Tag: जेनजी आन्दोलन

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनपछि उपत्यकामा देखिएको विध्वंस, लुटपाट र प्रहरीमाथिको आक्रमणको अनुसन्धान क्रमशः अघि बढिरहेका बेला अदालत र प्रहरी प्रशासनका तथ्यांकले अवस्था अझै संवेदनशील रहेको संकेत गरेका छन् । एकातिर सयौं व्यक्ति धरौटी, हाजिर जमानी र साधारण तारेखमा रिहा भइरहेका छन् भने अर्कोतिर लुटिएका हतियार फिर्ता ल्याउन प्रहरी विशेष अभियान चलाएपछि उल्लेख्य उपलब्धी हात पार्न सकिरहेको छैन ।

आन्दोलनका क्रममा टिब्बतीय ओरिजनल ब्लड (टीओबी) अंकित पोशाक लगाएर प्रदर्शन गरेका तेञ्जिङ दावालाई काठमाडौं जिल्ला अदालतले पाँच लाख २० हजार धरौटीमा रिहा गरेपछि धरौटीमा छुट्नेको संख्या थपिएको छ । हालसम्म जेनजी आन्दोलनसँग जोडिएका ८५ जना अदालतको आदेशमा धरौटीमा बाहिरिएका छन् । आपराधिक उपद्रव, चोरी तथा अभद्र व्यवहार जस्ता मुद्दामा धरौटी पाउनेको संख्या क्रमशः बढ्दो अवस्थामा छ । प्रहरी तथ्यांकअनुसार, हालसम्म उपत्यकाका विभिन्न घटनामा संलग्न ठहरिएका ७४ जनालाई पुर्पक्षका लागि कारागार चलान गरिएको छ । पुर्पक्ष जानेमध्ये ३७ जना आपराधिक उपद्रव, १६ हातहतियार, ३ चोरी, १५ कर्तव्य ज्यान र १ ज्यान मार्ने उद्योग मुद्दामा छन् ।

प्रहरी हत्या र गम्भीर हिंसात्मक आक्रमणका घटनामा अभियोगित १५ जनालाई भने अदालतले थुनामै राख्ने निर्णय गरेको छ । यता, ९२ जनालाई दैनिक हाजिर जमानीमा छाडिएको छ । तीमध्ये सबैभन्दा धेरै ६७ जना आपराधिक उपद्रव, १८ हातहतियार र ४ चोरी मुद्दामा छन् । प्रहरीका अनुसार कसुर पुष्टि भएमा उनीहरूमाथि मुद्दा अघि बढ्ने छ । यसैबीच, प्रदर्शनका क्रममा देशभरका सयौँ प्रहरी कार्यालयबाट लुटिएका हतियार फिर्ता ल्याउने अभियान पनि तीव्र बनेको छ । उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालय र काठमाडौं प्रहरीले हालसम्म ४१ थान पेस्तोल र ६१५ राउण्ड गोली बरामद गरिसकेका छन् । विभिन्न तस्वीर–भिडियो, गोप्य सूचना र स्थानीय टिप्सका आधारमा हतियार बोकेका वा लुकाएका व्यक्तिलाई प्रहरी पक्राउ गर्दै गएको छ ।

प्रहरीको भनाइ अनुसार, आन्दोलनमा लुटिएका हतियारमध्ये करिब ८० प्रतिशत फिर्ता ल्याइएको छ । ठूलो धागोका हतियारमध्ये केही प्रदर्शनकारीले फालेको आशंका प्रहरीको छ, जबकि केही आपराधिक समूहले लुटिएका हतियार खुलेआम बोकेर हिँड्न थालेको तथ्य पनि प्रहरी समक्ष आएको छ। यही कारण सुरक्षा निकायले आगामी फागुन २१ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा लुटिएका हतियार नै ठूलो चुनौती बन्न सक्ने मूल्यांकन गरेको छ । देशभरका प्रहरी कार्यालयलाई हतियार खोजतलास कडा पार्न निर्देशन दिइएको छ । गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले केही दिनअघि नै ८० प्रतिशत हतियार फिर्ता आएको जानकारी दिएका थिए । तर उपत्यकामा अझै पनि केही हतियार घुमिरहेको आशंका प्रहरीले गरेको छ । जेनजी आन्दोलनका विभिन्न चरणमा देखिएको हिंसा, प्रहरी–प्रदर्शनकारीबीचको भिडन्त, हतियार लुटपाट र निरन्तर भइरहेको पक्राउ–रिहाका गतिविधिले राजधानीमा कानुनी र सुरक्षा चुनौती अझै टरेको छैन भन्ने संकेत दिएको छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनबाट देशमा वैकल्पिक राजनीतिक संस्कारको आशा देखिँदै गर्दा आन्दोलनकै अगुवाहरु दल दर्ताको ‘होडबाजी’ मा’ लागेपछि शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री महावीर पुनले असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन् ।

