनका अनुसार माओवादी र एमालेले महाधिवेशन पूरा गरिसक्दा कांग्रेस यथास्थितिमा चुनावमा जाँदा जनतामा नकारात्मक प्रतिक्रिया बढ्न सक्छ, त्यसैले चुनावअघि नै अधिवेशन आवश्यक छ ।

देउवा निकट नेता नैनसिंह महर पनि सबै पक्ष एकताबद्ध हुन सके चुनावको चापका बीच पनि पुसमै महाधिवेशन सम्भव छ भन्नेमा विश्वस्त छन् । ‘केन्द्रीय कार्यसमितिको सर्वसम्मत निर्णय अहिलेको आवश्यकता हो,’ महरको भनाइ छ । त्यस्तै नेता योगेन्द्र चौधरीले पनि असहमतिको मनोविज्ञान छोडेर सबैले सहयोग गरे चुनावअघि नै महाधिवेशन पूरा गर्न सकिने तर्क प्रस्तुत गरेका छन् ।

आज बस्दै गरेको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकले पुस २६–२९ भित्र महाधिवेशन गर्ने कार्यतालिका पेस गर्ने तयारी छ । तर समानुपातिक उम्मेदवार सूची बुझाउने पुस १४–१५, राष्ट्रियसभा सदस्य उम्मेदवारी दर्ता पुस २३ र आगामी फागुन २१ को निर्वाचन कार्यतालिकासँग दौडिनुपर्ने बाध्यताका कारण महाधिवेशन कति यथार्थ रूपमै सम्भव छ भन्ने जिज्ञासा कांग्रेसभित्र गहिरो बनेको छ । केन्द्रीय नेताहरू आशावादी छन्–यदि पार्टीभित्र आजकै निर्णय सर्वसम्मत भयो भने महाधिवेशन सम्भव छ । तर मूल प्रश्न उस्तै छ—कांग्रेसले सहमति बनाएझैं तीव्र गतिमा काम गर्न सक्छ कि फेरि मतभेद र प्रक्रियागत ढिलाइमै फस्छ ? देशको राजनीतिक अनिश्चितताबीच कांग्रेसको निर्णय आजै निर्णायक मोडमा जाने अपेक्षा गरिएको छ ।

काठमाडौं । लामो समयदेखि पटक–पटक स्थगित हुँदै आएको नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक आज (सोमबार) दिउँसो २ बजेदेखि सानेपास्थित पार्टी मुख्यालयमा बस्दैछ । १५औं महाधिवेशनको कार्यतालिकालाई अन्तिम रूप दिने उद्देश्यसँगै बस्न लागेको बैठकलाई निर्णायक चरणको रूपमा हेरिएको छ ।

बैठकमा केन्द्रीय पदाधिकारी, कार्यसमिति सदस्य, आमन्त्रित सदस्य तथा सातै प्रदेश सभापतिहरूको उपस्थिति रहनेछ । कार्यबाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले महाधिवेशनसम्बन्धी विस्तृत कार्यतालिका बैठकमा पेस गर्ने तय भएको पार्टी स्रोतले जनाएको छ ।

नेपाली कांग्रेसले पुस अन्तिम साताभित्र १५ औं महाधिवेशन सम्पन्न गर्ने तयारी गर्दै आएको छ । प्रारम्भिक योजना अनुसार पुस २६ देखि २९ गतेसम्म महाधिवेशन गर्ने प्रस्ताव तयार पारिएको छ । तर नियमित महाधिवेशन र विशेष महाधिवेशन दुवै पक्षका नेताहरूबीच सहमति नजुट्दा अन्तिम निर्णय बारम्बार ढिलिएको हो ।

गत असोज अन्त्यबाट चलिरहेको बैठकहरुमा सहमति नजुटेपछि सभापति शेरबहादुर देउवाले पदाधिकारी तथा पूर्व पदाधिकारीहरूसँग छुट्टाछुट्टै छलफल गरेका थिए । आम निर्वाचनअघि नै महाधिवेशन गर्नुपर्ने देउवाको धारणा र मध्यमार्गी प्रस्तावहरू पछि नजिकिएका नेताहरूको सहमतिबाट आजको बैठक निर्णायक बन्न सक्ने देखिएको छ ।

