`

मुलुकमा नातावाद, कृपावाद र पक्षपातको अन्त्य हुनु पर्दछ : प्रधानमन्त्री कार्की

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले राजनीतिक तथा आर्थिक अवसरहरुमा नातावाद, कृपावाद र पक्षपातको अन्त्य हुनुपर्ने बताएकी छन् । आदिवासी जनजाति उत्थान प्रतिष्ठानले आइतबार काठमाडौंमा आयोजना गरेको एक कार्यक्रममा बोल्दै उनले सो कुरा बताएकी हुन् । प्रधानमन्त्री कार्कीले जेनजी आन्दोलनमा युवाहरुले सुशासन र समृद्धिको प्रमुख मुद्दा उठाएको स्मरण गराउँदै सोही मुद्दा सम्बोधन हुनेगरी काम गर्न आवश्यक रहेको बताएकी हुन् ।

उनले समावेशी विकास र समन्यायको आकांक्षा जेनजीहरुको अभिव्यक्ति भएको उल्लेख गर्दै सोहीअनुसार अघि बढ्नसके देशमा दिगो विकास हुने र त्यसले राष्ट्रलाई बलियो बनाउने समेत बताइन् । प्रधानमन्त्री कार्कीले सबै जाति, भाषा र संस्कृतिका समुदायको हीत हुनेगरी अघि बढ्न पनि सम्बन्धित पक्षलाई सचेत पनि गराइन् ।

को हुन् सुशीला कार्कीले मन्त्री बनाउन लागेका चार नयाँ अनुहार ?

काठमाडौं । आधा कार्यकाल पुरा गरेको सुशीला कार्की नेतृत्वको अन्तरिम सरकारमा आज (शुक्रबार) बाट चार नयाँ मन्त्री थपिँदै छन् । सरकार गठनको तीन महिनापछि कार्कीले शुक्रबार चार मन्त्री थप्न लागेकी हुन् । जसमा श्रद्धा श्रेष्ठ, कुमार इङनाम, राजेन्द्र सिंह भण्डारी र माधव चौलागाईं छन्।

श्रेष्ठलाई महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक, इङनामले भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण, भण्डारीले श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा र चौलागाईंले वन तथा वातावरण मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाउँदै छन् । चौंथो पटकको विस्तारसँगै सरकारमा अब १४ मन्त्री हुनेछन् । उनीहरूको आजै ३ बजेपछि राष्ट्रपति कार्यालय शीतलनिवासमा शपथको कार्यक्रम हुँदैछ ।

को हुन् थपिँदै गरेका चार मन्त्री ?
महिला मन्त्रालयको जिम्मा पाएकी श्रद्धा श्रेष्ठ यसअघि नेपाल पर्यटन बोर्डको वरिष्ठ प्रबन्धक थिइन् । उनी बोर्डमा ब्रान्डिङ शाखामा रहेर काम गरिसकेकी छन् । उनी यसअघि प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) का लागि प्रतिष्पर्धा गरेकी थिइन् । बोर्डमा उत्कृष्ट काम गरेको भन्दै श्रेष्ठले अमेरिकी सरकारले प्रदान गर्ने १० महिने हफ्रे फेलोसिप पाएकी छिन् । चौलागाईं लेखक, गीतकार र जनस्वास्थ्यविज्ञ हुन् । कर्णालीविज्ञका रूपमा चिनिने चौलागाईं ‘मान्ठ हुँम मान्ठ’ गीतका रचनाकार हुन् । जुम्लाको सिञ्जा क्षेत्रका चौलागाईं जनस्वास्थ्यविज्ञ हुन् ।

अध्ययन अनुसन्धानमा सक्रिय चौलागाईं कर्णाली क्षेत्रका मुद्दालाई केन्द्रसँग जोड्ने र बहस गर्ने अभियानमा सक्रिय छन् । उनको ‘सपादलक्ष कर्णाली’ पुस्तक पनि प्रकाशित छ । कर्णालीको इतिहास मात्र होइन, अवसरलाई पनि बताउने उक्त पुस्तक शिलापत्र वर्षपुस्तकको सूचीमा मनोनयन समेत भएको थियो । चौलागाईं कर्णालीमा हुने ‘कुडा कर्णाली उत्सव’को विशेष पहलकर्ता पनि हुन् ।

थपिएका मन्त्रीमा भण्डारी पूर्व प्रहरी हुन् । उनले प्रहरीमा पूर्व अतिरिक्त महानिरीक्षक भएर काम गरिसकेका छन् । उनी केन्द्रीय अनुसन्धान विभागका संस्थापन प्रमुख पनि हुन् । भूमि व्यवस्थामन्त्री इङनाम कानुनका प्राध्यापक र विज्ञ हुन् । काठमाडौं स्कुल अफ लमा प्राध्यापन गरिसकेका उनले वित्तीय अपराध, अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारका विषयमा पुस्तक लेखेका छन् । शुक्रबार (मंसिर २६) राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलसमक्ष मन्त्रीमा नियुक्तिका निम्ति उनीहरूका नाम सिफारिस गरिएको हो ।

 

 

आधा कार्यकालपछि मन्त्री सिन्हाको मन्त्रालय परिवर्तन

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की नेतृत्वको अन्तरिम सरकारले आधा कार्यकाल पार गरेपछि आज (शुक्रबार) चार नयाँ मन्त्री थपिने भएसँगै भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण मन्त्री अनिलकुमार सिन्हाको मन्त्रालय फेरिने भएको छ । आज कुमार इङनामलाई भूमिमन्त्री बनाउने भएकाले सिन्हाको मन्त्रालय परिवर्तन गरिने भएको प्रधानमन्त्री कार्यालय स्रोतले जनाएको छ । सट्टामा उनलाई संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिइनेछ ।

आज भूमिमन्त्री इङनामसँगै माधव चौलागाईँलाई वन तथा वातावरण मन्त्री, राजेन्द्रसिंह भण्डारीलाई श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री र श्रद्धा श्रेष्ठलाई महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रीको शपथ खुवाउन लागिएको हो । फागुन २१ गते प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन गर्ने म्यान्डेड पाएको चुनावी सरकार कार्यकालको मध्यतिर आइपुग्दा मन्त्री थप्न लागिएको हो । आज चार मन्त्री थपिएपछि कार्की नेतृत्वको क्याविनेट १४ सदस्यीय बन्नेछ ।

आज चार मन्त्री थपिँदै, आजै शपथ

काठमाडौं । अन्तरिम सरकारकी प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आज (शुक्रबार) मन्त्रिपरिषद् विस्तार गर्दैछिन् । कार्कीले चौंथो पटक मन्त्रिपरिषद विस्तार गर्न लागेकी हुन् । उनले चार जना मन्त्री थप्न लागेकी हुन् । स्रोतका अनुसार कुमार इङनाम, माधव चौलागाई, राजेन्द्रसिंह भण्डारी र श्रद्धा श्रेष्ठलाई मन्त्री नियुक्त गर्न लागेकी छन् । श्रद्धा नेपाल पर्यटन बोर्डको कर्मचारी हुन् । नव नियुक्त मन्त्रीहरूको शपथ आजै गराउने तयारी छ । जसअनुसार कुमार इङनामलाई भूमि, माधव चौलागाईलाई वन, राजेन्द्रसिंह भण्डारीलाई श्रम र श्रद्धा श्रेष्ठलाई महिला मन्त्री बनाइनेछ । उनीहरूलाई आजै दिउँसो ३ बजे शपथ खुवाउने तयारी गरिएको छ ।

 

 

लोकतन्त्रको आत्मा स्वच्छ र निष्पक्ष निर्वाचन : प्रधानमन्त्री

काठमाडौं । अन्तरिम सरकारका प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले लोकतन्त्रको आत्मा स्वच्छ र निष्पक्ष निर्वाचन भएको बताएकी छन् । ७७ औं अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै उनले यस्तो बताएकी हुन् । उनले नागरिकले भय, प्रलोभन वा दबाब बिना आफ्नो प्रतिनिधि छान्ने वातावरण सुनिश्चित गर्नु राज्यको मौलिक दायित्व भएको बताइन् ।

फागुन २१ को निर्वाचनलाई मितव्ययी, पारदर्शी र प्रविधिमैत्री बनाउन सरकार लागिरहेको प्रधानमन्त्री कार्कीको दाबी छ । समयमै निर्वाचन सम्पन गर्न सबै पक्षलाई सहयोग गर्न आह्वान गरिन् । निर्वाचनमा खटिने सुरक्षा निकाय कर्मचारीलाई उच्च मनोबलमा काम गर्ने वातावरण सरकारले मिलाउने बताइन् । सम्पूर्ण बालिग नेपालीको मताधिकारलाई सुनिश्चित गर्दै सबै राजनीतिक दललाई निर्वाध रुपमा भाग लिन आग्रह गरिन् । उनले निर्वाचन लोकतान्त्रिक अनुष्ठान भएकाले यसलाई सफल पारी मानव अधिकारको सम्मान, संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्न समेत अनुरोध गरिन् ।

मानव अधिकारको सबैभन्दा ठूलो चुनौति भ्रष्टाचार भएको बताइन् । उनले भ्रष्टाचार आर्थिक अनियमितता मात्रै नभइ विपन्न, अशक्त र अवसरबाट वञ्चित नागरिकको मौलिक अधिकार खोस्ने गम्भीर मानव अधिकार उल्लङ्घन भएको बताइन् । सरकारले भ्रष्टाचारविरुद्ध जुनसुकै हदसम्मको कठोर कदम चाल्ने वचनवद्धता व्यक्त गरेको बताइन् । पारदर्शिता र जवाफदेहिताको वातावरण बिना मानव अधिकार सुरक्षित रहन नसक्ने भन्दै यस दिशामा सरकार दृढतापूर्वक अघि बढिरहेको दाबी गरिन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले भनिन्, ‘विशेष गरी हाम्रो नयाँ पुस्ता जेनजीले मानव अधिकारलाई कानुनी ग्रन्थमा सीमित नराखेर व्यावहारिक नतिजासँग जोडेर हेर्ने गरेको छ । सामाजिक सञ्जाल तथा डिजिटल प्लाटफर्ममार्फत उनीहरूले गरिरहेको खबरदारी लोकतन्त्रको सुन्दर प्रकटीकरण हो र म यसलाई सम्मान गर्दछु । सरकार युवाहरूको डिजिटल अधिकार, गोपनीयताको अधिकार, नवप्रवर्तन र सिर्जनात्मक क्षमतालाई नीति निर्माण र कार्यान्वयनमा समाहित गर्न दृढताका साथ अघि बढ्नेछ ।’

उनले भनिन्, ‘मानव अधिकारको सबैभन्दा ठूलो चुनौती भ्रष्टाचार नै हो । भ्रष्टाचार आर्थिक अनियमितता मात्रै होइनस यो विपन्न, अशक्त र अवसरबाट वञ्चित नागरिकको मौलिक अधिकार खोस्ने गम्भीर मानव अधिकार उल्लङ्घन हो । जब कुनै आयोजना भ्रष्टाचारले ग्रस्त हुन्छ, बिरामी नागरिक उपचार पाउने अधिकारबाट वञ्चित हुन्छन्, विद्यार्थी गुणस्तरीय शिक्षाबाट रोकिन्छ । यसैले सरकारले भ्रष्टाचारविरुद्ध जुनसुकै हदसम्मको कठोर कदम चाल्ने वचनवद्धता व्यक्त गरेको छ ।’
प्रधानमन्त्री कार्कीले थपिन्, ‘पारदर्शिता र जवाफदेहिताको वातावरणबिना मानव अधिकार सुरक्षित रहन सक्दैन र यस दिशामा सरकार दृढतापूर्वक अघि बढिरहेको छ । लोकतन्त्रको आत्मा स्वच्छ र निष्पक्ष निर्वाचन हो । नागरिकले भय, प्रलोभन वा दबाबबिना आफ्नो प्रतिनिधि छान्ने वातावरण

सुनिश्चित गर्नु राज्यको मौलिक दायित्व हो । २०८२ फागुन २१ को निर्वाचनलाई अझ मितव्ययी, पारदर्शी र प्रविधिमैत्री बनाउन सरकार लागिरहेको छ । समयमै निर्वाचन सम्पन गर्न सबै पक्षलाई सहयोग गर्न नेपाल सरकार अपिल गर्दछ । साथै निर्वाचनमा खटिने सुरक्षा निकाय कर्मचारीलाई उच्च मनोबलमा काम गर्ने वातावरण सरकारले मिलाउनेछ । सम्पूर्ण बालिग नेपालीको मताधिकारलाई सुनिश्चित गर्दै सबै राजनीतिक दललाई निर्वाध रुपमा भाग लिन र निर्वाचनजस्तो यस लोकतान्त्रिक अनुष्ठानलाई सफल पारी मानव अधिकारको सम्मान, संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्न समेत अनरोध गर्दछु ।’

प्रधानमन्त्री कार्कीले नयाँ पुस्ता (जेन–जी) ले मानव अधिकारलाई कानूनी ग्रन्थमा सिमित नराखेर व्यावहारिक नतिजासँग जोडेर हेर्ने गरेको बताइन् । सामाजिक सञ्जाल तथा डिजिटल प्लाटफर्ममार्फत उनीहरूले गरिरहेको खबरदारी लोकतन्त्रको सुन्दर प्रकटीकरण भएको बताइन् । सरकार युवाहरूको डिजिटल अधिकार, गोपनीयताको अधिकार, नव प्रवर्तन र सिर्जनात्मक क्षमतालाई नीति निर्माण र कार्यान्वयनमा समाहित गर्न दृढताका साथ अघि बढ्ने बताइन् ।

 

पूर्व प्रधानन्यायाधीश श्रेष्ठलाई भेट्न निवासमै पुगिन् प्रधानमन्त्री कार्की

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की पितृशोकमा रहेका पूर्व प्रधानन्यायाधीश कल्याण श्रेष्ठलाई भेट्न उनको निवासमै पुगेकी छिन् । उनी मंगलबार दिउँसो श्रेष्ठलाई भेट्न कुपण्डोलस्थित निवास पुगेकी हुन् । श्रेष्ठका बुवा पूर्व न्यायाधीश कुलबहादुर श्रेष्ठको यही १६ मंसिरमा ९५ वर्षको उमेरमा निधन भएको थियो । नर्भिक अस्पतालमा उपचारका क्रममा उनको निधन भएको थियो । मंगलबार दिउँसो प्रधानमन्त्री कार्की उनको निवासमा पुगेर भेट गरेको स्रोतले जानकारी दिएको छ ।