आन्दोलन सफल पार्न नेतृत्वकर्ताहरु एकता र शुद्ध उद्देश्यमा टिकिरहनु पर्ने बेलामा जेनजीभित्रकै समूह छुट्टाछुट्टै पार्टी दर्ता गराउन लाइन लागेपछि उनले सामाजिक सञ्जालमार्फत खुलेर असन्तुष्टि व्यक्त गरेका हुन् । पुनले सोमबार फेसबुकमा दल दर्तासम्बन्धी समाचार शेयर गर्दै भनेका छन्, ‘हेर्नुहोस्—१२३ दल दर्ता भइसके र ३२ दर्ता हुने प्रक्रियामा रे ! जेनजीहरू आफैलाई पुर्ने खाल्डो आफै खन्दैछन् ।’

उनका अनुसार सानोतिनो विषयमा नमिलेर छुट्टाछुट्टै पार्टी खोल्ने प्रवृत्ति न केवल आन्दोलनको मूल लक्ष्यसँग विश्वासघात हो, यो व्यवहारले फेरि पुरानै राजनीतिका ‘फटाहा’ चरित्रलाई सत्ता कब्जा गर्ने ढोका खोलिदिन्छ ।

पुनले चेतावनी दिएका छन्, ‘यस्तै ताल चलिरह्यो भने पुरानै भ्रष्ट, लोभी र जनता ठग्ने नेताहरूले फेरि शासन समाउने छन् । जेनजी आन्दोलनले लक्ष्य गुमाउँछ, अहिलेको मन्त्रिमण्डलले गरेका सकारात्मक निर्णयहरू पनि ती पार्टीहरू पुनः निर्वाचित भए उल्ट्याई दिनेछन् ।’

निर्वाचन आयोगका अनुसार आगामी फागुन २१ गतेका लागि प्रतिनिधिसभा निर्वाचन घोषणासँगै हालसम्म १२३ दल दर्ता भइसकेका छन् भने ३२ दल दर्ता प्रक्रियामा छन् । यिनैमध्ये कतिपय पार्टी जेनजी नेतृत्वका हातबाट जन्मिएका हुन्, जसले मन्त्री पुनलाई झनै चिन्तित बनाएको छ । जेनजी आन्दोलन एकीकृत उद्देश्य वा टुक्रिएको महत्वाकांक्षा-आगामी निर्वाचनले यसको उत्तर दिनेछ ।

काठमाडौँ । छिमेकमा कसैले ‘मम्मी’ भनेर बोलाउँदा आफ्नै छोरोको आवाज जस्तो लाग्छ भीममाया सुनुवारलाई । काना ठाडा हुन्छन्, घरको दैलोमा आइपुग्यो की भनेर आँखाले खोज्न पुग्छन् । तर ती फगत स्वप्न हुन् । उनका छोरा दिपेश अब यो संसारमा कहिल्यै नफर्किने गरी विलिन भइसकेका छन् । तै आमाको मन ! मुटुको कुनै कुनामा उनी धड्किरहेका हुन्छन् । आशाले ठाउँ ओगट्ने रहेछ ।

दशैँ आयो, गयो । तिहार पनि गयो । चाडपर्वमा त हो छोराछोरीको यादले बढी सताउने । अबका चाडपर्वमा दिपेशको उपस्थिति हुने छैन । दिपेशलाई मासु औधी मनपथ्र्यो । आमा भीममायालाई मासु पकाएको दिन दिपेशको बढी सम्झना आउँछ, मन भक्कानिन्छ । दसैँका लागि घरमा बङ्गुर पालिएको थियो । उनी भावुक हुँदै भन्छिन्, “दुई धार्नी जति भुटेर पठाइ दिनु है मम्मी भनेको अझै ताजै छ ।” तर, भदौ २३ को जेनजी आन्दोलनमा उनी सहिद भइन् । मम्मी भन्ने उनको आवाज भने सदाका लागि विलिन भयो ।

अपरिचितको ‘त्यो’ फोन

पोखरा । जेनजी आन्दोलनका क्रममा पोखरामा माइकिङ गर्दै विभिन्न व्यक्तिको घर तोडफोडका लागि अपिल गरेको आरोपमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का कार्यकर्ता विक्रम भन्ने अभिमन्यु पाण्डे पक्राउ परेका छन् । कास्कीका जिल्ला प्रहरी प्रवक्ता डीएसपी हरि बस्नेतका अनुसार पृथ्वीचोकमा रहेको शहीद लखन थापाको शालिक फुटाउनेसँगै व्यवसायी बिन्दु थापाको घरमा अगजनी गर्नेसम्मको भूमिकामा उनी सक्रिय थिए ।

प्रहरीले मंगलबार विहान उनलाई पक्राउ गरेको हो । पाण्डे पोखरामा सञ्चालित संघर्षशील सहकारीका अध्यक्ष थिए । आफै अध्यक्ष भएर संस्थाको रकम अपचलन गरेपछि उनी प्रहरीद्वारा यसअघि नै पक्राउ गरिएका व्यक्ति हुन् । उक्त मुद्दामा पक्राउ परेपछि धरौटीमा छुटेका थिए । उनका विरुद्ध आपराधिक उपद्रव मुद्दा चलाइने प्रवक्ता डीएसपी बस्नेतले बताए ।