असोज २९ गते विशेष महाधिवेशन बोलाउन मागसहित निवेदन दर्ता भएपछि पुस २८ गतेभित्र विशेष महाधिवेशन आह्वान गर्नुपर्ने प्रावधानले पार्टीमा थप दबाब सिर्जना भएको छ । यही कारण पुस २७ देखि महाधिवेशन चलाउन सकिने वैकल्पिक समयतालिका तयारी भइरहेको र आजको बैठकमा औपचारिक रूपमा टेबुल हुनसक्ने एक नेताले बताएका छन् ।

महामन्त्री गगन थापा नेतृत्वको समूहले समेत सबै शीर्ष नेताहरू इमानदारीपूर्वक अघि बढे पुसभित्रै महाधिवेशन सम्भव हुने धारणा राखेपछि सभापति देउवाले कार्यबाहक सभापति खड्का र केन्द्रीय सदस्य रमेश लेखकलाई पुस मसान्तभित्र महाधिवेशन प्रस्ताव तयारी गर्न निर्देशन दिएका हुन् ।

पार्टीभित्र विशेष महाधिवेशनको माग फिर्ता हुने संकेत देखिन थालेसँगै नियमित महाधिवेशनको कार्यतालिकामा सहमति बन्ने वातावरण तयार हुँदैछ । यसैले आजको केन्द्रीय समिति बैठकबाट आधिकारिक कार्यतालिका टुंग्याई कांग्रेस महाधिवेशनतर्फ औपचारिक रूपमा अघि बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसभित्र महाधिवेशनको स्वरूप र समय निर्धारणलाई लिएर चलिरहेको रस्साकस्सी आज पनि तीव्र रूपमा अघि बढेको छ । सभापति शेरबहादुर देउवाले केही दिनदेखि सुरु गरेको पदाधिकारी तथा पूर्व पदाधिकारीहरूसँगको छलफल आज (आइतबार) पनि निरन्तरता पाउनेछ भने नियमित महाधिवेशन पक्षधर समूहले बालकृष्ण खाँणको नेतृत्वमा छुट्टै भेला बोलाएको छ ।

शनिबार गरिएको बैठक निष्कर्षविहीन भएपछि देउवाले आज पुनः छलफल डाकेका हुन् । महाराजगञ्जस्थित आफ्नै निवासमा दिउँसो १ बजेबाट सुरु हुने बैठकमा कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्का, महामन्त्री गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मा तथा नेताहरू विमलेन्द्र निधि, कृष्ण सिटौला, शेखर कोइराला र रमेश लेखक सहभागी हुने जनाइएको छ । नियमित वा विशेष महाधिवेशन गर्ने कि नगर्ने भन्ने विवाद आजै टुंग्याउने सभापति देउवा पक्षको तयारी रहेको पदाधिकारीहरूले बताएका छन् ।

यसैबीच, पार्टीभित्र नियमित महाधिवेशनको पक्षमा उभिएको समूहले भने आज दिउँसो २ बजे मध्यवानेश्वरको सनराइज क्याफे एन्ड ब्याकेटमा छुट्टै भेला राखेको छ । करिब ७० जना बढी केन्द्रीय सदस्यको उपस्थिति रहने अपेक्षा गरिएको यो भेला समूहलाई एकताबद्ध राख्ने र आगामी रणनीति तय गर्ने उद्देश्यले बोलाइएको हो ।