सो क्रममा पूर्व प्रधान्यायाधीश श्रेष्ठसँग केहीबेर सामान्य राजनीतिक कुराकानी पनि भएको स्रोतले बताएको छ । श्रेष्ठले प्रधानमन्त्री कार्कीसमक्ष पछिल्लो समय आफ्नो नाम जोडेर विभिन्न समाचारहरू आइरहेकोतर्फ इंगित गर्दै केही कुरा सुनाएका थिए । श्रेष्ठले आफ्नो नाम जोडेर ‘कसैको गुजारा चल्छ भने लेख्नुस्’ भन्ने गरेको प्रधानमन्त्री समक्ष सुनाएका थिए । त्यस्तै, जसरी पनि निर्वाचन सम्पन्न गराएर निस्कन पनि प्रधानमन्त्री कार्कीलाई श्रेष्ठले आग्रह गरेको बताइएको छ ।

मेयर बालेन भेट्न प्रधानमन्त्री कार्की पुगिन् शाह निवास

काठमाडौँ । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) निवास पुगेकी छिन् । उनी आइतबार दिउँसो ४ बजे शाह निवास पुगेकी हुन् ।

मेयर शाहका पिताको निधन भएको सातौं दिनमा प्रधानमन्त्री कार्की शाह निवास पुगेर करिब करिब २० मिनेट समय  बिताए पनि राजनीतिक कुराकानी नभएको प्रधानमन्त्रीका प्रेस संयोजक राम रावलले बताए । प्रधानमन्त्रीले बालेनका पिताको निधन हुनु अघि पनि स्वास्थ्य समस्याबारे जिज्ञासा राखेकी थिइन् ।

साथै अचानक पिता गुमाउनु परेकोमा प्रधानमन्त्री कार्कीले बालेन प्रति सहानुभूति दिँदै दु:ख व्यक्त गरेको रावलले बताए ।

 

 

 

 

बालुवाटारमा सर्वपक्षीय बैठक शुरु, को–को छन् उपस्थित ?

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले बोलाएको सर्वपक्षीय बैठक शुरु भएको छ । शुक्रवार अपरान्ह प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास बालुवाटारमा सवपक्षीय बैठक शुरु भएको हो । बैठकमा नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी बल, निर्वाचन आयोगका पदाधिकारी, नेपाल, नेपाली काँग्रेसबाट महामन्त्री गगन थापा, नेतृ पुष्पा भुसाल, नेकपा एमालेबाट महासचिव शंकर पोखरेल, नेता महेश बर्तौला, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीबाट शिशिर खनाल, सोविता गौतम लगायतका नेताहरुको उपस्थिति रहेको छ । सर्वपक्षीय बैठकमा आगामी प्रतिनिधि सभा सदस्य निर्वाचन तयारीबारे छलफल भइरहेको छ । निर्वाचन आयोगका कार्यवाहक प्रमुख निर्वाचन आयुक्त रामप्रसाद भण्डारीले निर्वाचनबारे जानकारी गराएका छन् ।

बैठकमा को–को छन् ?
निर्वाचन आयोगबाट

कार्यवाहक प्रमुख आयुक्त, रामप्रसाद भण्डारी

आयुक्त, जानकीकुमारी तुलाधर

आयुक्त, सगुनशमशेर राणा

सचिव, महादेव पन्थ

सहसचिव, नारायण प्रसाद भट्टराई

सहसचिव, यज्ञप्रसाद भट्टराई

सहसचिव, राजेन्द्रकुमार केसी

दलहरूबाट

गगन थापा, पुष्पा भुसाल (नेकां)

शंकर पोखरेल, महेश बर्तौला (एमाले)

शक्ति बस्नेत, प्रकाश ज्वाला (नेकपा)

शिशिर खनाल, सोबिता गौतम (रास्वपा)

राजेन्द्र गुरुङ, भुवन पाठक (राप्रपा)

प्रकाश अधिकारी (जसपा नेपाल)

नरेन्द्र चौधरी (जनमत)

सरकारबाट

प्रधानमन्त्री, सुशीला कार्की

अर्थमन्त्री, रामेश्वर खनाल

गृहमन्त्री, ओमप्रकाश अर्याल

कानुनमन्त्री, अनिलकुमार सिन्हा

सञ्चारमन्त्री, जगदीश खरेल

सुरक्षा निकायबाट

अशोकराज सिग्देल, प्रधानसेनापति

दानबहादुर कार्की, प्रहरी महानिरीक्षक

राजु अर्याल, सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक

टेकेन्द्र कार्की, राष्ट्रिय अनुसन्धान विभाग प्रमुख

प्रधानमन्त्री कार्कीको आह्वानमा सर्वपक्षीय बैठक बस्दै

काठमाडौं । अन्तरिम सरकारकी प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीको आह्वानमा आज (शुक्रबार) सर्वदलीय बैठक बस्ने भएको छ । प्रधानमन्त्रीको सचिवालयका अनुसार आगामी फागुन २१ गते हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचनबारे छलफल गर्न उनले शुक्रबार दिउँसो ४ बजेका लागि सर्वपक्षीय बैठक आह्वान गरेकी हुन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीका प्रेस संयोजक रामबहादुर रावलका अनुसार बैठकमा नेपाली कांग्रेस, नेकपा (एमाले), नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा), राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा), निर्वाचन आयोगका पदाधिकारी र सुरक्षा निकायका प्रमुखहरुलाई आमन्त्रण गरिएको छ ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले सो बैठकमा जेनजी प्रतिनिधि, सुरक्षा निकाय, निर्वाचन आयोगलगायत निर्वाचनसम्बन्धी निकायलाई पनि बोलाएकी छन् । आगामी फागुन २१ गतेको निर्वाचनलाई केन्द्रित गर्दै सरकारले सरोकावाला पक्षसँग निरन्तर छलफल गर्दै आएको छ ।

निर्वाचन आयोगले प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचन कार्यतालिका पनि सार्वजनिक गरिसकेको छ । नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) लगायत साना तथा मधेश केन्द्रित दलले निर्वाचन केन्द्रित गतिविधि अगाडि बढाएका छन् ।

प्रधानमन्त्रीले बोलाइन् सर्वपक्षीय बैठक

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले विघटित प्रतिनिधि सभाका पाँच दल, निर्वाचन आयोग र सुरक्षा निकायका प्रमुखहरूको सर्वपक्षीय बैठक आह्वान गरेकी छिन् । बैठक शुक्रबार दिउँसो ४ बजे बालुवाटारमा बस्नेगरि बोलाइएको हो । निर्वाचनको वातावरण बनाउन प्रधानमन्त्रीले विघटित प्रतिनिधि सभाका राष्ट्रिय दलहरू नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीसँग छलफल गर्न लागेकी हुन् ।

छलफलमा ती दलका दोस्रो तहका नेताहरूलाई बोलाइएको छ । दलहरूले पनि दोस्रो तहका नेताहरुलाई नै पठाउन लागेका छन् । यसअघिका छलफलमा पनि ती दलबाट दोस्रो तहका नेताहरू नै छलफलमा सहभागी हुने गरेका थिए । त्यस्तै निर्वाचन आयोगका पदाधिकारी र चारवटै सुरक्षा निकायका प्रमुखहरूको पनि बैठकमा सहभागिता हुनेछ । बैठकमा प्रधानमन्त्रीका अलवा मन्त्रीहरूको पनि उपस्थिति रहने छ ।

गैरआवासीय नेपालीलाई प्रधानमन्त्रीको सुझाव : नेपालमा पनि टेक्ने ठाउँ राख्नुस्

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले विदेशमा बस्ने नेपालीहरुलाई नेपालमा भएको सम्पती बेचबिचन गरेर नलैजान आग्रह गरेकी छन् । आइतबार आयोजित गैरआवासीय नेपाली संघको एकता घोषणा कार्यक्रममा उनले नेपालमा आफ्नो सम्पती सुरक्षित राख्न आग्रह गरेकी हुन् ।

गैरआवासीय नेपालीलाई सरकारले दोस्रो दर्जाको नागरिकको रुपमा नहेरेको बताउँदै उनले विदेशमा रहेका नेपालीको सम्पतीको सुरक्षा सरकारले गर्ने बताइन् । उनले हाल विश्वभर बाहिरका मान्छेलाई बस्न नदिने खालको चलन चलेको उल्लेख गर्दै नेपालमा एउटा कोठा मात्रै भए पनि सुरक्षित राख्न आग्रह गरिन् । उनले सरकारले गैरआवासीय नेपालीहरुका समस्या विस्तारै सम्बोधन हुँदै जाने पनि बताइन् । गैरआवासीय नेपालीहरुले विगतमा पनि सहयोग गरेको उल्लेख गर्दै उनले आगामी दिनमा पनि लगानी गर्न आग्रह गरिन् ।

उनले भनिन्, ‘जो विदेशमा हुनुहुन्छ, उहाँहरुले नेपालमा एउटा आफ्नो स्थान चाहीँ राख्नुपर्छ, यहाँ मेटाउनु हुँदैन । चाहे एउटा फ्ल्याट नै किन नहोस् । एउटा राख्नुपर्छ, आफ्नो टेक्ने ठाउँ । हालकी त्यो सुविधा अहिले नै नमिल्ला, अहिले फेरि कीर्ते भएर विदेशमा हुनेका जग्गा जमिन एउटाले अर्कोको नाममा पास गरिदिएर बेचिदिएर मान्छे एकातिर छ, यहाँ बेचिदिएर । त्यो सुविधा छैन, तर विस्तारै मिल्ला त्यो सुविधा पनि, सेक्युरिटी हुन्छ नी सुरक्षा । विदेशमा बस्नेहरुको सम्पतिको सुरक्षा । त्यो त नमिलाई हुँदैन । तर आफ्नो स्थान चाँही यहाँ राख्नुपर्छ के टेक्ने ठाउँ । यसो खुट्टाले टेक्ने ठाउँ, एउटै खुट्टाले मात्रै टेक्ने ठाउमा मात्रै पनि किन नहोस् । आएर यसो बस्ने दुईचार दिन । त्यो चाहीँ हुनुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।’ उनले गैरआवासीय नेपाली संघको एकताले नेपालमा रहेका राजनीतिक दलहरुलाई एकता गर्नुपर्ने सन्देश दिएको उल्लेख गरिन् । नेपालमा राजनितिक दलहरुमा विभाजन देखिएको उल्लेख गर्दै उनले विभाजनले कसैलाई पनि राम्रो नगर्ने बताइन् ।

 

सबै धर्मप्रति मेरो उत्तिकै सम्मान छ : प्रधानमन्त्री कार्की

काठमाडौं । लैंगिक हिंसाविरुद्धको १६ दिने अभियान शुभारम्भका क्रममा दिएको अभिव्यक्तिको आलोचना भएपछि प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले स्पष्टीकरण दिएकी छन् । आज (आइतबार) सामाजिक सञ्जालमार्फत प्रधानमन्त्री कार्कीले सबै धर्म वा समुदायप्रति आफ्नो उत्तिकै सम्मान रहेको स्पष्ट पारेकी हुन् ।

‘नमस्कार ! लैंगिक हिंसाविरुद्धको १६ दिने अभियान शुभारम्भका क्रममा मैले दिएको अभिव्यक्तिमा रहेर विभिन्न टिप्पणी भएका रहेछन्’, उनले लेखेकी छन्, ‘कुनै पनि धर्म वा समुदायलाई होच्याउने मेरो आशय र नियत होइन, छैन । सबै धर्मप्रति मेरो उत्तिकै सम्मान छ । शान्ति, सद्भाव र सहिष्णुता कायम राख्न सबैमा विनम्र अनुरोध छ ।’

 

 

जंगी अड्डालाई प्रधानमन्त्रीको तीन निर्देशन : ‘रगत बिनाको चुनाव, त्रुटिरहित सुरक्षा’ का लागि खट्नुस्

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आगामी प्रतिनिधि सभा निर्वाचनलाई पूर्ण शान्तिपूर्ण, निष्पक्ष र भयरहित वातावरणमा सम्पन्न गर्न नेपाली सेनालाई कडा र स्पष्ट निर्देशन दिएकी छन् । नेपाली सेनाको मुख्यालय जंगी अड्डाको निरीक्षण भ्रमणका क्रममा उनले निर्वाचन सुरक्षासम्बन्धी विस्तृत जानकारी लिँदै तीन मुख्य निर्देशन जारी गरेकी हुन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले देश फेरि हिंसा, अव्यवस्था वा भयको चपेटामा पर्न नदिने आफ्नो सरकारको प्रतिबद्धता दोहो¥याउँदै भनिन्, ‘आगामी चुनावमा एक थोपा पनि रगत बग्नु हुँदैन, एक जना नागरिक पनि घाइते हुनु हुँदैन ।’ उनका अनुसार विगतका निर्वाचन अनुभव र वर्तमान सुरक्षा संवेदनशीलता विश्लेषण गर्दै सबै सुरक्षा निकायबीच त्रुटिरहित समन्वय आवश्यक छ ।

जंगी अड्डामा उनले सेनालाई जनतामा सुरक्षाको प्रत्याभूति दिने सुनिश्चित कार्ययोजना बनाएर अघि बढ्न निर्देशन दिइन् । प्रहरी कारबाहीलाई सहज, सुरक्षित र प्रभावकारी बनाउने, सबै राजनीतिक दलका गतिविधि बिना अवरोध सञ्चालन हुने वातावरण सिर्जनामा सेनाले सहयोग पुर्‍याउनु पर्ने उनले औंल्याइन् । प्रधानमन्त्रीले हालैको जेनजी आन्दोलनका क्रममा लुटिएका वा हराएका हातहतियारको खोजी–नियन्त्रणमा प्रहरीसँग घनिष्ट सहकार्य गर्न पनि आदेश दिएर फरार अभियुक्तहरू पक्रन कुनै कसर बाँकी नराख्न आग्रह गरिन् ।