काठमाडौं । गत भदौ २३ र २४ गते भएको घटना सम्बन्धमा छानबिन गर्न बनेको जाँचबुझ आयोगलाई प्रहरी प्रधान कार्यालयले जेनजी आन्दोलनमा काठमाडौं उपत्यकामा खटिएका प्रहरीको सूची पठाएको छ । काठमाडौं उपत्यका प्रहरी कार्यालय मातहत उपत्यकामा खटिएका प्रहरीको सूची पठाएको हो । उक्त सूची प्राप्त गरेको जाँचबुझ आयोगका प्रवक्ता एवं सदस्य विज्ञानराज शर्माले जानकारी दिए । सूची प्राप्त भएसँगै प्रहरीको बयान लिने तयारी भइरहेको उनले बताएका छन् ।

‘त्यस दिन खटिएकाहरूको सूची प्राप्त भएको छ । आज बयानका लागि हामी सूची हेर्दैछौं,’ शर्माले भने । अन्य ठाउँमा खटिएकाहरूको विवरण प्रहरी प्रधान कार्यालयसँग माग गरेको उनले बताए । बयान क–कसको हुने भन्ने यकिन भइसकेको छैन । यसअघि जाँचबुझ आयोगले बुधबार प्रहरी महानिरीक्षक चन्द्रकुबेर खापुङसँग स्पष्टीकरण समेत सोधेको थियो ।

विवरण माग गर्दा समयमा उपलब्ध नगरी आयोगको छानबिनमा बाधा पुर्‍याएको भन्दै २४ घण्टे स्पष्टीकरण सोधेको हो । आयोग गठन भएको केही दिनपछि प्रहरी प्रधान कार्यालयसँग सूची माग गरिएको थियो। तर २२ दिनसम्म पनि कुनै विवरण उपलब्ध नगराएपछि आयोगले पत्राचारबारे पुनः जानकारी गराएको थियो ।

त्यसरी पत्राचार गर्दा आयोगलाई प्रहरी प्रधान कार्यालयले आइजीपीदेखि जवानसम्म फिल्डमै खटिएको जवाफ पठाएको थियो । त्यसपछि आयोगले जाँचबुझ आयोगको मानमर्दन गरेको भन्दै किन कारबाही नगर्ने भनेर आइजीपी खापुङकै नाममा पत्र काटेको हो । जवाफमा देशभरिको सूची पठाउन समय लाग्ने बताउँदै आयोगलाई प्रधान कार्यालयले उपत्यकाको मात्रै सूची पठाएको हो ।

आइतबार नै जाँचबुझ आयोगले प्रहरी प्रधान कार्यालयलाई काठमाडौं उपत्यकामा भदौ २३ र २४ गते खटिएका प्रहरी इन्चार्ज तथा कमान्डरहरूलाई उपत्यका नछाड्न व्यवस्था मिलाउन भनी पत्राचार गरेको थियो । प्रहरीसँग सोधपुछ र बयानका लागि बोलाउनु पर्ने भएकाले इन्चार्ज तथा कमाण्डरहरूलाई उपत्यका नछाड्न भनिएको हो ।

काठमाडौं । जेन–जी आन्दोलनका क्रममा भएको दमन, आगजनी र कारागार तोडफोडका घटनाको छानबिन गर्न गठित जाँचबुझ आयोग सोमबार नख्खु कारागार पुगेर अनुसन्धानमा जुटेको छ । आयोगको टोलीले कारागारको अवस्थाको निरीक्षण गर्दै कैदीबन्दीहरूसँग विस्तृत कुराकानी गरेको छ । सोही क्रममा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति तथा पूर्व गृहमन्त्री रवि लामिछानेसँग पनि आयोगले प्रत्यक्ष सोधपुछ गरेको हो । लामिछाने हाल सुप्रिम सहकारी प्रकरणमा थुनामा छन् । उनी भदौ २४ गतेको प्रदर्शनका क्रममा कारागारबाट बाहिर निस्किएको विषयमा विवादित बनेका थिए । कारागार प्रमुख सत्यराज जोशीको ‘थुनामुक्त पत्र’ को आधारमा निस्किएको दाबी गर्दै लामिछाने आफैं केही दिनपछि जेल फर्किएका थिए ।

आयोगको काठमाडौं–केन्द्रित अनुसन्धान सुरु
विशेष अदालतका पूर्वअध्यक्ष गौरीबहादुर कार्की नेतृत्वको तीन सदस्यीय आयोगले उपत्यका बाहिरका तथ्यतथ्य संग्रह सकेर अहिले काठमाडौं केन्द्रित अनुसन्धान थालेको हो । आइतबार आयोगले नख्खु कारागार प्रमुख सत्यराज जोशीको बयान लिएर सोधपुछ प्रारम्भ गरेको थियो । जोशीलाई आयोगले सोधेको पहिलो प्रश्न नै थियो, ‘रवि लामिछानेलाई बाहिर निकाल्न पत्र लेखिएको थियो कि थिएन ?’