खाँण नेतृत्वको समूह विशेष महाधिवेशन गर्नु नपर्ने अडानमा छ । उनीहरू १५औं महाधिवेशन चुनावअघि विशेष महाधिवेशनको आवश्यकता नरहेको र आगामी वैशाखमै नियमित महाधिवेशन गर्नुपर्छ भन्ने धारणा अघि सार्दै आएका छन् । पार्टीभित्र दुवै धार तीव्र रूपमा अगाडि बढिरहेका बेला देउवा निवासमा बस्ने छलफल र खाँण पक्षको भेला—दुवैको परिणामले कांग्रेसको आगामी राजनीतिक मार्गचित्र निकै हदसम्म निर्धारण गर्ने देखिएको छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसभित्र आगामी महाधिवेशनलाई लिएर उत्पन्न भएको विवाद चुलिँदै जाँदा पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा लगातार तेस्रो दिन पनि शीर्ष पदाधिकारीसँग गहन छलफलमा जुटेका छन् । नियमित महाधिवेशन गर्ने कि विशेष महाधिवेशन बोलाउने भन्ने निर्णयमा मतैक्य नजुटेपछि देउवा पक्ष र महामन्त्रीहरूबीच संवादको शृङ्खला झन् तीव्र बन्दै गएको छ ।

शनिबार दिउँसो २ बजे देउवाको महाराजगञ्जस्थित निवासमै कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्का र महामन्त्री गगन थापा तथा विश्वप्रकाश शर्मासहित पदाधिकारीहरूबीच फेरि छलफल बस्नेछ । २८ असोजदेखि जारी केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकले महाधिवेशनको कार्यतालिका निष्कर्षमा पुर्‍याउन नसकेपछि समस्या समाधानलाई शीर्ष तहकै संवादमार्फत टुंग्याउने प्रयास भइरहेकामा यद्यपि ठोस सहमति बन्न सकेको छैन ।

देउवा पक्ष नेताहरू प्रतिनिधिसभा निर्वाचनअघि महाधिवेशन गरेर पार्टीलाई ‘अव्यवस्थित’ बनाउनु नहुने तर्क राख्दै आएका छन् । तर सभापति देउवा भने पुसभित्रै नियमित महाधिवेशन गर्न सकिने पक्षमा देखिएका छन् । उता दुई महामन्त्रीले समय अभावका कारण नियमित महाधिवेशन गर्न नसकिने परिस्थिति आए विशेष महाधिवेशन अपरिहार्य हुने जिकिर गरिरहेका छन् ।

शुक्रबारको छलफलमा देउवा नेताहरूबीचको अनावश्यक तानातानप्रति रोष प्रकट गरेको एक पदाधिकारीले बताएका छन् । उनका अनुसार देउवाले आफू नेतृत्व छाड्न तयार भइसकेको अवस्थामा पनि नेताहरू ‘नियमित कि विशेष’ भन्ने नाममा विभाजित हुनु खेदजनक भएको टिप्पणी गरेका थिए । पुस मसान्तभित्र महाधिवेशन सक्ने संकल्पसहित अगाडि बढ्नु पर्ने उनको जोड रहेको स्रोत बताउँछ । लगातार तीन दिनदेखि चल्दै आएको संवादले अब समाधानतर्फ उन्मुख भएको दाबी समेत पदाधिकारीहरूको छ । शनिबारभित्रै सहमति टुंग्याउने विश्वास उनीहरूले व्यक्त गरेका छन् ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसभित्र महाधिवेशनको समय सीमा र विशेष महाधिवेशन हुने–नहुनेलाई लिएर उत्पन्न विवाद थप तीव्र बन्दै गएको छ । सभापति शेरबहादुर देउवाले आज पुनः कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्का तथा महामन्त्री गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मासँग निर्णायक छलफल गर्न लागेका छन् ।

शुक्रबार दिउँसो १ बजेका लागि तय भएको बैठकमा आगामी महाधिवेशन नियमित रूपमा गर्ने कि विशेष महाधिवेशन बोलाउने भन्ने संवेदनशील विषयमा केन्द्रित छलफल हुने बताइएको छ । सो टोलीले बिहीबार साँझ पनि सभापति देउवासँग बैठक गरेको थियो, तर महाधिवेशनसम्बन्धी विवादमा ठोस सहमति जुट्न नसकेपछि आजका लागि तय भएको केन्द्रीय समितिको बैठक आइतबार सारिएको छ ।