सुरक्षा अवस्था, चुनौती र सेनाको आगामी योजनाबारे प्रधान सेनापति अशोकराज सिग्देलसहित सैन्य नेतृत्वले विस्तृत ब्रिफिङ गरेका थिए । निर्वाचनका दिन सेनाको परिचालन ढाँचा, समन्वय प्रक्रियादेखि सम्भावित जोखिम व्यवस्थापनसम्मका योजनाको प्रस्तुतीकरण गरिएको थियो । प्रधानमन्त्री कार्कीले आन्दोलनपश्चात् बनेको सरकारको प्राथमिक जिम्मेवारी देशमा शान्ति–सुरक्षा बहाली गर्दै फागुन २१ गते हुने चुनावलाई स्वतन्त्र र निष्पक्ष बनाउनु नै रहेको बताइन् । सेनाले पाएको जिम्मेवारी सफलतापूर्वक पूरा गर्नेमा आफू विश्वस्त रहेको उनले स्पष्ट गरिन् । कार्यक्रममा गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्याल, कानुनमन्त्री अनिलकुमार सिन्हा, मुख्यसचिव सुमनराज अर्याललगायत उच्च पदस्थ अधिकारीहरूको उपस्थिति थियो ।

प्रधानमन्त्रीका मुख्य तीन निर्देशन
– जनतालाई सुरक्षाको प्रत्याभूति दिन, प्रहरी कारबाहीलाई सहजीकरण, सहयोग र सुरक्षित गर्न तथा सबै राजनीतिक दलका राजनीतिक गतिविधिहरुलाई बिनाअवरोध सञ्चालन गर्ने वातावरण सिर्जना गर्न स्पष्ट कार्ययोजनासहित अघि बढ्नू ।
– आगामी चुनावमा एक थोपा पनि रगत बग्नु हुँदैन र एक जना पनि घाइते हुनुहुँदैन । यसअघिका चुनावको समेत अनुभव र आसन्न चुनावका विविध आयामबाट विश्लेषण गरी सुरक्षा संवेदनशीलताका आधारमा सबै सुरक्षा निकायहरुसँगको समन्वयात्मक र त्रुटिरहित ढंगले काम गर्नू ।

– जेनजी आन्दोलनको क्रममा लुटिएका र हराएका हातहतियारको खोजी तया नियन्त्रणमा लिन प्रहरीलगायत सुरक्षा निकायसँग सहकार्य गरी स्थिति सामान्य पार्ने र फरार अपराधी पक्रन प्रहरीलाई सहयोग गर्न पनि कुनै कसर बाँकी नराखी खटिनू ।

विवादै–विवादको घेरा प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की, फेरि अर्को ‘संगीन’ आरोप

काठमाडौं । एक समय भ्रष्टाचारविरुद्ध खरो रुपमा उभिएको छविका कारण चर्चामा रहेकी पूर्व प्रधानन्यायाधीश तथा हालकी प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की पछिल्लो समय लगातार आरोप–प्रत्यारोप र विवादको घेरामा परिरहेकी छन् । सचिवालयमा मनपरी कर्मचारी भर्तीदेखि डिम्ब तस्करीमा संलग्न व्यक्तिलाई जोगाएको आरोपमा विवादित बनेकी कार्कीमाथि फेरि अर्को सार्वजनिक सम्पत्ति अतिक्रमण गरेको ‘संगीन’ आरोप लागेको छ ।

टोखा नगरपालिका–४, धापासीस्थित आफ्नै निवास परिसरभित्र उनले वर्षौंदेखि सरकारी जग्गा कब्जा गरी भोगचलन गर्दै आएको तथ्य बाहिरिएपछि प्रधानमन्त्रीमाथिको यस आरोपले थप राजनीतिक तरंग पैदा गरेको छ । श्रीमान दुर्गाप्रसाद सुवेदीको नाममा रहेको सो घर ६ आना १ पैसा २ दाम निजी जमिनमा बनेको भए पनि करिब ३ आना बराबरको सरकारी जमिन अतिक्रमण भएको नापी सरकारी निकायले नै पुष्टि गरिसकेको छ ।

२०७६ सालमा वडा कार्यालयले अमिनमार्फत गराइएको नापीले सरकारी जमिन घरको एक साइडमा पर्खालभित्र परेको देखाएको थियो । कार्कीका नाममा सुरक्षा व्यवस्था कडा बनाइएको २०७३ सालतिर सुरक्षाकर्मी आवासका लागि अस्थायी संरचना बनाइएको भन्दै त्यसैको कारणले सरकारी जमिन प्रयोग भएको दाबी गरिए पनि स्थानीय र सरोकारवालाहरू यो व्याख्या विश्वसनीय नभएको बताउँछन् । स्थानीयहरूको आरोपमा कार्की परिवारले घर बनाउने क्रममा नै सरकारी जमिन समेटेर पर्खाल लगाएको र सुरक्षाकर्मीका लागि बनेको संरचना पछि थपिएको हाे। एक स्थानीय भन्छन्, ‘नियतै सरकारी जमिन हडप्ने रहेछ । पर्खाल लगाएर ढाकछोप गर्न खोजियो, तर यस्ता कुरा लुकाएर बस्न सकिँदैन ।’

वडाध्यक्ष धर्म श्रेष्ठले समेत कार्कीको निवास क्षेत्रमा सरकारी जग्गा परेको पुष्टि गरेका छन् । उनका अनुसार कार्कीले मौखिक रूपमा ‘नेपाल सरकारले भनेको बेला खाली गरिदिने’ आश्वासन दिए पनि वर्षौंदेखि संरचना यथास्थानमै छ । वडाले सरकारी जग्गा संरक्षण अभियान चलाइरहँदा धेरै ठाउँमा संरचना हटाइए पनि प्रधानमन्त्रीको निवासको संरचना तत्काल नछोएको श्रेष्ठले खुलासा गरेका छन् । टोखा नगरपालिकाले हालसम्म झण्डै १,४०० रोपनी अतिक्रमित सरकारी जग्गा फिर्ता ल्याइसकेको छ । तर, प्रधानमन्त्रीकै निवासले सरकारी जमिन ओगटेको भएपछि अन्य अतिक्रमण हटाउन पनि समस्या भइरहेको कर्मचारीहरू बताउँछन् । ‘प्रधानमन्त्रीले नै हटाउनु भएको भए हामीलाई सबै ठाउँमा कडाइ गर्न सजिलो हुने थियो’, एक कर्मचारीले भने ।

मेयर प्रकाश अधिकारीका अनुसार अब नगरपालिकाले सार्वजनिक सम्पत्ति संरक्षण समितिसँग समन्वय गरी कार्की परिवारसँग संवाद गर्ने, ३५ दिने नोटिस दिने र नटेरे कानुनअनुसार डोजर चलाउने तयारी छ । २०७६ को नापी जत्तिकै पुरानो फाइल कार्यान्वयन हुन ढिलाइ हुनुमा कोभिड–१९ को बाधा र प्रधानमन्त्रीको निवास भएको संवेदनशीलता कारण रहेको उनको भनाइ छ । धापासीमा हाल प्रतिआना करिब ४० लाख रुपैयाँ मूल्य पर्ने सरकारी जमिन व्यक्तिगत प्रयोगमा बसेको यो प्रकरणले स्थानीयलाई मात्र होइन, सम्पूर्ण सार्वजनिक जग्गाको संरक्षण अभियानलाई नै चुनौती दिएको छ । स्थानीयहरूको माग छ–नगरपालिकाले ढिलाइ नगरी सरकारी जमिन फिर्ता ल्याओस् र सबैमा समान नियम लागू होस् ।

 

एमाले नेताहरु र प्रधानमन्त्री कार्कीबीच के भयो कुराकानी ?

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की र नेकपा एमालेका नेताहरुबीच बिहीबार बालुवाटारमा भएको छलफल राजनीतिक विवाद घटाउने प्रयास बने पनि नेतृत्वले उठाएका मुख्य प्रश्नमा सरकार स्पष्ट नदेखिएको एमालेले जनाएको छ । प्रधानमन्त्री कार्कीले फागुन २१ गतेका लागि तय प्रतिनिधि सभा चुनाव सफल बनाउन सबै दलको साथ आवश्यक रहेको बताउँदै एमाले नेतृत्वलाई सहयोगको आग्रह गरिन् ।

छलफलमा एमाले महासचिव शंकर पोखरेल, उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली र नेता महेश बर्तौला सहभागी थिए । उनीहरूले प्रधानमन्त्रीसँग विशेषतः दुई संवेदनशील विषय उठाए–सरकार गठन तथा संसद् विघटनको संवैधानिक परीक्षण र अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीमाथि लगाइएको स्थानहदको मुद्दा ।

नेता बर्तौलाका अनुसार एमालेले अहिलेको सरकार गठन प्रक्रिया तथा संसद् विघटनलाई असंवैधानिक ठहर्‍याउँदै उक्त मुद्दाको अन्तिम निर्णय संवैधानिक अदालतले नै गर्नुपर्ने बतायो । ‘दर्जनौं रिट दर्ता भइसकेका छन्, संवैधानिक परीक्षणपछि मात्रै आगामी राजनीतिक मार्गचित्र निर्धारण हुन्छ’, उनले भने ।

एमालेका नेताहरूले निष्पक्ष र निर्भय वातावरण बिना चुनाव सम्भव नहुने चेतावनी पनि दिए । लुटिएका हतियार, भागेका कैदी, सुरक्षामा देखिएको चरम चुनौती तथा शान्ति–सुरक्षाको कमजोर सूचकले मतदातामाथि मनोवैज्ञानिक दबाब पर्ने उनको मूल्याङ्कन थियो । ‘मतदाताले भयरहित तरिकाले मतदानस्थल पुग्न सक्ने वातावरण अझै बनेको छैन’, एमालेले प्रधानमन्त्री समक्ष भन्यो ।

छलफलको केन्द्रबिन्दु बनेको मुद्दा भने निवर्तमान प्रधानमन्त्री समेत रहेका एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीमाथिको स्थानहद आदेश हो । बर्तौलाका अनुसार उनीहरूले प्रधानमन्त्रीसँग सोधेका थिए, ‘यति ठूलो जनमत प्राप्त दलका अध्यक्षलाई स्थानहद किन तोकियो ? मिडिया ट्रायल हुँदै गएको छ, यस्तो अवस्थामा चुनावी वातावरण कसरी बन्न सक्छ ?’

तर प्रधानमन्त्री कार्कीले यस विषयमा कुनै प्रत्यक्ष प्रतिक्रिया नदिएको एमाले नेताहरु बताउँछन् । उनका अनुसार प्रधानमन्त्रीले ‘सरकार चुनाव सहज बनाउन प्रतिबद्ध छ, वातावरण सुधारका लागि प्रयासरत छ’ मात्र भनेकी थिइन् । एमाले नेताहरूले यसलाई ‘राजनीतिक व्यवहार र सरकारी कार्यशैलीबीचको विरोधाभास’ भनेर टिप्पणी गरेका छन् ।

एमालेले प्रधानमन्त्रीलाई आफूहरू चुनावबाट कहिल्यै नभाग्ने, जनमतकै आधारमा अनुमोदन चाहने पार्टी भएको स्पष्ट पारेका छन् । तर ‘दलहरूलाई मात्र अपिल गरेर होइन, विश्वासिलो वातावरण बनाएर’ चुनाव हुनुपर्ने एमाले नेताहरुको जोड थियो । ‘हामीलाई चारैतिरबाट घेराबन्दी गरेर एक्ल्याउने प्रयास भए पनि लोकतन्त्रमा एक्लै उभिन पनि तयार छौँ’, नेता बर्तौलाले भने । तर उनले सरकार चुनावी माहोल बनाउन अग्रसर देखिनु पर्नेमा जोड दिएका छन् ।

बालुवाटारमा भएको यो संवादलाई दुवै पक्षले सम्बन्ध सुधारतर्फको प्रयास मानिरहेका छन् । तर संवैधानिक विवाद, सुरक्षा चुनौती र अध्यक्ष ओलीमाथिको स्थानहद जस्ता प्रमुख विषयमा कुनै ठोस जवाफ नआएको एमालेको ठहर छ । त्यसैले छलफलले राजनीतिक तनाव घटाउने संकेत देखाए पनि, ठोस निचोड निकाल्न भने असफल भएको एमाले नेताहरुको भनाइ छ ।

प्रधानमन्त्रीको सचिवालय : प्रश्न उठेका जोगाइए, प्रश्न उठाउने ‘दण्डित’

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले स्वकीय सचिवालयको संरचना करिब दुई दर्जनबाट घटाएर ६ जनामा सीमित गर्ने निर्णय गरेपछि सचिवालयमा कार्यरत जेन–जी प्रतिनिधि-प्रदीप ज्ञवाली, अरुण कटुवाल र आकृति घिमिरे—एकाएक भूमिकाबाट बाहिरिए । उनीहरूले भने आफूहरूलाई नातावाद र कृपावादविरुद्ध आवाज उठाएको ‘प्रतिशोध’ स्वरूप बर्खास्त गरिएको दाबी गरेका छन् ।

प्रधानमन्त्रीका प्रमुख स्वकीय सचिव आदर्शकुमार श्रेष्ठले आफ्नी पत्नीलाई सचिवालयमा नियुक्ति दिएको खबर सार्वजनिक भएपछि सचिवालयभित्रै प्रश्न उठ्न थालेको थियो । जेन–जी प्रतिनिधिहरूले प्रधानमन्त्री कार्यालयको लेटरहेड प्रयोग गरेर ‘व्यक्तिगत आरोप बचाउ’ गर्ने प्रवृत्तिविरुद्ध आपत्ति जनाएपछि सम्बन्ध चिसिँदै गएको उनीहरूको भनाइ छ ।