जोशीले बयानमा भनेका छन्, ‘कारागार चारैतिरबाट भीडले घेरेको थियो, सुरक्षाकर्मीहरू थाकेका थिए, अनि केही कैदीबन्दीहरूलाई परिवारको जिम्मा लगाउने निर्णय भइरहेको थियो । यहीबीच लामिछानेका नाममा एउटा पत्र ल्याएर हस्ताक्षर गर्न दबाब दिइयो । ज्यान समेत तलमाथि हुने अवस्था देखेपछि व्यहोरा नहेरी हस्ताक्षर गर्नुप¥यो ।’ उनका अनुसार, २३ र २४ भदौको स्थिति ‘नियोजित जस्तै’ देखिएको थियो । प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिएको र सिंहदरबारदेखि राष्ट्रपति भवनसम्म तोडफोड र आगजनी भएका खबर बाहिरिएपछि कारागारभित्रकै वातावरण विस्फोटक बनेको उनले बयानमा उल्लेख गरेका छन्।

रवि लामिछानेसँग आयोगको सोधपुछ
आयोगले सोमबार कारागारमै पुगेर लामिछानेलाई सोधपुछ गरेको हो । स्रोतका अनुसार, आयोगले उनलाई कारागारबाट बाहिर निस्कनुको कारण, जेलरको पत्रको सत्यता, र प्रशासनिक प्रक्रियाबारे विस्तृत प्रश्नहरू सोधेको थियो । लामिछानेले आफूले ‘कानूनी प्रक्रियाअनुसार निस्किएको’ पुनः दाबी गर्दै अहिले अनुसन्धानमा पूर्ण सहयोग गर्ने बताएका छन् । लामिछानेले सामाजिक सञ्जालमार्फत भनेका थिए, ‘देशले न्यायको प्रतिमूर्ति सुशीला कार्कीलाई प्रधानमन्त्री पाएको छ । अब अन्याय हुने छैन भन्ने विश्वासका साथ म कारागार फर्किरहेको छु ।’ उनी आफ्नै जन्मदिनकै दिन पुनः नख्खु फर्किएका थिए ।

कारागार तोडफोड र फरारको कथा

आयोगका अनुसार, नख्खु कारागारमा २४ भदौको बिहानैदेखि स्थिति बिग्रँदै गएको थियो । भीडले ढुंगा प्रहार गर्दै पर्खाल तोड्ने प्रयास गरेपछि केही कैदीबन्दी फरार भएका थिए । त्यस क्रममा जनकपुर बमकाण्डका मुख्य योजनाकार सञ्जय साह ‘टक्ला’ लगायत कैदीहरूको पनि उल्लेख आयोगको प्रश्नसूचीमा परेको छ । जोशीका अनुसार, केही कैदीहरू स्वतः फर्किए भने केही अहिले पनि फरार छन् ।

आयोगलाई तीन महिनाको समय

५ असोजमा मन्त्रिपरिषद्ले गठन गरेको गौरीबहादुर कार्की नेतृत्वको आयोगलाई तीन महिनाभित्र प्रतिवेदन बुझाउने म्याद छ । आयोगले हालसम्म विभिन्न जिल्ला भ्रमण गरी घटनास्थलको अध्ययन गरेको छ र अब राजधानीका प्रमुख घटनामाथि केन्द्रित अनुसन्धान गर्दैछ ।
जेन–जी आन्दोलनका क्रममा ७६ जनाको मृत्यु भएको सरकारी तथ्यांक छ— गोली प्रहार, आगजनी र कारागार तोडफोडका क्रममा धेरैजसो ज्यान गएको थियो । आयोगले प्रहरी मुख्यालयलाई भदौ २३–२४ का जिम्मेवार प्रहरी अधिकृतहरूलाई उपत्यका नछाड्न सर्कुलर जारी गर्न समेत निर्देशन दिएको छ ।

काठमाडौँ । जेनजी आन्दोलनका क्रममा राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासमा तोडफोड र लुटपाट गर्ने तीन जनालाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । गत भदौ २४ गते भएको जेनजी आन्दोलनका क्रममा राष्ट्रपति कार्यालयमा तोडफोड र लुटपाट गर्ने तीन जनालाई प्रहरीले पक्राउ गरेको हो ।

पक्राउ पर्नेहरूमा बैतडीको मेलौली नगरपालिका–७ का १८ वर्षीय विशाल सिंह कार्की, बैतडीकै सुर्नया गाउँपालिका–८ का १९ वर्षीय दीपक बोहरा र बझाङको बित्थडचिर गाउँपालिका–१ का १९ वर्षीय हेमन्त बोहरा छन् । उनीहरुविरुद्ध चोरी तथा आपराधिक उपद्रवको कसुरमा काठमाडौँ जिल्ला अदालतमा मुद्दा दायर गरिएको छ । उनीहरूको साथबाट राष्ट्रपति कार्यालयका प्रिन्टर, वाईफाई राउटर लगायतका सामग्री बरामद भएको प्रहरीले जानकारी दिएको छ ।

काठमाडौं । भदौ २३ र २४ गतेको जेन—जी आन्दोलनमा राजनीतिक दलका पार्टी कार्यलयहरु आन्दोलनकारीको मुख्य निशानामा परे । आन्दोलनकारीहरुले नेपाली काँग्रेस, नेकपा एमाले, नेकपा (माओवादी केन्द्र) र नेकपा (एकीकृत समाजवादी) को पार्टी कार्यलयमा तोडफोड तथा आगजना गरे । आगजानीमा पार्टीका कार्यालयमा भएका कागजात नष्ट भए भने डिजिटल उपकरण लुटिए ।