महाधिवेशन प्रतिनिधिमध्ये ५४ प्रतिशतले विशेष महाधिवेशनका पक्षमा लिखित माग राखेपछि नेतृत्वमा थप दबाब परेको छ । गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मा सहितका नेताहरूले फागुन २१ को निर्वाचनअघि नेतृत्व परिवर्तन अनिवार्य रहेको दाबी गर्दै विशेष महाधिवेशन बोलाउन देउवामाथि निरन्तर दबाब बढाइरहेका छन् ।

यसैबीच, विशेष महाधिवेशनको विपक्षमा रहेको संस्थापन समूह भने आफ्नै आन्तरिक तयारी र रणनीति बनाउन अलग्गै बसेको छ । बानेश्वरस्थित आनन्दभूमि होटलमा विमलेन्द्र निधि, प्रकाशमान सिंह, शशांक कोइरालासहित करिब ७० भन्दा बढी नेताहरू सहभागी रहेको बैठक बिहान ९ बजेदेखि नै जारी छ। संस्थापन समूहले आगामी फागुन २१ को निर्वाचनअघि पार्टी महाधिवेशन गर्न नहुने अडान दोहोर्याउँदै आएको छ । एकातिर देउवा–खड्का–महामन्त्री तिकडीले समाधान खोज्ने प्रयास चलाइरहेका बेला अर्कोतिर संस्थापन समूहले बलियो संगठनात्मक सतर्कता अपनाएको संकेत देखिएको छ । महाधिवेशनको समय, स्वरूप र नेतृत्व रूपान्तरणको बहसले कांग्रेसभित्रको आन्तरिक राजनीतिक समीकरणलाई थप रोचक मोडमा पुर्‍याएको छ ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको आज (शुक्रबार) बस्ने भनिएको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक सारेपछि कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले माफी मागेका छन् ।

उनले बैठक सारिएको विषयमा जानकारी गराउँदै सामाजिक सञ्जालमार्फत माफी मागेका हुन् । उनले सर्वसम्मत निर्णय हुने अवस्था नबनेसम्म बैठक सार्न बाध्य हुने उल्लेख गर्दै यसबापत आफूलाई जति गाली गरे पनि स्वीकार गर्ने प्रतिक्रिया दिए ।

‘माफ पाउँ सबैसँग बैठक सारेकोमा । गाली सबैले मलाई गर्नुस्, जसले गाली गर्न डिजर्भ गर्नु हुन्छ । जबसम्म सर्वसम्मत निर्णय गर्ने अवस्था बन्दैन, म बैठक सारिरहन्छु । म कार्यवाहक रहेसम्म’, उनले बिहीबार राति एक्समा लेखेका छन् । महाधिवेशनको विषयमा विवाद भएपछि कांग्रेसको बैठक पटक–पटक सर्दै आएको छ । अब बैठक आइतबार दिउँसो २ बजे बस्नेछ ।

माफ पाउँ सबै संग बैठक सारेकाेमा🙏 गालि सबैले मलाई गर्नुस , जसले गालि गर्न डिजर्भ गर्नु हुन्छ। जब सम्म सर्बसम्मत निर्णय गर्ने अबस्था बन्दैन , म बैठक सारी रहन्छु म कार्यबाहक रहे सम्म 🌳
जयनेपाल🌳 pic.twitter.com/7eohWBRi8O

— Purna Bahadur Khadka (@NCPurnaKhadka) November 27, 2025

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसभित्र पछिल्ला दिनहरूमा तीव्र रूपमा बढेको महाधिवेशनसम्बन्धी विवाद बिहीबार सभापति शेरबहादुर देउवाको निवासमा पुनः केन्द्रीकृत भयो । पार्टीभित्र विशेष महाधिवेशन गर्ने कि नियमित महाधिवेशन–यही मुद्दाले नेताहरूबीच वैचारिक ध्रुवीकरण झनै गहिरिँदै गएको छ ।