जेन–जी प्रतिनिधिहरूका अनुसार उनीहरू ‘जागिर’ को खोजीमा नभई प्रधानमन्त्रीको आह्वानमा नीतिगत, प्रविधि तथा समन्वयका भूमिका सम्हाल्न आएका थिए । मतदाता नामावलीलाई राष्ट्रिय परिचयपत्रसँग जोड्ने, अन्तरजिल्ला र परदेशी मतदानका नीति तयार पार्ने, सामाजिक सञ्जालमा प्रधानमन्त्रीका कामकारबाही अद्यावधिक गर्ने जस्ता जिम्मेवारीमा उनीहरू सक्रिय थिए ।

उनीहरूको भनाइमा सचिवालयमा कागजमा मात्र रहेका सहसचिवदेखि प्रशासन सहायकसम्मका कर्मचारीहरू कहिल्यै कार्यालयमा नदेखिनु नितान्त शंकास्पद थियो । यहीबारे जानकारी गराउँदा पनि प्रमुख स्वकीय सचिव श्रेष्ठले कुनै प्रतिक्रिया नदिएको उनीहरूको आरोप छ । आकृति घिमिरे भन्छिन्, ‘सचिवालयको गरिमा झनै खस्किने प्रकारका नियुक्ति कति पटक भए । हामीले असहमति जनायौं, त्यसपछि हामी नै बोझ ठहरियौं ।’

जेन–जी प्रतिनिधिहरूले उठाएका प्रश्न र सचिवालयभित्र बढ्दो असन्तुष्टिलाई प्रधानमन्त्रीले ‘आफूमाथि असहयोग’ को रूपमा बुझेको बताइन्छ। त्यही मनोवृत्तिले सचिवालय ठूलो रूपमा कटौती गर्ने निर्णयतर्फ धकेलेको उनीहरूको मूल्यांकन छ । प्रधानमन्त्रीसँग प्रत्यक्ष भेटघाट र ब्रिफिङ गर्ने अवसर लगभग नपाएको जेन–जी प्रतिनिधिहरूको गुनासो छ । उनीहरूका अनुसार सचिवालय घटाउने निर्णयभन्दा अघि कुनै पूर्व सूचना वा छलफल पनि भएन ।

प्रधानमन्त्री कार्कीको सचिवालयमा देखिएको नातावादको आरोप, त्यसको बचाउमा सरकारी लेटरहेडको प्रयोग र सोप्रति उठेको विरोध—यी विवादहरू बढ्दै जाँदा जेन–जी टोलीलाई ‘समस्याको सर्जक’ का रूपमा चित्रित गरिएको आफूहरूले महसुस गरेको उनीहरूको कथन छ ।

अन्ततः एक महिना १२ दिन लामो कार्यअवधि टुंगिँदै गर्दा उनीहरूले सरकारी सामान बुझाएर जिम्मेवारी हस्तान्तरण गरेको बताएका छन् । सचिवालयलाई प्रभावकारी बनाउन अझै ८–१० जनाको प्राविधिक तथा नीतिगत टोली आवश्यक पर्ने उनीहरूको भनाइ छ, तर प्रधानमन्त्रीले प्रमुख स्वकीय सचिवलाई जोगाएर उनीहरूलाई हटाउने निर्णय गरेको प्रति उनीहरूले खिन्नता व्यक्त गरेका छन् ।

प्रधानमन्त्री र एमाले नेताहरुबीच बालुवाटारमा छलफल

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की र एमाले महासचिव शंकर पोखरेलसहितका नेताबीच छलफल जारी छ । प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा छलफल भएको हो । छलफलमा एमाले उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली, र विघटित प्रतिनिधिसभाका एमाले संसदीय दलका पूर्व मुख्य सचेतक महेश बर्तौला सहभागी छन् ।

बालुवाटार स्रोतका अनुसार प्रधानमन्त्रीसँग सञ्चारमन्त्री जगदीश खरेल पनि छन् । प्रधानमन्त्री कार्कीले दलहरुसँग पहिलो पटक एमालेसँग वार्ता सुरु गरेकी छन् । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली, महासचिव शंकर पोखरेलले सरकारले आफ्नो पार्टीसँग वार्ता नगरेको भन्दै असन्तुष्टि जनाएका थिए ।

 

परिपूर्ण सामाजिक सुरक्षाबिना सामाजिक न्याय सम्भव छैन : प्रधानमन्त्री कार्की

काठमाडौं । अन्तरिम सरकारकी प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले सामाजिक सुरक्षा र सामाजिक न्यायबीचको अपरिहार्य सम्बन्धमा जोड दिँदै परिपूर्ण सामाजिक सुरक्षा बिना सामाजिक न्याय सम्भव नहुने बताएकी छन् । आठौं सामाजिक सुरक्षा दिवसको अवसरमा सिंहदरबारमा आयोजित कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री कार्कीले नेपाल जस्तो विकासशील मुलुकमा सामाजिक सुरक्षा प्रणालीलाई अन्तरपुस्ता लागत सन्तुलन र समानतामूलक बनाउन योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षाको प्रभावकारी कार्यान्वयन आवश्यक रहेको बताइन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले यस विषयमा थप स्पष्ट गर्दै भनिन्, ‘मेरो न्याय क्षेत्रमा लामो समय काम गरेको अनुभवले सामाजिक न्यायको महत्त्व झन् प्रष्ट पार्दछ, तर मेरो नयाँ भूमिकाको जिम्मेवारी हेर्दा बुझ्नुपर्‍यो कि परिपूर्ण सामाजिक सुरक्षाबिना सामाजिक न्याय हासिल गर्न सकिँदैन।’
उनले योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा ऐन, २०७४ को सफल कार्यान्वयनबाट हरेक नागरिकलाई स्वदेशमै श्रम गरेर जीविकोपार्जन गर्ने वातावरण निर्माण हुने र यसले समग्र उत्पादनमूलक क्षमता अभिवृद्धि गर्ने आधार तयार पार्ने विश्वास व्यक्त गरिन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले सामाजिक सुरक्षालाई समाजिक ऐक्यबद्धताको आधारमा हेर्नुपर्नेमा जोड दिँदै कार्कीले यस प्रणालीले धनीले गरीबलाई, निरोगीले रोगीलाई संरचित र न्यायोचित तरिकाले सहयोग गर्न सक्ने वातावरण बनाउने बताइन् । उनले कि ऐनको त्रिपक्षीय संयोजनबाट हरेक वर्गको सहभागिता सुनिश्चित गरी सामाजिक सुरक्षा प्रणालीलाई दीगो र सक्षम बनाउने सम्भावना रहेको बताइन् । कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री कार्कीले संघीय सरकारका मन्त्रीहरुसँग छलफल भइरहेको जानकारी दिइन् ।

उनले औपचारिक क्षेत्रका अनिवार्य आवद्धता, अनौपचारिक क्षेत्रमा कानूनी योगदान, सरकारी करार कर्मचारीको कोषमा आवद्धता र कोषको रकमको न्यायोचित प्रयोगलगायत विषयमा स्पष्ट दिशा दिने आवश्यकतामा जोड दिइन् । निजी क्षेत्रका रोजगारदातालाई पनि सामाजिक सुरक्षालाई बोझका रूपमा नलिन आग्रह गर्दै उनले प्रत्येक श्रमिक र रोजगारदाताले जम्मा गरेको रकम राष्ट्र निर्माण र सार्थक लगानीमा प्रयोग गर्नुपर्ने बताइन् । यसरी मात्र कोषको दैनिकी बढ्दै जाँदा त्यसलाई प्रभावकारी ढङ्गले राष्ट्र निर्माणमा उपयोग गर्न सकिने उनको भनाइ थियो । प्रधानमन्त्री कार्कीको सम्बोधनले नेपालको सामाजिक सुरक्षा प्रणालीलाई थप दिगो, समावेशी र उत्पादनमुखी बनाउने दिशामा नयाँ ऊर्जा प्रदान गरेको छ । यसले नागरिकको राज्यप्रति अपनत्व र सामाजिक न्यायको अनुभूति बढाउने अपेक्षा गरिएको छ ।

 

प्रधानमन्त्रीले घटाइन् सचिवालयको आकार

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आफ्नो सचिवालय तथा विज्ञ समूहको आकार घटाउने निर्णय गरेकी छिन् । अब मुख्य सल्लाहकार, जनसम्पर्क सल्लाहकार, प्रमुख स्वकीय सचिव, प्रेस संयोजक र स्वकीय शाखा अधिकृत (फोटोग्राफर) र जनस्वास्थ्य विज्ञ (अवैतनिक) गरी ६ जना मात्र कायम राखिने भएको छ ।

बाँकी सबै पदको नियुक्ति भोलिबाट लागू हुने गरी खारेज गरेको स्रोतले जनाएको छ । यसअघि प्रधानमन्त्री कार्कीले २६ जना सचिवालय बनाएर काम गरेकी थिइन् । पछिल्लो पटक सचिवालयमा निकटवर्तीहरूलाई नियुक्त दिएको विषय बाहिरिएपछि विवाद भएको थियो । जेनजीहरू समेतको दबाब बढेपछि प्रधानमन्त्री कार्कीले आफ्नो सचिवालय संख्या घटाएकी हुन् ।

प्रधानमन्त्रीले डोकोभरि कुलपतिको भारी बोकेर हिँड्न सक्दैन: प्रधानमन्त्री कार्की

काठमाडौँ । प्रधानमन्त्री तथा त्रिभुवन विश्वविद्यालयका कुलपति सुशीला कार्कीले विश्वविद्यालयपिच्छे प्रधानमन्त्री कुलपति रहन सम्भव नरहेको बताएकी छिन् ।

बुधबार त्रिवि सभा बैठकलाई सम्बोधन गर्दै उनले विश्वविद्यालयको कुलपतिबाट प्रधानमन्त्रीलाई हटाउनुपर्ने बताएकी हुन् । त्यसका लागि शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री महावीर पुनले काम गरिरहेको उनको भनाइ थियो ।

उनले भनिन् ‘१७ वटा विश्वविद्यालयमा प्रधानमन्त्री कुलपति हुँदा रहेछन् । विश्वविद्यालयपिच्छे प्रधानमन्त्री कुलपति हुन साध्य पनि छैन । राजनीतिक व्यक्तिलाई कुलपति बनाउनु ठीक पनि होइन,’ उनले भनिन् । विश्वविद्यालय सभाले नै कुलपति छनोट गर्नुपर्ने प्रधानमन्त्री कार्कीले बताइन् । ‘प्रधानमन्त्री डोकोभरी कुलपतिको भारीरजिम्मेवारी बोकेर हिँडेर हुँदैन । भर्खर रोपेका बेला बिरुवालाई पानी हाल्ने हो । हुर्केपछि आफैं बढ्छ,’।

अहिलेसम्म प्रधानमन्त्री कुलपति भए पनि अब आवश्यक नरहेको प्रधानमन्त्री कार्कीको तर्क थियो ।

‘सरकारले विश्वविद्यालयलाई हेर्नुपर्छ । तर नीति, नियम कानुन बनाउन हस्तक्षेप गर्नु हुँदैन,’ उनले भनिन्, ‘राजनीतिक व्यक्तिकै कारण असारमा पास हुनुपर्ने नीति तथा कार्यक्रम अहिलेसम्म पारित नभएको रहेछ ।’

उनले भनिन् , ‘सधैँ सरकारको मात्र आश गरेर हुँदैन । शैक्षिक कार्यक्रमहरू त्यसैअनुसार बनाएर पनि विश्वविद्यालयले आर्जन गर्न सक्छ । शिक्षक, विद्यार्थी मिलेर विश्वविद्यालयमा नै कमाइ गर्न सक्छन्,’ ।

त्रिवि सभाले आर्थिक वर्ष २०८२/०८३ को नीति तथा कार्यक्रम पारित गरेको थियो । प्रधानमन्त्री कार्कीले विश्वविद्यालयले स्वआर्जन गर्नेतर्फ पनि सोच्नु पर्ने सुझाव दिइन् ।

प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले भन्यो–प्रमुख स्वकीय सचिवमाथिको आरोप ‘निराधार’

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीको सचिवालयले हाल सार्वजनिक रूपमा उठेका नियुक्ति विवादप्रति आधिकारिक प्रतिक्रिया व्यक्त गर्दै प्रमुख स्वकीय सचिव आदर्श कुमार श्रेष्ठमाथि लगाइिएका आरोपहरू तथ्यहीन भएको स्पष्ट पारेको छ । केही दिनयता परिवारका सदस्य तथा नातेदारलाई पदमा राखिएको भन्ने आलोचनापछि सचिवालयले विज्ञप्ति जारी गर्दै यस्तो दाबीले प्रधानमन्त्रीको कार्यशैलीबारे भ्रम फैलाउन खोजिएको आरोप लगाएको हो ।

प्रधानमन्त्रीका प्रेस संयोजक रामबहादुर रावलले सोमबार बिहान जारी गरेको विज्ञप्तिअनुसार, प्रधानमन्त्रीको नजिक रहेर चौबीसै घण्टा जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्ने स्वकीय क्षेत्रका पदहरूमा ‘विश्वासिलो, भरपर्दो र कानुनसम्मत ढंगले नियुक्त गरिएका व्यक्तिहरूलाईअनावश्यक प्रश्न उठाइनु उचित होइन’ भनिएको छ । सुरक्षाका कारणले पनि भरोसा गर्न सकिने व्यक्तिहरू आवश्यक हुने सचिवालयको दाबी छ ।

विज्ञप्तिमा थप उल्लेख छ, ‘अन्य नियुक्तिहरूका बारेमा प्रमुख स्वकीय सचिवलाई लाञ्छना लगाएर जोडिएको तथा केवल थर मिलेकै कारण नातेदारका रूपमा प्रस्तुति गरिनु अतिरञ्जित प्रचार हो। यस्ता आधारहीन टिप्पणी नगर्न सबैलाई आग्रह गर्दछौँ ।’ प्रधानमन्त्री कार्की ‘जेनजी आन्दोलन’को बलमा अघि बढाइएको सुशासन, मितव्ययिता र पारदर्शिताका मूल्यप्रति प्रतिबद्ध रहेको सचिवालयको दाबी छ । सरकारले राज्यकोषमा न्यूनतम भार पर्ने गरी प्रधानमन्त्री कार्यालय सञ्चालन गरिरहेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।