आगजानीले भवन जीर्ण बनेका छन् । हाल क्षतिग्रस्त पार्टी कार्यलयमा राजनीतिक दलहरुले सरसफाई गरेर आफ्ना नियमित कामहरु गर्न थालेका छन् । नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रले पार्टीको पुनर्निर्माणको काम समेत थालनी गरिसकेको छ । राजनीतिक दलहरुले हाल भवन सुरक्षा तथा इन्जिनियरिङ मूल्याङ्कन, डिजिटल र प्रशासनिक डाटाको पुनःसंरचना, आकस्मिक रूपमा उपलब्ध स्रोतबाट कार्यलय सञ्चालन निरन्तर राख्ने, स्थायी पुनर्निर्माणका लागि योजना र स्रोत व्यवस्थापनका कार्यलाई प्राथामिकतामा राखेर काम गरिरहेको जानकारी दिएका छन् ।

नेकपा एमालेका केन्द्रिय कार्यालय सचिव डा. भीष्म अधिकारीकाअनुसार पार्टी कार्यालयमा रहेको सबै भौतिक सामान र पार्टीका दस्तावेज आगोले नष्ट भएका छन् । उनले करिव १० करोड बराबरको सामाग्री र भवनको क्षति भएको बताए । उनले कार्यालय सञ्चालनको लागि आवश्यक कम्प्युटर तथा अन्य आवश्यक सामग्री खरिदको लागि प्रवासमा रहेको पार्टीका सदस्यहरुले सहयोग गर्ने प्रतिवद्धता जनाएको जानकारी दिए । उनले हाल अस्थायी टेन्ट हालेर पार्टीको नियमित कार्य सञ्चालन गरेको बताए । भवन पुनर्निर्माणको लागि क्षतिग्रस्त भवनको इन्जिनियरिङ जाँच भइसकेको उनले जानकारी दिए । उनकाअनुसार ६ वटा कोठाहरु पूर्णरुपमा नोक्सान भएका छन् । यसलाई कम खर्चमा एक महिनाभित्र पुनर्निर्माणको काम सक्नेगरी काम अगाडि बढाइएको कार्यलय सचिव डा. अधिकारीले जानकारी दिए ।

उनले भने, ‘हामीले पुनर्निर्माणको लागि सबैभन्दा पहिला भवनलाई इन्जिनियर साथीहरुबाट भवनको परीक्षण गरायौँ । भवनको परीक्षण गराईसके पछाडि हाम्रा ६ वटा कोठाहरु आगजानीका कारणले पुरै ड्यामेज भएको स्थिति छ । त्यसलाई आगजानीको कारणले ड्यामेज भएको भवन निर्माणको लागि उहाँहरुले विशेष किसिमको तरिका अपनाइरहनु भएको छ । अरु आगलागीबाट भएका क्षतिको बारेमा हामीले भवनलाई पुननिर्माण गरेर अगाडि बढाउन लागिरहेका छौँ । काम शुरु भईसकेको छ ।’
उनले हालै पार्टीको सहयोगी दाताहरुको सहयोगमा पार्टी प्यालेसमा केन्द्रिय समितिको बैठक सम्पन्न गरेको जानकारी दिए । उनले पार्टीको महाधिवेशन आउन लागेकाले अस्थायी रुपमा कार्यलयमा टेन्ट हालेर संगठनको काम थालिएको बताए । उनकाअनुसार एमालेको महाधिबेशन आउन ७ हप्ता मात्रै बाँकी छ ।

नेकपा (माओवादी केन्द्र) का केन्द्रिय कार्यालय मुख्यसचिव गणेशमान पुनले कार्यालय क्षतिपश्चात सरसफाई गरेर कार्यालय पुनः सञ्चालनमा ल्याइएको बताए । उनले हाल झ्याल–ढोका परिवर्तन गर्ने, रंगरोगन गर्ने लगायतका कामहरु भईरहेको जानकारी दिए । निर्माणाधीन भवनबाट नै पार्टीको पदाधिकारी तथा स्थायी समिति बैठकहरु सञ्चालन गरिरहेको उनको भनाई छ । उनकाअनुसार जनवर्गीय संगठनहरुको सहयोग र केन्द्रिय कार्यलयको संयोजनमा मर्मत कार्य भइरहेको छ । उनले पार्टीका डिजिटल डाटा, सदस्यता प्रणाली, वेवसाईट तथा मोबाइल एपलाई अपग्रेड गर्ने कार्यहरु एउटा कोठाबाट भइरहेको जानकारी दिए ।

उनले भने, ‘कार्यलयलाई हामीले अभियानकै रुपमा रंगरोगन गर्ने, जहाँ जहाँ जलेको छ, त्यहाँ बनाउने । यहाँ हामी जहाँ बसेका छौँ, यो सबै जलेको ठाउँ हो । यसलाई हामीले झ्याल ढोका चेन्ज गरेर, रंगरोगन गरेर अब यो निर्माणाधीन नै छ । यसमा केही कोठाहरु, रिसेप्सन लगायत बन्दैछ । मिटिङ हललाई पनि हामीले यहीँबाट सञ्चालन गरेका छौँ ।’