बिहीबार साँझ देउवाले पदाधिकारी तथा शीर्ष नेताहरुलाई निवासमा बोलाएर छलफल गरे । छलफलमा महामन्त्री गगनकुमार थापाले देउवालाई नै ‘विशेष महाधिवेशन’ गराएर नेतृत्वले नै निकास दिनुपर्छ भनेर कडा प्रस्ताव राखे । थापाका अनुसार नियमित महाधिवेशन समयमै नसकिने संस्थापन पक्षले नै स्वीकारिसकेको अवस्था भएकाले, विशेष महाधिवेशनले पार्टी र नेतृत्व दुवैको हित सुरक्षित हुने तर्क उनले दोहोर्‍याए ।

तर देउवाले गगनको आग्रहलाई अस्वीकार गरेका छन् । छलफलमा सहभागी एक पदाधिकारीका अनुसार देउवाले भने, ‘विशेष महाधिवेशन गरे पार्टी फुट्छ । त्यो म हेर्न सक्दिनँ । सहमतिमै अगाडि जाऔं ।’

बैठकमा उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का, महामन्त्रीद्वय गगनकुमार थापा र विश्वप्रकाश शर्मा, नेता रमेश लेखक पनि सहभागी थिए । लेखकले ‘नियमित महाधिवेशनको स्पष्ट कार्यतालिका ल्याएर मात्र विवाद समाधान सम्भव हुने’ सुझाव दिए । तर लेखकको ‘नियमित महाधिवेशनको क्यालेन्डर आएपछि विशेष नहुने ग्यारेन्टी’ मागलाई दुवै महामन्त्रीले अस्वीकार गरे । महामन्त्री शर्माले भने, ‘अब विशेष बाहेक अरू विकल्प छैन ।’

यतिबेला पार्टीका ५४ प्रतिशतभन्दा बढी महाधिवेशन प्रतिनिधिले विशेष महाधिवेशनको माग गरिरहेका छन् । तर सभापति देउवा र उनको समूह भने आगामी फागुन २१ गतेको उपनिर्वाचनपछि मात्र नियमित महाधिवेशनतर्फ जाने अडानमा छन् । सहमति खोज्ने जिम्मा पाएका उपसभापति खड्का निरन्तर बैठक सार्दै बसेका छन् ।

‘मेरो नाम भजाएर विवाद नगर’
महाधिवेशन विवाद चर्किदै गएपछि देउवाले बिहीबार नै संस्थापन पक्षका नेताहरूलाई छुट्टै छलफलमा बोलाएका थिए । सहभागी नेताका अनुसार देउवाले विशेष महाधिवेशनमा गए पार्टी विभाजन हुने चेतावनी दिए र आफ्नो नाम प्रयोग गर्दै पार्टीमा तनाव सिर्जना नगर्न भन्दै नेताहरूलाई ‘हप्काएको’ रूपमा अभिव्यक्ति दिएका थिए ।

देउवाले आफू अब कार्यकारी भूमिकामा नरहेको र कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई जिम्मेवारी दिइसकेको पनि दोहोर्‍याए । ‘अर्को महाधिवेशनबाट म सभापति हुँदिनँ, मलाई विवादमा किन तानिरहने ?’ भन्दै उनले नेताहरूलाई पार्टी एकता प्राथमिकता दिन निर्देशन दिएका थिए ।

देउवाले स्पष्ट भने, ‘विशेष महाधिवेशन नगर । नियमित महाधिवेशन सहमतिमै गरौं । पार्टी फुटेको हेर्न म सक्दिनँ ।’ उनले बैशाखमा महाधिवेशन गर्ने भन्दै मिति तोकेर हिँड्ने काम पनि नगर्न निर्देशन दिए । बीचमा निर्वाचन परे महाधिवेशन रोकेर चुनावमा ध्यान दिनुपर्ने उनको सुझाव थियो । छलफलमा खड्का, पूर्व पदाधिकारीहरू, नेता एनपी साउद, रमेश लेखक, मीन विश्वकर्मालगायत सहभागी थिए ।