कार्यालयका अनुसार, कार्यविधिअनुसार प्रधानमन्त्रीलाई ७ सल्लाहकार राख्न सकिने भए पनि हाल २ जनामात्र छन् । त्यस्तै १९ विशेषज्ञ पदमध्ये ४ जनामात्र नियुक्त गरिएको र तीमध्ये एक जना अवैतनिक रहेको उल्लेख छ । स्वकीय सचिवालयमा ४१ को दरबन्दी रहे पनि अहिले १४ जना मात्र कार्यरत छन् । ‘कुल ६७ जनाको दरबन्दीमध्ये विगतका सरकारहरूले अधिकांश पदमा नियुक्ति भरिरहेका अवस्थामा प्रधानमन्त्री कार्कीले अत्यावश्यक कामका लागि मात्र २० जनाको टीम बनाएर सचिवालय सञ्चालन गर्दै आएका छन्,” विज्ञप्तिमा भनिएको छ । सचिवालयले जारी गरिएको स्पष्टीकरणसँगै नियुक्तिसम्बन्धी विवाद केही समय शान्त हुने अपेक्षा गरिएको छ, तर सार्वजनिक आलोचना भने केही समयसम्म जारी रहने अनुमान गरिएको छ ।

 

प्रधानमन्त्रीका प्रमुख स्वकीय सचिवले श्रीमतीसहित नातेदारलाई दिलाए नियुक्ति

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीका प्रमुख स्वकीय सचिव आदर्शकुमार श्रेष्ठले श्रीमतीसहित परिवारका सदस्य र नातेदारहरुलाई सचिवालयमा नियुक्ति दिलाएको पाइएको छ ।

प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयसम्बद्ध स्रोतका अनुसार, नेपाल सरकारको सचिव सरहको सुविधा लिएका आदर्शले पत्नी संगीता श्रेष्ठलाई सहसचिव सरहको स्वकीय सहसचिव बनाएको खुलेको हो । स्रोतका अनुसार, नातेदार कमला श्रेष्ठ पनि स्वकीय सहसचिवमा नियुक्त भएका छन् । संगीता र कमला दुवै एकै दिन अर्थात् असोज २ गते नियुक्त भएका हुन् ।

सुशीला कार्की प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भएको एक साताभित्रै उनीहरूको नियुक्ति भएको हो । नासु सरहको प्रशासन सहायकमा पुनम श्रेष्ठ र रविना श्रेष्ठ पनि त्यही दिन नियुक्त भएका थिए । आदर्श स्वयं सर्वोच्च अदालतको सूचना प्रविधि महाशाखामा करारमा कार्यरत कर्मचारी थिए । उनी सुशीला कार्की प्रधानन्यायाधीश हुँदा पनि सर्वोच्च अदालतमा कार्यरत थिए ।

प्रधानमन्त्रीका प्रमुख स्वकीय सचिव श्रेष्ठले संगीता आफ्नी पत्नी रहेको स्वीकारेका छन् । ‘नाता खोज्दै जाँदा त नेपालभर कोही न कोही नाता पर्छ होला नी,’ उनले भने, ‘मैले नातेदार भनेर सबैलाई नियुक्त गरेको होइन ।’ प्रधानमन्त्रीको सचिवालय संवेदनशील ठाउँ भएकाले प्रधानमन्त्रीको विश्वास र गोप्यताका लागि नजिकको मानिस नियुक्त गरेको र त्यसक्रममा आफ्नो पत्नी चयन भएको उनले स्वीकारेका छन् ।

उनले भने, ‘नियुक्त भएका श्रेष्ठ थरका सबै मानिसहरू मैले नै नियुक्त गरेको भनेर अफवाह फैलाइयो, त्यो गलत हो ।’ प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले सम्हालेका मन्त्रालयहरूमा प्रमुख स्वकीय सचिवको हैसियतले आफूले समन्वय गरिरहनुपरेको भन्दै उनले ती निकायमा नियुक्त भएका र जिम्मेवारी पाएका कतिपय व्यक्तिहरूको नाम समेत आफूसँग जोडिएको भन्दै त्यसमा सत्यता नभएको दाबी गरे ।

नियुक्तिहरूमा आफू र पूर्व प्रधानन्यायाधीश कल्याण श्रेष्ठको नाम जबर्जस्ती मुछ्न खोजिएको भन्दै उनले बहालवाला सचिवका परिवारका सदस्य र निजामती सेवामा कार्यरत केही व्यक्तिहरूलाई पनि आफूसँग जोडेको गुनासो गरे । उनले भने, ‘प्रतिस्पर्धाबाट निजामती सेवामा प्रवेश गरेकाहरूलाई पनि मैले नियुक्त गरेको भनी हल्ला चलाइयो ।’

प्रधानमन्त्रीको सचिवालयमा रहेका अर्का एक कर्मचारीले विगतका प्रधानमन्त्रीले सचिवालयमा ९४ जना कर्मचारी राखेकोमा अहिले २६ जनाबाट काम चलाइएको बताए । ‘अहिलेको सरकारले मितव्ययी रणनीति अपनाएको छ, जथाभावी हुने नियुक्ति कटौती भएको छ’ उनले भने, ‘त्यो पाटो नहेरी प्रधानमन्त्रीको टीममा अत्यन्त विश्वासमा रहेर काम गर्ने कर्मचारीहरूमाथि समेत प्रश्न उठाउन खोज्नु गलत हो ।’

प्रधानमन्त्री कार्कीविरुद्धको मुद्दाको सकियो सुनुवाइ

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीविरुद्ध अदालतको अवहेलनासम्बन्धी मुद्दामा आजको सुनुवाइ सकिएको छ । न्यायाधीशद्वय हरिप्रसाद फुयाँल र अब्दुल अजिज मुसलमानको संयुक्त इजलासमा रिटमाथि सुनुवाइ भएको हो । राजदूत फिर्ता बोलाउने सरकारको निर्णयविरुद्ध सर्वोच्चले अन्तरिम आदेश दिएको थियो । तर, प्रधानमन्त्री कार्कीले उक्त आदेशको ठाडो अवज्ञा गर्दै राजदूतहरूलाई परराष्ट्र मन्त्रालयमा हाजिर हुन निर्देशक दिएकी थिइन् । हाल ११ देशका राजदूतहरू परराष्ट्र मन्त्रालयमा हाजिर गरिरहेका छन् ।

अदालतको आदेश पालना नगरेको भन्दै अधिवक्ता प्रतिभा उप्रेती, प्रेम सिलवाल, अनन्तराज लुइँटेल, विशाल थापाले सर्वोच्चमा रिट दायर गरेका हुन् । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय सिंहदरबार, प्रधानमन्त्री कार्की र परराष्ट्र मन्त्रालयलाई रिट निवेदनमा प्रतिवादी बनाइएको छ । तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारले नियुक्त गरेका चीन, जर्मनी, इजरायल, कतार, रुस, साउदी अरब, स्पेन, बेलायत, अमेरिका र जापानका राजदूतलाई फिर्ता बोलाइएको हो ।

मंसिर १० सम्म सबै दल आयोगमा दर्ता गर्नु : प्रधानमन्त्री

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले निर्वाचन आयोगमा दर्ता रहेका दलका प्रतिनिधिहरूसँग छलफल गरेकी छन् । आज (बुधबार) सिंहदरबारस्थित प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालयमा प्रधानमन्त्री कार्कीले दलका प्रतिनिधिहरूसँग छलफल गरेकी हुन् ।

निर्वाचन आयोगमा १३२ दल दर्ता भएका छन् । फागुन २१ गते हुने निर्वाचनका विषयमा प्रधानमन्त्री कार्कीले दलका प्रतिनिधिहरूसँग छलफल गरेकी हुन् । त्यस्तै सरकारका कामकारबाही र प्राथमिकताबारे जानकारी दिन पनि बैठक राखिएको हो । छलफलमा प्रधानमन्त्री कार्कीले फागुन २१ गते हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा सहभागी नहुने दलले अराजकता रोजेको ठहरिने बताइन् । उनले निर्वाचन प्रक्रियामा सहभागी हुन दलहरूलाई आग्रह गरिन् ।

‘म सबै दलहरूलाई विनम्र आग्रहका साथै दृढतापूर्वक भन्न चाहन्छु, मंसिर १० गतेभित्र अनिवार्य रूपमा निर्वाचन आयोगमा निर्वाचन प्रयोजनका लागि दल दर्ता गराउनु होस् । यो समय सीमा केवल एउटा प्रशासनिक प्रक्रिया होइन, यो राष्ट्रप्रतिको तपाईंहरूको न्यूनतम राजनीतिक प्रतिबद्धताको कसीमा जाँच हो । दल दर्ता नगर्ने वा निर्वाचन बहिष्कार गर्ने कुनै पनि दलले लोकतन्त्रको रक्षाभन्दा अराजकता रोजेको ठहरिनेछ,’ उनले भनिन् ।

 

आफैले बनाएको प्रधानमन्त्रीसँग किन भेटिएनन् बालेन ?

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले सोमबार काठमाडौँ उपत्यकाका मेयरहरूलाई बालुवाटार बोलाएर समस्यामाथि खुला संवाद गरिरहँदा, सबैको ध्यान एकै कुरामा अडियो—उपत्यकाका सबै स्थानीय तहका प्रमुख उपस्थित थिए, तर काठमाडौँका मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) भने देखिएनन् ।

उपस्थित एक मेयरका अनुसार प्रधानमन्त्री कार्कीले छलफलको सुरुमै बालेनलाई लिएर गुनासो उठाइन्, ‘उनी किन आएनन् ?’ यति मात्र होइन, उनले बालेनको ‘भिन्न स्वभाव’ बारे टिप्पणी गर्दै भनिन्, ‘उसले हाम्रा कुरा सुन्दैन, आफ्नै कुरा मात्र भन्छ ।’

जेनजी आन्दोलनमा निर्णायक भूमिका खेलेका मेयर बालेनले ओली र लेखकलाई पक्राउ गर्न दबाब दिँदै आक्रामक रूपमा सरकारमाथि दबाव बढाइरहेका छन् । तर सरकारले भने चुनावको वातावरण बनाउन दलहरूसँग संवादमै ध्यान दिन थालेपछि बालेन असन्तुष्ट बनेको उनीहरूकै टीम भित्रबाट बताइन्छ ।

केही दिनअघि बालेन पक्षबाट गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालको राजीनामा मागिएको थियो । प्रधानमन्त्री कार्यालयले तत्कालै काउण्टर जवाफ दिंदै मन्त्री छनोट प्रधानमन्त्रीको अधिकार भएको स्पष्ट पार्‍यो । त्यसयता बालेन सरकारसँग ‘संवादविहीन’ अवस्थामा छन् ।

काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरका सबै स्थानीय तहका प्रमुखहरूले बैठकमा चुनाव, सुरक्षा, फोहोर व्यवस्थापन, सडक निर्माणदेखि लिएर विद्युत् महसुलसम्मका समस्या राखे । प्रधानमन्त्री कार्कीले आफू निर्वाचनमा केन्द्रित रहेको बताउँदै ‘चुनाव मात्र गराऊ, अरु काम नगर भनिन्छ, तर तपाईहरूका समस्यामा जति सकिन्छ सहयोग गर्छु’ भनी प्रतिक्रिया दिइन् ।

काठमाडौँ महानगरका प्रमुख अनुपस्थित हुँदा फोहोर संकट, सडकबत्ती बक्यौता, काठमाडौंका विशिष्ट समस्याहरू उठ्नै नपाउने स्थिति बन्यो। उपस्थित मेयरहरूले भने संघीय सरकारले ३ करोडभन्दा कमका योजनाहरू कटौती गरेपछि विकास रोकिएको गुनासो पोख्दै, फोहोर–सडक–सुरक्षा तीनै क्षेत्रमा ‘बोल्ड डिसिजन’ गर्न प्रधानमन्त्रीलाई आग्रह गरे ।

समाजको बिग्रँदो अवस्था र युवामा बढ्दै गएको वितृष्णाबारे बोल्दै प्रधानमन्त्रीले गत ३०–३५ वर्षको एकलौटी शासनले आजको असन्तोष ल्याएको स्वीकार गरिन् । उनले भनिन्, ‘समाज भाँचिएपछि बनाउने हामी नै हौं । कोही आएर सपारिदिन्छ भन्ने भ्रम नपालौं ।’

उपत्यकाका ३ जिल्लाका सबै मेयर उपस्थित रहँदा काठमाडौँका मेयर बालेनको कुर्सी भने खाली रह्यो । मुलुकमा चुनावी सरकारको तयारी तीव्र बन्दै गर्दा बालेनको सरकारी संयन्त्रप्रति असन्तुष्टि र संवादविहीनता अब खुला राजनीतिक सन्देश जस्तै बनिरहेको छ । तर सबैको मनमा अहिले एउटै प्रश्न उठिरहेको छ–देश बनाउने भन्दै उठेका बालेन, आफैले बनाएको प्रधानमन्त्री भेट्न किन गएनन् ?