मुख्यसचिव पुनले आगजानी तथा तोडफोठबाट ५ करोड रुपैयाँ बराबरको क्षति भएको बताए । उनले क्षतिग्रस्त भवनलाई रेट्रोफिट डिजाइनमार्फत नयाँ ढङ्गले पुनर्निर्माण गर्ने जानकारी दिए । उनले कार्यालयको सबैभन्दा तल्लो तला, आवास क्षेत्र, ग्राउण्ड फ्लोर र पहिलो तला निकै क्षति भएको जानकारी दिए । रेट्रोफेटको डिजाईनको काम इन्जिनियर टोलीले गरिरहेकोले छिट्टै पुनर्निर्माण सम्पन्न गर्ने उनले बताए । उनले भने, ‘कार्यालयको सबभन्दा तल्लो तला, आवास एरिया, ग्राउण्ड फ्लोर, पहिलो तला निकै क्षति भएको छ । रेट्रोफेटको डिजाईन हाम्रो इन्जिनियर टोलीले गरिरहेको छ । यसलाई हामीले पुनर्निर्माण गर्दै यो कार्यलयलाई नयाँ ढंगले कसरी लान सकिन्छ, कसरी बनाउन सकिन्छ भन्ने बारेमा अबको पार्टीको सचिवालयको बैठकबाट निर्णय गरेर त्यसलाई हामी अझै अगाडी बढाउँछौँ ।’

नेकपा एकीकृत समाजवादीका उपमहासचिव तथा कार्यालय सचिव रामकुमार भट्टराईले कार्यलयमा भएका सबै समान लुटपाट भएको बताए । उनकाअनुसार दुई कोठामा तोडफोड र आगो लगाइएको छ भने ल्यापटप, कम्प्युटर, कुर्सी–पंखा सबै लुटिएको छ । पार्टीका आवश्यक कागजातहरु जलेर नष्ट भएका छन् । उनले प्रारम्भिक मूल्याङ्कन गर्दा करिव १ करोड २५ लाख रुपैयाँ बराबरको क्षति भएको बताए । उनले हाल सहयोगी दाताहरुसँग चन्दा संकलन गरी कार्यालय व्यवस्थापन गर्ने तयारी गरेको जानकारी दिए ।

उनले भने, ‘हामी अहिले पार्टीलाई जेनतेन यसो भएका पुराना समानहरु जोडजाड गरेर, साथीभाइसँग भएका सामानहरु जोडजाड गरेर चलाइरहेका छौँ, अहिले हामीले यसलाई व्यवस्थित गर्न सकिरहेका छैनौँ । मर्मतसम्भार शुरु भएको छैन । अहिले हामीले भएका चीजलाई जोडेर मात्रै चलाईरहेका छौँ । अब यो सबै समाल्न र हाम्रो क्षति नै हेर्दा अस्ती सामान्य मूल्याङ्कन गदौखेरी झण्डै एक करोड २५ लाख बराबरको सामान लुटेर लगेको र क्षति भएको देखिन्छ ।’ उनले कार्यालय भाडाको घरमा रहेकोले घरको मर्मत सम्भार गर्ने जिम्मेवारी पनि पार्टीको नै रहेको बताए । एकीकृत समाजवादी पार्टी राजावादीहरुको आन्दोलनका क्रममा पनि क्षति भएको थियो । राजावादीको आन्दोलनका क्रममा क्षति भएको घर मर्मत गर्न २४ लाख रुपैयाँ

लागेको उनले जानकारी दिए । हाल त्यो भन्दा बढी क्षति भएकोले मर्मत लागत बढ्ने उनको भनाई छ । राजनीतिक दलहरुले आफ्ना पार्टी कार्यालयहरुको पुनर्निर्माण आफै गर्न थालेका छन् । नेकपा एकीकृत समाजवादीका उपमहासचिव भट्टराई पुनर्निर्माणको काम क्षति विवरण संकलन गरेर सरकारले गर्नुपर्ने भए पनि हालसम्म त्यसो हुन नसकेको बताए । सहयोगी तथा दाताहरुसँग चन्दा संकलन गरेर दलहरुले कार्यालय पुनर्निर्माण तथा सञ्चालन थालेका छन् । – न्युज एजेन्सी नेपाल

काठमाडौं । भदौ २३ र २४ गते भएको जेनजी आन्दोलनपछि बनेको अन्तरिम सरकारका प्रधानमन्त्रीदेखि मन्त्रीहरु यतिबेला काम भन्दा भेटघाटमै व्यस्त छन् । प्रधानमन्त्री बन्नुभन्दा पहिला भ्रष्टाचार नियन्त्रण गर्न २४ घण्टाको समय लाग्दैन भन्ने सुशीला कार्की प्रधानमन्त्री बनेको डेढ महिनासम्म नियमित काममै अल्झिएकी छिन् ।

जेनजीका मागहरु सम्बोधन गर्ने भन्दै अन्तरिम सरकारको नेतृत्व सम्हालिरहेकी कार्कीले सरकार गठन हुँदा जेनजीका मागहरु सम्बोधन गर्ने पहिलो दिनमै प्रतिबद्धता जनाएकी थिइन् । तर उनले जनाएका प्रतिबद्धताहरु अहिलेकै नेपालको संविधानभित्रबाट पुरा हुन्छन् त ?