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका विशेष महाधिवेशन पक्षधरले पार्टीको वर्तमान नेतृत्वलाई चुनाव अघि विशेष महाधिवेशन नगरी अघि बढ्न नहुने चेतावनी दिएका छन् । उनीहरूले पार्टी विधान र जनअपेक्षाको पालना नगरी निर्णय लिन नसक्ने नेतृत्व लिएर चुनावमा जाने अवस्था अस्वीकार्य भएको बताएका छन् ।

विशेष महाधिवेशन पक्षधरको भनाइ अनुसार, पार्टीमा आउने नियमित महाधिवेशनको कार्यतालिका विशेष महाधिवेशनको मागलाई कमजोर बनाउन प्रयोग गरिएमा त्यो स्वीकार्य हुने छैन । उनीहरूले स्पष्ट पारेका छन् कि वर्तमान कार्यसमितिको समयावधि बढाइएर नियमित महाधिवेशन सम्पन्न भए मात्र विशेष महाधिवेशनको माग स्वतः निष्क्रिय हुनेछ । नत्र, पार्टी विधानले दिएको वैधानिक अधिकार—विशेष महाधिवेशन—कसैले रोक्न वा अतिक्रमण गर्न सक्दैन ।

पक्षधरहरूले महाधिवेशनको कार्यतालिका मात्र नभई यसको सुनिश्चितता खोजेको बताएका छन् । उनीहरूका अनुसार, ‘हामीले चुनावअघिको शक्ति–व्यवस्था होइन, नयाँ नीति र नयाँ नेतृत्व खोजेका हौं ।’ पार्टी विधान अनुसार विशेष महाधिवेशनको प्रस्ताव दर्ता भएको मितिले तीन महिनाभित्र अनिवार्य रूपमा आह्वान गर्नुपर्ने अवस्था रहेको छ।

नेता देवराज चालिसेले पत्रकार सम्मेलनमा भने, ‘विधानभन्दा माथि कोही छैन । पार्टीका नेता–कार्यकर्ताको मनोबल उकास्ने नेतृत्व लिएर मात्रै चुनावमा जान सकिन्छ । हामीले पार्टीको संरचनागत सुधार गर्ने गरी विशेष महाधिवेशन माग गरेका हौं ।’ उनले अहिलेको नेतृत्व डेढ महिनादेखि निर्णय गर्न नसकेको उल्लेख गर्दै यस्तो नेतृत्वसँग चुनावमा जान नसकिने बताए । चालिसेले थपे, ‘महाधिवेशन समयमै सम्पन्न नभएमा पार्टी कमजोर हुन्छ । समयमै विशेष महाधिवेशन गरेर जनअपेक्षाको नीति अख्तियार गर्दै बलियो र सच्चिएको कांग्रेस लिएर चुनावमा जानुपर्नेछ ।’ उनले पार्टीको केन्द्रीय नेतृत्वले विधान पालना नगरेको आरोप पनि लगाए ।

विशेष महाधिवेशन पक्षधरले वर्तमान नेतृत्वलाई यस विषयमा गम्भीर हुन आग्रह गर्दै, ‘दुई दिनमा गर्न सकिने निर्णय डेढ महिनासम्म गर्न नसक्ने नेतृत्व सक्षम नेतृत्व होइन। यही कारणले विशेष महाधिवेशनको महसुस भइरहेको छ । हस्ताक्षरकर्ताको विषयमा छलफल गरी विशेष महाधिवेशन बोलाउनु पर्छ’, भनि वक्तव्यमा उल्लेख गरेका छन् ।

कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक असोज २८ गतेदेखि विशेष वा नियमित महाधिवेशनको निर्णयमा अलमल गरिरहेको छ । करिब ५५ प्रतिशत महाधिवेशन प्रतिनिधिहरूले पार्टी विधानअनुसार विशेष महाधिवेशनको माग अघि सारेको भए पनि नेतृत्वले बेवास्ता गरेको भन्दै दुःख व्यक्त गरिएको छ । पक्षधरहरूले चेतावनी दिएका छन् कि निर्णय गर्न नसक्ने वर्तमान नेतृत्व लिएर चुनावमा जानु पार्टीको हित र लोकतन्त्रको हित विपरीत हुनेछ । यसैबीच पार्टीमा लामो समयदेखि देखिएको अन्योल र निर्णयहिनताले कांग्रेसलाई गम्भीर संकटको मोडमा पुर्‍याएको आरोप पनि उनीहरूले लगाएका छन् ।

हेर्नुस् विज्ञप्ती

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसभित्र महाधिवेशनको समयलाई लिएर चर्को बहस चलिरहेकै बेला सभापति शेरबहादुर देउवाले आफू निकट सात पूर्व पदाधिकारीलाई छलफलका लागि बोलाएका छन् । ‘कांग्रेसका सात भाइ’ भनिने विमलेन्द्र निधि, प्रकाशमान सिंह, कृष्णप्रसाद सिटौला, शशांक कोइराला, विजयकुमार गच्छदार, गोपालमान श्रेष्ठ र प्रकाशशरण महतसँग देउवाले प्रत्यक्ष संवाद गर्न लागेका हुन् ।

१५ औं महाधिवेशन निर्वाचनअघि कि पछि भन्ने विषयमा पार्टीभित्रै मतभेद रहँदै आएको छ । निधि, सिटौला र सिंहलगायतका नेता निर्वाचनपछि मात्र महाधिवेशन गर्नुपर्ने पक्षमा छन् । डेढ महिनादेखि यही विवाद अल्झिँदै आएपछि सभापति देउवाले फेरि व्यापक समन्वयका लागि शीर्ष नेताहरूलाई बोलाएका हुन् । नेता निधिले सभापतिको निम्तो आएको पुष्टि गर्दै आफू फागुनमा निर्वाचन र वैशाखमा महाधिवेशन गर्ने पक्षमा रहेको बताए । देउवा फर्किएपछि पनि विभिन्न समूहसँग छुट्टाछुट्टै भेटघाट भइरहेका छन् । विशेष महाधिवेशनका लागि गरिएको हस्ताक्षर फिर्ता लिन–नलिनेतर्फ समेत नेताहरू दोधारमा छन् । हस्ताक्षर फिर्ता भए पुसमै महाधिवेशन गर्ने माग छ भने नियमित महाधिवेशन भए हस्ताक्षर स्वतः निष्क्रिय हुने धारणा अर्को समूहको छ ।

यसैबीच ऋषि लेखक, गगन थापा, विश्वप्रकाश शर्मा, पूर्णबहादुर खड्का लगायत नेताहरूबीच पनि सहमतिमूलक विकल्प खोज्ने प्रयास जारी छ । लेखकका अनुसार विशेष महाधिवेशनले पार्टीमा विभाजन निम्त्याउन सक्ने भएकाले सबैलाई स्वीकार्य समाधान निकाल्नेतर्फ छलफल केन्द्रित छ । विभिन्न विकल्पमाथि कुराकानी हुँदै आएको र भोलिसम्म केही टुंगो लाग्न सक्ने उनको भनाइ छ ।

संस्थापन पक्षका उदयशमशेर राणा र पुष्पा भुसालले पनि विशेष महाधिवेशन समर्थक नेताहरूसँग छुट्टै भेट गरी नियमित महाधिवेशनलाई नै अघि बढाउन आग्रह गरेका थिए । विशेष महाधिवेशनका पक्षधरले भने आफूहरू महाधिवेशन प्रक्रियाप्रति प्रतिबद्ध रहेको पुनः दोहो¥याइरहेका छन् । आजै कार्यवाहक सभापति तथा महामन्त्रीद्वयसहितको अर्को बैठक पनि निर्धारित छ । पटक–पटक सारिँदै आएको कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठक भोलि बस्ने गरी तयारी गरिएको छ ।