प्रधानमन्त्रीको चेतावनी : भड्काउ अभिव्यक्तिमाथि शून्य सहनशीलता, तत्काल कारबाही

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले तोकिएकै समयमा निर्वाचन सम्पन्न गर्न सरकार लागिपरेको बताएकी छन् । आज (सोमबार) नागरिक समाजका अगुवाहरूसँगको छलफलमा प्रधानमन्त्री कार्कीले निर्वाचनका लागि सकारात्मक वातावरण बन्दै गएको दावी गरिन् ।उनले निर्वाचनका दौरानमा द्वेषपूर्ण र भड्काउपूर्ण अभिव्यक्ति दिने जो–कोही भए पनि तत्काल कारबाही गरेर छोड्ने चेतावनी समेत दिइन् ।

‘युवा असन्तुष्टिको व्यवस्थापनसँगै, निर्वाचनको वातावरण ध्रुवीकरण र हिंसाले बिथोल्ने जोखिमतर्फ पनि हामी सचेत छौँ । निर्वाचनका दौरान द्वेषपूर्ण र भड्काउपूर्ण अभिव्यक्ति प्रयोग गर्ने जो–कोहीलाई पनि सम्बन्धित सक्षम निकायहरूले तत्काल र सार्वजनिक कारबाही गर्नेछन् । शान्तिपूर्ण मतदान सुनिश्चित गर्न गुप्तचर परिचालन बढाइएको छ,’ उनले भनिन्,’ नागरिक खबरदारी झनै आवश्यक छ ।’

प्रधानमन्त्री कार्कीले निर्वाचनको सफलतामा मात्रै मुलुकको लोकतान्त्रिक भविष्य र संवैधानिक यात्रा निर्भर हुने बताउँदै यस पटक असफल भइयो भने देश लामो राजनीतिक अन्योल र संवैधानिक संकटमा जाने चिन्ता व्यक्त गरिन् । उनले सरकार र दलहरूबीच विश्वासको वातावरण बनाउन र आम जनतालाई निर्वाचनमा सहभागी गराउन निर्णायक भूमिका खेल्न नागरिक समाजका अगुवासँग आग्रह समेत गरिन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले फागुन २१ को निर्वाचन वर्तमान सरकारको राजनीतिक निर्णय नभएको स्पष्ट पारिन् । उनले भनिन्, ‘यो संवैधानिक रिक्तता टार्नका लागि अपरिहार्य राष्ट्रिय दायित्व हो । केही पक्षले सिर्जना गरेका अन्योललाई चिर्दै, नागरिक समाजले निर्वाचनको वैधानिक आधार स्थापित गर्न र लोकतन्त्रलाई सही मार्गमा फर्काउन दृढतापूर्वक सरकारको साथमा उभिन अनुरोध गर्दछु ।’

उनले निर्वाचनमा युवा सहभागिता बढाउन निर्वाचनसम्बन्धी अध्यादेश र अन्य उपायमार्फत संरचनात्मक सुधारका कदमहरू अगाडि बढाइसकेको जानकारी दिइन् । ‘जेन–जी आन्दोलनलाई हामीले केवल कानुन व्यवस्थाको विषयु मात्र मानेका छैनौं । यो व्यवस्थाप्रतिको गहिरो राजनीतिक असन्तुष्टिको अभिव्यक्ति हो, जसको कारण कतिपय युवा पुस्ता नयाँ व्यवस्थाको भाष्यतर्फ आकर्षित भइरहेको जोखिम हामीले देखेका छौं । उनीहरूको मन जित्न र निर्वाचनमा युवा सहभागिता बढाउनका लागि हामी निर्वाचन सम्बन्धी अध्यादेश र अन्य उपायमार्फत संरचनात्मक सुधारका कदमहरू चाल्दै छौं,’ प्रधानमन्त्री कार्कीले भनिन्,’ ‘यसबाट उनीहरूको असन्तुष्टिको राजनीतिक सम्बोधन हुनेछ ।’

 

 

नागरिक अगुवालाई प्रधानमन्त्रीको आग्रह : दलहरूलाई सम्झाई दिनुस्

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले फागुन २१ को निर्वाचन वर्तमान सरकारको राजनीतिक निर्णय वा इच्छा नभई संवैधानिक रिक्तता टार्नका लागि अपरिहार्य राष्ट्रिय दायित्व भएको बताएकी छन् । आज (सोमबार) नागरिक समाजका अगुवाहरूसँगको छलफलमा प्रधानमन्त्री कार्कीले केही पक्षले सिर्जना गरेका अन्योललाई चिर्दै, नागरिक समाजले निर्वाचनको वैधानिक आधार स्थापित गर्न र लोकतन्त्रलाई सही मार्गमा फर्काउन दृढतापूर्वक सरकारको साथमा उभिन अनुरोध गरिन् ।

उनले निर्वाचनको विश्वसनीयताका लागि प्रमुख दलहरूलाई मंसिर १० गतेभित्र निर्वाचन आयोगमा अनिवार्य दर्ता गराउनु पहिलो र अनिवार्य शर्त रहेको बताइन् । उनले सरकारले ट्रयाक–टु संवादमार्फत विभिन्न दलहरूसँग विश्वासको वातावरण बनाउने काम गरिरहेको उल्लेख गर्दै नागरिक समाजले आफ्नो प्रभाव प्रयोग गरी सबै दलहरूलाई प्रक्रियामा फर्काउनका लागि सहयोग गर्न अपिल गरिन् ।

उनले निर्वाचनलाई कम खर्चिलो र मितव्ययी बनाउन, विगतको भद्दा र अनावश्यक कर्मचारी भर्नासम्बन्धी बदनामी रोक्न कडाइका साथ निगरानी गरिने बताइन् । उनले सरकारले जेन–जी आन्दोलनलाई केवल ’कानुन व्यवस्थाको विषय’ मात्र नमानेका बताइन् । ‘यो व्यवस्थाप्रतिको गहिरो राजनीतिक असन्तुष्टिको अभिव्यक्ति हो, जसको कारण कतिपय युवा पुस्ता नयाँ व्यवस्थाको भाष्यतर्फ आकर्षित भइरहेको जोखिम हामीले देखेका छौँ । उनीहरूको मन जित्न र निर्वाचनमा युवा सहभागिता बढाउनका लागि हामी निर्वाचन सम्बन्धी अध्यादेश र अन्य उपायमार्फत संरचनात्मक सुधारका कदमहरू चाल्दै छौँ । यसबाट उनीहरूको असन्तुष्टिको राजनीतिक सम्बोधन हुनेछ’, प्रधानमन्त्री कार्कीले भनिन् ।

उनले युवा असन्तुष्टिको व्यवस्थापनसँगै, निर्वाचनको वातावरण ध्रुवीकरण र हिंसाले बिथोल्ने जोखिमतर्फ पनि सरकार सचेत रहेको बताइन् । ’निर्वाचनका दौरान द्वेषपूर्ण र भड्काउपूर्ण अभिव्यक्ति प्रयोग गर्ने जो–कोहीलाई पनि सम्बन्धित सक्षम निकायहरुले तत्काल र सार्वजनिक कारबाही गर्नेछन् । शान्तिपूर्ण मतदान सुनिश्चित गर्न ‘हट–स्पट’ नक्साङ्कन र गुप्तचर परिचालन बढाइएको छ । नागरिक खबरदारी झनै आवश्यक छ’, प्रधानमन्त्रीले भनिन् ।

 

प्रधानमन्त्रीले बोलाएको छलफलमा को–को नागरिक अगुवा छन् सहभागी ?

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले नागरिक समाजका अगुवा प्रतिनिधिहरूसँग अन्तरक्रिया गरेकी छन् । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय सिंहदरबारमा छलफल चलिरहेको छ । छलफलमा नागरिक समाजका अगुवा-प्रतिनिधिहरु इन्द्र अधिकारी, सुवोधराज प्याकुरेल, जेबी विश्वकर्मा, केदार भक्त माथे, स्टेला तामाङ, विजयकान्त कर्ण, गीता शर्मा, दोभान राई सहभागी छन् ।

यस्तै, विजय तिमल्सिना, खगेन्द्र सङ्ग्रौला, तुलानारायण साह, रेवती कार्की, शिशिर उप्रेती, दीपेन्द्र घिमिरे, राजुप्रसाद चापागाईलगायत सहभागी छन् । छलफलमा जेनजीको माग सम्बोधन, आगामी चुनावको तयारीलगायतको विषयमा छलफल हुने जनाइएको छ । यसअघि प्रधानमन्त्री कार्कीले विभिन्न राजनीतिक दलका नेता, प्रदेश तथा स्थानीय तहका प्रमुख र जेनजी अगुवालगायतसँग छलफल गरेकी थिइन् ।

त्रिविको जग्गा अपचलन गर्नेलाई तत्काल कठघरामा उभ्याउन प्रधानमन्त्री कार्कीको निर्देशन

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले देशका दुई महत्वपूर्ण क्षेत्र–शिक्षा र विमान सेवामा देखिएको अनियमितता र ढिलासुस्तीप्रति कडा असन्तुष्टि जनाउँदै तत्काल सुधारका लागि ठोस निर्देशन दिएकी छन् । आज सिंहदरबारमा बसेको उच्चस्तरीय बैठकमा प्रधानमन्त्री कार्कीले त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि) का जग्गा अपचलनमा संलग्न जो कोहीलाई पनि कानुनी कठघरामा उभ्याउन निर्देशन दिएकी हुन् ।

साथै, नेपाल वायु सेवा निगम (नेपाल एयरलाइन्स) मा महाप्रबन्धक नियुक्तिको प्रक्रिया तत्काल टुंग्याउन पनि उनले आदेश दिएकी छन् । प्रधानमन्त्री कार्कीको अध्यक्षतामा बसेको बैठकमा अर्थमन्त्री रामेश्वर खनाल, गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्याल, शिक्षामन्त्री महावीर पुन, सञ्चारमन्त्री जगदीश खरेलसहित त्रिविका उपकुलपति प्रा. दीपक अर्याल, रेक्टर प्रा. खड्ग केसी, रजिस्ट्रार प्रा. केदारप्रसाद रिजाल लगायतका पदाधिकारी सहभागी थिए ।

बैठकमा त्रिविको जग्गा अपचलनसम्बन्धी प्रतिवेदन कार्यान्वयनको प्रगति समीक्षा गरिएको थियो । प्रधानमन्त्री कार्कीले प्रतिवेदन सार्वजनिक भएपछि कति जग्गा फिर्ता आयो, बाँकी जग्गा फिर्ता गर्न के प्रगति भयो र दोषीमाथि कारबाहीको स्थिति कस्तो छ भन्ने विषयमा विस्तृत जानकारी मागेकी थिइन् । गृहमन्त्री अर्यालले विश्वविद्यालय आफैंले लगत कायम गर्न अग्रसर हुनुपर्ने बताउँदै, कीर्ते गरी जग्गा हडपिएको छ भने प्रत्येक मुद्दा छुट्टै रूपमा सीआईबीमा दर्ता गर्न सुझाव दिए ।

उनले सीआईबीको विशेषज्ञता प्रयोग गरी द्रुत गतिमा कारबाही अघि बढाउन सकिने बताए । मुख्य सचिव एकनारायण अर्यालले प्रतिवेदनका करिब ६० प्रतिशत कार्य विश्वविद्यालयले आफैं गर्न सक्ने भन्दै सबै कुरा सरकारको भरमा नछोड्न आग्रह गरे । शिक्षामन्त्री पुनले तत्काल कार्यदल गठन गरी तत्कालीन चरणमै गर्न सकिने काम सुरु गर्न प्रस्ताव गरे । प्रधानमन्त्री कार्कीले भनिन्, ‘त्रिविको जग्गा मिच्ने, ओगट्ने र बेचबिखन गर्ने प्रवृत्ति तत्काल रोक्नु पर्छ । जसले गल्ती गरेको छ, ऊ जोसुकै होस्, कानुनी कारबाहीबाट उम्कन पाउने छैन ।’

यससँगै प्रधानमन्त्री कार्कीले नेपाल वायु सेवा निगम (नेपाल एयरलाइन्स) मा रिक्त महाप्रबन्धकको पद लामो समयदेखि खाली रहँदा संस्थाको सञ्चालनमा असर परेको भन्दै नियुक्ति प्रक्रिया छिटो टुंग्याउन निर्देशन दिएकी छन् । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयसमेत आफैंले सम्हालेकी प्रधानमन्त्री कार्कीले मन्त्रालयका सचिव हरि मैनालीसँग भेटेर निगममा भइरहेको ढिलासुस्तीबारे जानकारी लिएकी थिइन् ।

गत कात्तिक १४ गते गठन गरिएको महाप्रबन्धक चयन समिति सचिव मैनालीको संयोजकत्वमा बनेको हो, जसमा क्याप्टेन केबी लिम्बू विज्ञ सदस्य र सहसचिव सदस्य सचिव छन् । सचिव मैनालीले कार्यविधि तयारी सम्पन्न भएको र केही प्रशासनिक कारणले ढिलाइ भएको बताए। उनले आजै पहिलो बैठक बस्ने तयारी भइरहेको जानकारी गराए । प्रधानमन्त्री कार्कीले ‘नेपाल एयरलाइन्सलाई प्रतिस्पर्धी र पारदर्शी संस्थाका रूपमा रूपान्तरण गर्न अब ढिलाइ सह्य छैन’ भन्दै नियुक्ति प्रक्रिया छिटो टुंग्याउन निर्देशन दिइन् ।

 

प्रधानमन्त्री कार्कीद्वारा दिल्लीमा भएको विस्फोटप्रति दुःख व्यक्त

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले भारतको राजधानी दिल्लीको लाल किल्लानजिक सोमबार साँझ भएको विस्फोटप्रति दुःख व्यक्त गरेकी छन् ।

कार्कीले गत साँझ दिल्लीमा भएको विस्फोटले आफू स्तब्ध र दुःखी भएको उल्लेख गरेकी छन् । सामाजिक सञ्जालमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई मेन्सन गर्दै प्रधानमन्त्री कार्कीले दुःख व्यक्त गरेकी हुन् ।

साथै उनले शोकाकुल परिवारहरुमा समवेदना व्यक्त गर्दै घाइतेहरुको शीघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना गरेकी छन् । ‘दुःखको यस घडीमा नेपाल भारतको साथमा खडा छ,’ कार्कीले लेखेकी छन् ।

उक्त विस्फोटमा परी कम्तिमा ११ जनाको मृत्यु भएको र २० जनाभन्दा बढी घाइते भएका भारतीय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् ।

 

प्रधानमन्त्री कार्कीविरुद्धको रिटमा अन्तरिम आदेश दिन अस्वीकार

काठमाडौं । जेनजी समूहको सिफारिसमा प्रधानमन्त्री बनेकी सुशीला कार्कीको नियुक्तिविरुद्धको रिटमा सर्वोच्च अदालतले अन्तरिम आदेश दिन अस्वीकार गरेको छ । प्रधान्यायाधीश प्रकाशमान सिंह नेतृत्वको संवैधानिक इजालसले कार्कीलाई प्रधानमन्त्री नियुक्ति गर्नुको कारण सोधेको हो ।

राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले संविधान विपरीत पूर्वप्रधानन्यायाधीश कार्कीलाई प्रधानमन्त्री बनाएको जिकिर गर्दै नियुक्ति बदरको माग गर्दै अधिवक्ता डा. पुण्यप्रसाद खतिवडालले आइतबार रिट दायर गरेका थिए । पूर्व प्रधानन्यायाधीश भइसकेको व्यक्तिलाई अहिलेको संविधानले प्रधानमन्त्री बन्न नदिने उनको तर्क छ ।

राष्ट्रपतिबाट गत भदौ २७ गते प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भइ धारा ८० बमोजिम शपथ लिएकी कार्कीको हकमा नियुक्तिकर्ता र नियुक्त भएका दुवैबाट संविधानको धारा ७६-१३२ (२) को समेट ठाडो उल्लघंन भएको रिट निवेदनमा उल्लेख छ । रिटमा राष्ट्रपतिको कार्यालय शितलनिवास समेतलाई प्रतिवादी बनाइएको छ ।

मन्त्री र सचिवलाई प्रधानमन्त्री कार्कीको १४ बुँदे निर्देशन (सूचीसहित)

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले मन्त्री तथा सचिवहरूलाई १४ बुँदे निर्देशन दिएकी छन्। सोमबार प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद कार्यालय सिंहदरबारमा बैठक राखेर सबै नागरिकले प्रत्यक्ष अनुभूति गर्ने गरी सबै मन्त्रालयहरूले ब्लुप्रिन्ट तयार गरी कार्यान्वयन गर्न निर्देशन दिएकी छन्। ‘गत भदौ २३ र २४ गतेको आन्दोलनको मर्म र भावना बमोजिम भ्रष्टाचार नियन्त्रण, सुशासन र प्रभावकारी सेवा प्रवाहका उल्लेख्य सुधार भएको सबै नागरिकले प्रत्यक्ष अनुभूति गर्ने गरी सबै मन्त्रालयहरूले ब्लुप्रिन्ट तयार गरी कार्यान्वयन गर्नुहोस्,’ उनले निर्देशन दिँदै भनिन् ।

प्रधानमन्त्री कार्कीले सार्वजनिक खर्चमा मितव्ययिता कायम गर्न र सार्वजनिक कोषको प्रभावकारी एवं नतिजामूलक उपयोग गर्न अर्थ मन्त्रालयले जारी गरेको परिपत्रलाई कडाइका साथ पालना गर्न पनि निर्देशन दिएकी छन् । निजी क्षेत्रको मनोबल वृद्धि गरी औद्योगिक वातावरणमा सुधार गर्न आवश्यक संवाद, सहजीकरण र सहकार्य गर्न निर्देशन दिएकी छन् ।

प्रधानमन्त्रीको १४ बुँदे निर्देशन

१) गत भदौ २३ र २४ गतेको आन्दोलनको मर्म र भावना बमोजिम भ्रष्टाचार नियन्त्रण, सुशासन र प्रभावकारी सेवा प्रवाहका उल्लेख्य सुधार भएको सबै नागरिकले प्रत्यक्ष अनुभूति गर्ने गरी सबै मन्त्रालयहरूले ब्लुप्रिन्ट तयार गरी कार्यान्वयन गर्नुहोस् ।
२) सार्वजनिक खर्चमा मितव्ययिता कायम गर्न र सार्वजनिक कोषको प्रभावकारी एवं नतिजामूलक उपयोग गर्न अर्थ मन्त्रालयले जारी गरेको परिपत्रलाई कडाइका साथ पालना गर्नुहोस् ।
३) निजी क्षेत्रको मनोवल वृद्धि गरी औद्योगिक वातावरणमा सुधार गर्न आवश्यक संवाद, सहजीकरण र सहकार्य गर्नुहोस् ।
४) आम नागरिकमा सरकारप्रतिको भरोसा वृद्धि गर्ने एवं निजामती कर्मचारी र सुरक्षाकर्मीहरूमा मनोबल वृद्धि गर्ने उपायहरू अवलम्बन गर्नुहोस् ।
५) कर्मचारीहरूको सरुवा बढुवा प्रणालीलाई व्यवस्थित गरी अनुमानयोग्य, पारदर्शी र न्यायोचित बनाउन के के गर्नुपर्छ, गर्नुहोस् ।

६) आन्दोलनका क्रममा क्षतिग्रस्त संरचनाको क्षति तथा नोक्सानीको प्रतिवेदन तत्काल तयार गरी पुनर्निर्माणको नीति र कार्ययोजना बनाउनुहोस्। भौतिक संरचना मेशिनरी औजार तथा उपकरणमा पुगेको क्षतिबाट सेवा प्रवाह अवरुद्ध हुन नदिन तत्काल खरिद वा वैकल्पिक सेवा प्रवाहको व्यवस्था गर्नुहोस् ।
७) निर्वाचनको वातावरण बनाउन मैल निर्वाचन आयोग सुरक्षा निकाय राजनीतिक दल र अन्य सरोकारवालाहरूसँग निरन्तर संवाद गरिरहेकी छु । निर्वाचनको पूर्व तयारीका लागि आआफ्ना जिम्मेवारीका कार्यहरूलाई चुस्त दुरुस्त रूपमा सम्पादन गर्नुहोस् ।
८) सबै मन्त्रालयहरूको वार्षिक कार्ययोजना कार्यान्वयनको समीक्षा गर्नुहोस्। परम्परागत शैलीबाट माथि उठेर नयाँ मानकहरू स्थापना गर्नुहोस् ।
९) मन्त्रालयस्तरीय विकास समस्या समाधान समितिको बैठक बसी समीक्षा गर्नुहोस् । राष्ट्रिय विकास समस्या समाधान समितिमा ल्याउनु पर्ने प्रस्तावहरू समेत ल्याउनु होस् ।
१०) मेरो अध्यक्षताका अन्तर प्रदेश परिषद लगायतका सबै परिषद् वा समितिका बैठकहरूको व्यवस्थापन गर्नुहोस् ।
११) नवनियुक्त मन्त्रीहरू र प्रदेशका मुख्यमन्त्रीहरूको उपस्थितिमा कूटनीतिक मामिला सम्बन्धी छलफल आयोजना गरौं ।
१२) प्रदेशमा जनशक्ति व्यवस्थापनलाई प्रभावकारी बनाउनु पर्नेछ । तीनै तहका सरकारबीचको समन्वयलाई थप प्रभावकारी बनाउन जेजे गर्नुपर्ने हो गर्नुहोस् ।
१३) कानुनको शासन प्रत्याभूत गर्न सबै खाले आपराधिक क्रियाकलापहरू नियन्त्रण गर्नु पर्नेछ। यसमा कुनै सम्झौता नगर्नुहोस् ।
१४) अनावश्यक देखिएका संरचना खारेज गर्ने गाभ्ने तथा हस्तान्तरण गरी सार्वजनिक प्रशासनलाई चुस्त दुरुस्त र उच्च उत्पादकत्वयुक्त बनाउने कार्य तत्काल प्रारम्भ गर्नुहोस् ।

 

 

 

मन्त्री र सचिवहरुसँग प्रधानमन्त्री कार्कीको छलफल

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले वर्तमान सरकार गठन भएपछि सम्पन्न भएका कार्य प्रगतिको विवरण लिन सबै मन्त्री र सचिवहरूको बैठक गरेकी छन् । सिंहदरबारमा जारी बैठकमा सचिवहरूले आफ्ना मन्त्रालय र निकायहरूको प्रगति विवरण पेस गरिरहेका छन्।

आगामी दिनमा सुधार गर्नुपर्ने विषयमा प्रधानमन्त्रीले निर्देशन दिने प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ । गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले सोमबार भुपेन्द्र खत्री, सानुराम भट्टराई, ओम अधिकारी, शेखर खनाल र अबिनारायण काफ्लेलाई डीआईजीमा बढुवा गर्ने निर्णय गरेका हुन् । एक सातापहिले नै उनीहरु बढुवाका लागि सिफारिस भएका थिए ।

बालुवाटारमा सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्रीसँग प्रधानमन्त्री कार्कीको छलफल

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की र सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्रीबीचको छलफल सुरु भएको छ । आइतबार अपराह्न सबै मुख्यमन्त्री प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास बालुवाटार पुगेसँगै छलफल सुरु भएको हो । बैठकमा सहभागी हुन सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्री बालुवाटार पुगेका छन् । बैठक केहीबेर ढिलागरी सुरु भएको छ ।

बैठकमा कोसी, मधेस, वाग्मती, गण्डकी, लुम्बिनी, कर्णाली र सुदूरपश्चिमका मुख्यमन्त्रीहरू क्रमशः हिक्मतबहादुर कार्की, जितेन्द्रप्रसाद सोनार, इन्द्रबहादुर बानियाँ, सुरेन्द्रराज पाण्डे, चेतनारायण आचार्य, यामलाल कँडेल र कमलबहादुर शाहको उपस्थिति छन् । प्रधानमन्त्री कार्कीले परिवर्तित अवस्थामा संघ र प्रदेश सरकारबीच संवाद गर्न र सहकार्य थप सघन बनाउन बैठक आह्वान गरेकी हुन् ।

 

पहुँचका आधारमा भर्ती गरिएका कर्मचारी हटाउन प्रधानमन्त्रीको निर्देशन

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले नेपाल वायु सेवा निगममा पहुँचका आधारमा भर्ती गरिएका करारका कर्मचारीलाई तत्काल हटाउन निर्देशन दिएकी छन् ।

नागरिक उड्डयन तथा पर्यटनमन्त्रीको समेत जिम्मेवारीमा रहेकी प्रधानमन्त्री कार्कीले आज निगमको सञ्चालक समिति र व्यवस्थापनका अधिकारीहरूलाई सिंहदरबारमा बोलाएर यस्तो निर्देशन दिएकी हुन् । ‘जेनजीहरूले यत्रो रगत बगाएको केका लागि हो ? यस्तै नातावाद, कृपावाद, विभेद अन्त्यका लागि होइन ? यता यत्रो आन्दोलन भइरहेको छ, उता भटाभट आफ्ना मान्छे भर्ती गरेको छ। अवकाश पाएर घर जान लाग्दा पनि मनपरी गर्न छाडिएको छैन। कतिसम्मको बेथिति हो यो ?’ उनले भनिन् ।

कुनै समय गौरव गर्नलायक बनेको संस्था अहिले दर्दनाक अवस्थामा पुगेको भन्दै निगमभित्रका बेथिति हटाउन कसैको मुख नहेरी कठोर रूपमा लाग्न पनि उनले निर्देश गरिन् । यस्तै अहिलेसम्म निगम सुधारका लागि बनेका प्रतिवेदन र सुझाव कार्यान्वयन गर्न योजनासाथ अघि बढ्नुपर्ने उनको निर्देशन छ ।

यस्तै अहिलेसम्म निगम सुधारका लागि बनेका प्रतिवेदनहरूसुझाव कार्यान्वयन गर्न योजनासाथ अघि बढ्नुपर्ने उनको निर्देशन छ।
कार्यक्रममा निगमका निमित्त महाप्रबन्धक जनकराज कालाखेतीले १७ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको सञ्चित नोक्सानीमा रहेको विवरण प्रस्तुत गरेका थिए।

प्रधानमन्त्री कार्कीले निगमको अहिलेको अवस्था धनाढ्यको बिग्रेको घरसँग तुलना गर्दै भनिन् ‘हेर्दाखेरि सबैथोक छ तर भित्र दर्दनाक अवस्था छ। नाफा वा घाटा केही नभएर चलेको मात्र भए पनि रोजगारी दिएको छ भनेर चित्त बुझाउन हुन्थ्यो। त्यो पनि छैन।’

प्रधानमन्त्री कार्कीले कतैबाट आउने अनुचित र गैरकानुनी दबाब नसुन्न पनि सुझाव दिइन्। ‘राजनीतिक मान्छेहरूले दबाब दिन्छन्। तपाईँहरु किन खुरुखुरु त्यस्तो दबाब मान्ने ? भोलि कारबाहीमा पर्ने त तपाईँहरू हो नि,’ प्रधानमन्त्री कार्कीको भनाइ थियो, ‘तपाईँहरू विधिसम्मत तरिकाले चल्ने हो भने कसैले पनि कारबाही गर्दैन। राम्रो काम गर्दा अख्तियारसँग पनि डराउनुपर्दैन। अख्तियारलाई बहाना बनाएर हात बाँधेर पनि नबस्नुहोस्।’

निगमको आफ्नो जहाजको इन्जिन मर्मत गर्न पठाएर नल्याउने, भाडाको इन्जिन चलाएर ठूलो खर्च लेख्ने प्रवृत्तिमाथि पनि उनले प्रश्न उठाइन्।
‘यो घाटा त जनताले बेहोरेको घाटा हो नि,’ उनले भनिन्, ‘अब यो संस्था सुधार्न कठोर कदम चाल्नुपर्छ। अप्रिय निर्णय गर्न पनि तयार हुनुपर्छ।’

निजी क्षेत्रका सेवा प्रदायकले ठूलो नाफा कमाइरहँदा निगम घाटामा जानुको कारण के हो भनेर पनि उनले प्रश्न गरिन् । ‘सरकारले नै यति ठूलो स्रोतसाधन उपलब्ध गराएको छ। सरकारले साथ दिइरहेको छ। तैपनि, यो संस्था घाटामा जानुको कारण के हो ?’ उनको प्रश्न थियो, ‘बरु यो पैसाले विश्वविद्यालय, स्कुल वा अस्पताल बनाएको भए पनि हुन्थ्यो कि ?’