यसअघिका आन्दोलनमा ज्यान गुमाएका व्यक्तिका परिवारले के राज्यको तर्फबाट सबै सहयोग पाएका छन् ? आन्दोलनमा ज्यान गुमाउनेहरु सबैलाई शहीद घोषणा गरिएको छ ? के यो जेनजी आन्दोलनमा ज्यान गुमाउनेहरु सबैलाई शहीद घोषणा गर्न सकिन्छ ? के यो संविधानले प्रधानमन्त्री कार्कीले दिएका प्रतिबद्धताहरुलाई पुरा गर्न मार्ग प्रशस्त गर्छ ? यो सबै भन्दा गम्भिर प्रश्न बनेको छ ।

यस्ता विविध विषयकाबीच प्रधानमन्त्ती कार्कीले सरकार गठन भएको ४६ दिन बितिसक्दा पनि मन्त्री परिषदलाई पूर्णता दिइसकेकी छैनन् । तीन पटक गरेर उनले मन्त्रिपरिषद विस्तार गरे पनि मन्त्रीका लागि सिफारिस भएका केहि व्यक्तिहरु विवादित देखिएपछि उनको दूरदृष्टिमा समेत प्रश्न उठ्न थालेको छ । जेनजी आन्दोलनको रापतापबाट भदौं २७ गते उनी अन्तरिम सरकारको प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भएकी थिइन् । त्यस दिन उनीसँगै चार मन्त्रीले पनि नियुक्ति पाउने र शपथ ग्रहण हुने बताइएको थियो । तर त्यो पुरा भएन । उनी एक्लैले शपथ ग्रहण गरिन् र सबै मन्त्रालय आफ्नै मातहतमा राखिन् ।

त्यसपछि प्रधानमन्त्ती कार्कीले कातिक ९ गतेसम्म आईपुग्दा आफूसहित १० जनाको मन्त्रिपरिषद विस्तार गरेकी छन् तर उनको मन्त्रिपरिषदले अझै पूर्णता पाउन सकेको छैन । यसबीच नियुक्त गरिएका मन्त्रीहरु काम भन्दा पनि जेनजी आन्दोलनका घाइतेहरु भेट्न अस्पताल–अस्पताल धाएका मात्रै देखिन्छन् ।

जेनजीका मागहरु सम्बोधन गर्नमा भन्दा पनि ‘स्टन्टबाजी’ गरिरहेका देखिन्छन् । मन्त्रालयमा घाइतेहरु भेट्न आउँदा गेटबाट प्रहरी लगाएर प्रवेश निषेध जस्तो गरिरहेका छन् । तर उनै मन्त्रीहरु अस्पतालमा भने घाइते भेट्न भन्दै गएका तस्वीरहरु सामाजिक सञ्जालमा छ्यापछ्याप्ती देखिन्छन् ।

मन्त्रीहरु फरक अस्पतालमा जेनजी आन्दोलनका घाइतेहरु भेट्दै जाने क्रममा फरक–फरक प्रतिबद्धता जनाउँदै गईरहेका छन् । के उनीहरुले घाइतेसँग गरेका प्रतिबद्धता पुरा हुन सक्छन् त ? यदि ती बाचा पुरा नभए यो त घाइते र ज्यान गुमाउने युवाहरुको परिवारप्रति धोका हुँदैन र ? चुनाव गराउनका लागि गठन भएको सरकारका मन्त्रीहरुले पुरा गर्नै नसक्ने प्रतिबद्धता जनाउँदै जाँदा फेरि निरासाको अवस्था सिर्जना नहोला भन्न सकिन्नँ । ६ महिनाभित्र चुनाव गराउन गठन भएको सरकार यतिबेला दलहरुसँग सघन छलफलमा व्यस्त हुनुपर्ने हो । तर उल्टै दलहरुमाथि नै आरोप प्रत्यारोप लगाउन व्यस्त देखिन्छ । जेनजी आन्दोलनका क्रममा जेलबाट फारार भएका कैदीबन्दी लुटिएका हातहतियारको विषयमा उतिसारो गम्भिर नभएको देखिन्छ ।

गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्याल उल्टै लुटिएका हातहतियार दलहरुले चुनावमा प्रयोग गर्दैनौं भन्ने प्रतिवद्धता गर्नुपर्ने अभिव्यक्ति दिइरहेका छन् । यो अवस्थामा सरकारले फागुनको २१ गते चुनाव गराउँला कसरी गराउँला भन्ने प्रश्न र आंशका पैदा गरेको छ । जेनजीका मुख्य मुद्दालाई नै छोडेर अहिले यो सरकार उल्टै जेनजी युवाहरुमाथि धरपकडमा समेत देखिन्छ । आफ्ना माग लिएर सिंहदरबार पुग्दा गेटबाट पक्राउ गर्ने जस्ता गतिविधिबाट जेनजी युवा सरकारविरुद्ध असन्तुष्ट हुन थालेका छन् । प्रधानमन्त्रीदेखि मन्त्रीहरुको रुखो बोली र व्यवहारले जेनजी युवाहरु नै फेरि यहि सरकारविरुद्ध उत्रिन समय नलाग्ने अवस्थासम्म देखिन थालेको छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनमा भएको दमन र त्यसपछिको आगजनीका घटना जाँचबुझ गर्न गठित आयोगका पदाधिकारीहरूलाई काम कारबाही गर्न रोक लगाउनुपर्ने माग गर्दै सर्वोच्च अदालतमा रिट दायर भएको छ । अधिवक्ता विपिन ढकालले आयोगका अध्यक्ष गौरीबहादुर कार्की र सदस्यहरू विज्ञानराज शर्मा र विश्वेश्वरप्रसाद भण्डारीविरुद्ध रिट निवेदन दायर गरेका हुन् ।