निगम सञ्चालक समितिका कार्यवाहक अध्यक्ष विक्रम राईले केही दिनमै देखिने गरी सुधारका कदम चाल्ने प्रतिबद्धता जनाए ।
उनले भने, ‘निगममा बोल्ड निर्णय गर्नुपर्ने आवश्यकता छ। धेरै नै अप्रिय निर्णय गर्न पनि म तयार छु। यसका लागि सरकारको साथको अपेक्षा गरेको छु।’

प्रधानमन्त्री कार्कीले भनिन्, ‘संस्था सुधारका लागि तपाईँहरू लाग्नुहोस्। सरकार दाहिने हातमा छ।’कार्यक्रममा अर्थमन्त्री रामेश्वर खनाल, मुख्यसचिव एकनारायण अर्याल लगायत अधिकारीको उपस्थिति थियो।

प्रधानमन्त्री कार्कीले आज सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्रीसँग छलफल गर्दै

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आज (आइतबार) सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्रीहरूसँग छलफल गर्ने भएकी छिन् । आइतबार दिउँसो ४ बजे बालुवाटारमा सात प्रदेशका मुख्यमन्त्रीसँग बैठक आह्वान भएको प्रधानमन्त्रीका प्रेस संयोजक राम रावलले जानकारी दिए ।

‘बैठकका लागि सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्रीले आउँछु भन्नु भएको छ,’ रावलले भने, परिवर्तित अवस्थामा संघ र प्रदेश सरकारबीच संवाद कायम गर्न र सहकार्य थप सघन बनाउनका लागि प्रधानमन्त्रीले मुख्यमन्त्रीहरूसँग छलफल गर्न लाग्नु भएको हो ।’ बैठकमा संघ र प्रदेशबीचको सम्बन्ध, संवाद आदानप्रदान, परिवर्तित परिस्थितिमा सकारकारका काम काहबाहीलाई कसरी प्रभावकारी बनाउने, निर्वाचनको वातावरण निर्माण, शान्ति सुरक्षा, सरकारको मितव्ययी नीति जस्ता विषयमा पनि छलफल हुने बताइएको छ ।

बैठकमा सहभागीताको लागि कोसी प्रदेशका मुख्यमन्त्री हिक्मतबहादुर कार्की, मधेस प्रदेशका मुख्यमन्त्री जितेन्द्रप्रसाद सोनार, बाग्मती प्रदेशका मुख्यमन्त्री इन्द्रबहादुर बानियाँ, गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डे, लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री चेतनारायण आचार्य, कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री यामलाल कँडेल र सुदूरपश्चिम प्रदेशका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहलाई निमन्त्रण गरिएको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ ।

त्रिपक्षीय छलफलमा दल र जेनजीबाट को–को हुँदैछन् सहभागी ?

काठमाडौँ । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीको अह्वानमा आज हुने त्रिपक्षीय छलफलमा राजनीतिक दलबाट १६ र जेनजी समूहबाट १४ जना प्रतिनिधिको सहभागी हुने भएका छन् । प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा अपराह्न ४ः०० बजे हुने छलफलमा विघटित प्रतिनिधिसभामा प्रतिनिधित्व गर्न प्रमुख राजनीतिक दलका पदाधिकारी एवं दोस्रो तहका नेताहरू सहभागी हुने भएको छ ।

निर्वाचनको माहोल बनाउने सन्दर्भमा पहिलो पटक हुन लागेको उक्त छलफलमा सरकारका तर्फबाट प्रधानमन्त्री कार्की, गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्याल, सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री जगदीश खरेल, प्रधानमन्त्रीका मुख्य सल्लाहकार अजयभद्र खनाललगायत रहने प्रधानमन्त्रीका प्रेस संयोजक रामबहादुर रावलले जानकारी दिए । त्यस्तै जेनजी समूहबाट ‘इण्डिजिनिस जेनजी कलेक्टिभ’, ‘हाउ टु देश विकास’ र ‘जेनजी मुभमेन्ट एलाइन्स’का तर्फबाट १४ जना सहभागी हुने जनाइएको छ ।

आगामी फागुन २१ गतेका लागि निर्धारित निर्वाचनको समग्र वातावरण निर्माण, राजनीतिक समझदारी जुटाउनेलगायतका विषय छलफलको कार्यसूची रहेको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ । राजनीतिक दलका तर्फबाट नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापा र प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महत, नेकपा (एमाले) का तर्फबाट एक पदाधिकारीसहित केन्द्रीय सदस्य महेश बर्तौला, नेकपा (माओवादी केन्द्र) बाट वर्षमान पुन र माधव सापकोटाले छलफलमा भाग लिनेछन् ।

यस्तै, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीबाट उपसभापति स्वर्णिम वाग्ले र केन्द्रीय सदस्य निशा डाँगी, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीबाट महामन्त्री राजेन्द्र गुरुङ र प्रवक्ता मोहन श्रेष्ठको सहभागिता रहने सम्बद्ध पार्टीले जनाएको छ । सरकारले घोषित मितिमा प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्ने सन्दर्भमा सरोकारवाला पक्षहरूसँग चरणबद्ध रूपमा वार्ता एवं छलफल गर्दै आएको छ । यसअघि कात्तिक ४ गते प्रधानन्त्री कार्कीको आह्वानमा सरकार र राजनीतिक दलबीच छलफल भएको थियो । त्यस्तै राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको उपस्थितिमा प्रधानमन्त्री कार्की र जेनजी समूहबीच छलफल भइसकेको छ ।

 

प्रधानमन्त्रीलाई खुस्बुको प्रश्न : मन्त्रिपरिषदमा किन पुरुषको बाहुल्य ?

काठमाडौं । राप्रपाकी नेतृ खुस्बु ओलीले देशको कार्यकारी पदमा पहिलो पटक महिला पुग्दा पनि सरकारमा महिला सहभागिता कम भएको भन्दै प्रश्न उठाएकी छन् । गत भदौ २७ गते प्रधानमन्त्री बनेकी सुशीला कार्कीले तेस्रो पटकसम्म मन्त्रिपरिषद् विस्तार गर्दा उनीसहित दुई जना मात्र महिला छन् ।

हालको मन्त्रिपरिषद् १० सदस्यको छ, जसमा दुई जना मात्र महिला छन् । यो विषयलाई लिएर युवा नेतृ ओलीले प्रश्न उठाएकी छन् । ‘महिला सक्षम र प्रतिस्पर्धी हुँदा पनि जब सरकारमा मन्त्रीको आँकडा ८ पुरुष : १ महिला रहन्छ, समस्या क्षमता होइन, सोच हो ।’

उनले भनेकी छन्, ‘मलाई लाग्थ्यो कि नेपालको राजनीतिमा महिलाको प्रतिनिधित्व कम हुनुको कारण भनेको शक्ति नेतृत्व गर्ने दलहरूको हरेक कुनामा, सरकार बनाउने, मन्त्रिपरिषद् भर्ने काममा पुरुषहरूको प्रभुत्व हुनु हो । तर आज, देश महिला प्रधानमन्त्रीको नेतृत्वमा हुँदा पनि वास्तविकता परिवर्तन भएको छैन ।’

उनले लेखेकी छिन्, ‘मैले सोचेको थिएँ कि परिस्थिति उल्टिनेछ, महिला नेतृत्वको अर्थ धेरैका लागि ठाउँ हुनेछ। तर फेरि एक पटक, प्रणालीले हामीलाई देखाएको छ कि अनुहार परिवर्तनको अर्थ सधैँ जगमा परिवर्तन हुँदैन ।’ कार्की सरकारमा अहिले ओमप्रकाश अर्याल (गृह), कुलमान घिसिङ (ऊर्जा), रामेश्वर खनाल (अर्थ), बब्लु गुप्ता (खेलकुद), अनिलकुमार सिन्हा (उद्योग), सुधा शर्मा (स्वास्थ्य), जगदीश खरेल (सञ्चार), महावीर पुन (शिक्षा) छन् ।

आगामी निर्वाचनलाई भयरहित बनाउन सरकार प्रतिवद्ध छ : प्रधानमन्त्री कार्की

काठमाडौं । अन्तरिम सरकारकी प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले आगामी फागुन २१ गते हुने निर्वाचनमा भयरहित ढंगले नेपाली जनतालाई मताधिकार प्रयोग गर्ने वातावरण बनाउन सरकार कटिवद्ध रहेको बताएकी छन् । बुधवार बिहान ललितपुर महानगरपालिकाले आयोजना गरेको नेपाल संवत ११४६ न्हुँद समारोह समितिको कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै उनले यस्तो बताएकी हुन् । उनले लोकतान्त्रिक सबलीकरण, आर्थिक समृद्धि र नागरिक अधिकारको रक्षा गर्नुपर्ने दायित्व पनि अहिलेको सरकारसँग रहेको जिकिर गरिन् ।

निर्वाचन सम्पन्न गराउन सबै राजनीति दल, वर्ग, समूहको साथ र सहयोग रहनेछ भन्नेमा विश्वस्त रहेको बताइन् । गत भदौ २३ र २४ गते जेनजी पुस्ताले गरेको आन्दोलनबाट बनेको सरकारलाई फागुन २१ गते निर्वाचन गराउने जिम्मेवारी रहेको बताइन् । सरकारसँग नेपालको संविधानको अधीनमा रही जेन—जी आन्दोलनको सुशासनको आवाजलाई सम्बोधन गर्नुपर्ने दायित्व रहेको बताइन् ।

उनले भने, ‘२०८२ भदौ २३ र २४ गते जेनजीले देशमा व्याप्त चरम भ्रष्टाचारविरुद्ध गरेको आन्दोलनमा कलिला युवाहरुको अनाहकमा ज्यान गएको र सयौंको संख्यामा घाइते भएको घटनाले म अत्यन्त दुःखी छु । आज यस समारोहमार्फत पनि उक्त आन्दोलनमा ज्यान गुमाउने सम्पूर्णप्रति भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्नुका साथै घाइतेहरुको शीघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना गर्दछु । सोही आन्दोलनको बलमा बनेको यस नागरिक सरकारले २०८२ फागुन २१ गते प्रतिनिधि सभाको निर्वाचन गर्ने जिम्मेवारी प्राप्त गरेको यहाँहरुलाई विदितै छ । यस सरकारसँग नेपालको संविधानको अधीनमा रही जेनजी आन्दोलनको सुशासनको आवाजलाई सम्बोधन गर्नुपर्ने दायित्व रहेको छ ।’

उनले भनिन्, ‘यसका लागि समाजका सबै तह, तप्का र वर्ग समुदायको उत्तिकै भूमिका हुन्छ । आउनुहोस्, यसमा सहाकार्य गरौँ र सचेत नागरिकको भूमिका निर्वाह गरौँ । लोकतान्त्रिक सबलीकरण, आर्थिक समृद्धि र नागरिक अधिकारको रक्षा गर्न आगामी फागुन २१ गते हुने निर्वाचनमा भयरहित ढंगले नेपाली जनतालाई मताधिकार प्रयोग गर्ने वातावरण बनाउन सरकार कटिवद्ध छ । यस कार्यमा सबै राजनीति दल, वर्ग, समूहको साथ र सहयोग रहनेछ भन्नेमा विश्वस्त रहेको छु ।’

नेपाल संवत नेपाली गौरव, सभ्यता र परोपकारको प्रतीक भएको जिकिर गरिन् । प्रवर्तक शंखधर साख्वा एक व्यापारी मात्र नभइ समाजसेवी र लोककल्याणकारी व्यक्तित्व भएको बताइन् । नेपाल संवतको संवद्र्धन, प्रवद्र्धन र व्यावहारिक कार्यान्वयनका लागि नागरिकको सुझावअनुसार थप कदम चाल्न पनि सरकार तयार रहेको बताइन् । नेपाल संवत नेपाली धर्तीमा उत्पत्ति भएको, नेपाली जनताले यसको प्रादुर्भाव गरेको बताइन् । तसर्थ नेपाली राष्ट्रियता, मौलिकता एवं सामाजिक इतिहासको महत्वपूर्ण धरोहर भएको जिकिर गरिन् । —न्युज एजेन्सी नेपाल

सरकार र दलहरूबीच वालुवाटारमा बैठक, को–को छन् सहभागी ?

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीको आह्वानमा सर्वदलीय बैठक सुरु भएको छ । प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास वालुवाटारमा सुरु भएको छलफलमा विभिन्न १० राजनीतिक दलका प्रतिनिधिहरूलाई बोलाइएको छ । आगामी फागुन २१ गतेका लागि प्रतिनिधि सभाका चुनावको मिति तोकिएको छ। चुनावी सुरक्षाको विषयलाई लिएर राजनीतिक दलहरूले संशय व्यक्त गरिरहेका बेला प्रधानमन्त्री कार्कीले दलहरूसँग संवादको सुरुवात गरेकी हुन् ।

कार्कीले प्रधानमन्त्री भएपछि पहिलो पटक राजनीतिक दलहरूसँग सामुहिक छलफल गरेकी हुन् । कार्की जेनजी आन्दोलनको जगमा प्रधानमन्त्री बनेकी हुन् । यसअघि प्रधानमन्त्री कार्की राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले आह्वान गरेको सर्वदलीय बैठकमा भने सहभागी भएकी थिइन्। खासगरी नेकपा एमालेले आगामी फागुन २१ गते तोकिएको निर्वाचन हुन नसक्ने निष्कर्ष निकालेको छ । उसले निर्वाचन हुन नसक्ने निष्कर्ष निकाल्दै संसद् पुर्नस्थापनाको माग राखेको छ । यो अवस्थामा प्रधानमन्त्रीको आह्वानमा सर्वदलीय बैठक सुरु भएको हो । बैठकमा केदारभक्त माथेमा र विद्याधर मल्लिकलाई पनि बोलाइएको छ ।

दुवै जना पर्यवेक्षकको रुपमा सहभागी हुन भनिएको हो । बैठकमा लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीबाट सर्वेन्द्रनाथ शुक्ल, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीबाट रेशम चौधरी, नेपाल मजदुर किसान पार्टीबाट प्रेम सुवाल सहभागी हुने भएका छन् । जनमतका नेता चन्दन सिंह समेत सहभागी छन् । कांग्रेसबाट गगन थापा र प्रकाशशरण महत, एमालेबाट शंकर पोखरेल र प्रदीपकुमार ज्ञवाली, माओवादी केन्द्रबाट वर्षमान पुन र पम्फा भुसाल सहभागी भएका छन् । रास्वपाबाट स्वर्णिम वाग्ले र सोविता गौतम, राप्रपाबाट राजेन्द्र गुरुङ र मोहन श्रेष्ठ, जसपा नेपालबाट उपेन्द्र यादव र प्रकाश अधिकारी सहभागी छन् । एकीकृत समाजवादीबाट राजेन्द्र पाण्डे र प्रकाश ज्वाला गएका छन् ।