उनले कार्की र शर्मामाथि जाँचबुझको विषयवस्तुवारे सार्वजनिक धारणा र दृष्टिकोण सार्वजनिक गरेर पूर्वाग्रह देखाएको आरोप लगाएका छन् । उनले अन्तरिम आदेशमार्फत पदाधिकारीहरूलाई काम गर्न रोक लगाउनु पर्ने माग गरेका छन् । जाँचबुझ आयोगका पदाधिकारीहरूले न्यायिक मन प्रयोग गर्नुपर्नेमा घटनाका बारेमा पहिले नै धारणा सार्वजनिक गरिसकेकाले उनीहरूबाट पूर्वाग्रहरहित रुपमा काम हुन नसक्ने जिकिर रिट निवेदनमा छ ।

उनले आयोगका अर्का सदस्य विशेश्वर भण्डारीविरुद्ध समेत निवेदन दर्ता गरेका छन् । आयोगका दुई पदाधिकारीहरू पूर्वाग्राही र विषयवस्तुवारे तटस्थ नभएको अवस्थामा भण्डारीले समेत त्यसमाथि प्रश्न उठाउन नसकेको आरोप रिटमा उल्लेख छ । जेनजी आन्दोलनपछि भएको जनधनको क्षतिवारे जाँचबुझ गर्न सरकारले विशेष अदालतका पूर्वअध्यक्ष गौरीबहादुर कार्कीको नेतृत्वमा जाँचबुझ आयोग गठन गरेको थियो । आयोगमा पूर्व एआईजी विज्ञानराज शर्मा र संयुक्त राष्ट्रसंघीय नियोगहरूमा काम गरेका अधिवक्ता विशेश्वरप्रसाद भण्डारी सदस्य छन् । आयोगका आगजनीबाट क्षतिग्रस्त भएको पुरानो प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयमा सचिवालय स्थापना गरेर काम गरिरहेको छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनका क्रममा घाइते र मृतक परिवारप्रति सरकारको राहत, उपचार र पुनर्स्थापनमा चासो बढ्दो छ । आन्दोलनका क्रममा घाइते भएका व्यक्तिहरूका लागि सरकारले हालसम्म ४८ लाख ५८ हजार रुपैयाँ भैपरी खर्चबापत निकासा गरेको छ । मृतकका ५३ परिवारलाई भने १५ लाख रुपैयाँका दरले राहत तथा किरिया खर्च दिइएको छ ।

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको प्रारम्भिक प्रतिवेदन अनुसार प्रत्येक घाइतेलाई २० हजार रुपैयाँका दरले भैपरी खर्च दिइने निर्णयपछि गृह मन्त्रालयले पहिलो चरणमा झापा, मोरङ, सुनसरी, काठमाडौं, ललितपुर, कास्की, सुर्खेत, कैलाली र डडेलधुरामा रकम पठाइसकेको जनाएको छ । मन्त्रिपरिषद्ले असोज १२ गतेको बैठकमा घाइतेहरूलाई प्राविधिक समितिको वर्गीकरणका आधारमा राहत उपलब्ध गराउने निर्णय गर्दै तत्कालको लागि भैपरी खर्च दिने व्यवस्था गरेको थियो ।

घाइतेका लागि परिचयपत्र, क्लिनिक र हटलाइनको व्यवस्था
हालसम्म स्वास्थ्य मन्त्रालयले २,४२९ जना घाइतेको विवरण गृह मन्त्रालयमा बुझाइसकेको छ भने उनीहरूलाई सहज उपचारका लागि २,८७६ वटा परिचयपत्र वितरण गरिएका छन् । तीमध्ये ३८ वटा अस्पतालबाटै वितरण गरिएको छ । घाइतेहरूका लागि तोकिएका अस्पतालहरूमा ‘जेन–जी क्लिनिक’ सञ्चालनमा छन् । ती क्लिनिकमार्फत घाइतेको निःशुल्क उपचार भइरहेको छ । उनीहरूलाई निःशुल्क आवतजावतको व्यवस्था पनि मिलाइएको छ । थप उपचार तथा सहजीकरणका लागि हटलाइन र सम्पर्क व्यक्तिसमेत तोकिएको छ ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयले घाइतेहरूको अवस्था हेरी दीर्घकालीन पुनस्र्थापनका लागि प्राविधिक समिति गठनको तयारीमा छ, जसमा घाइते प्रतिनिधिहरू पनि समावेश हुनेछन् । मन्त्रालयका अनुसार अहिलेसम्म एक अर्बभन्दा बढी रकम घाइतेको उपचारमा खर्च भइसकेको छ ।

मृतकका परिवारलाई १५ लाख राहत, केहीलाई हेलिकप्टरमार्फत शव व्यवस्थापन
गृह मन्त्रालयका अनुसार आन्दोलनका क्रममा ज्यान गुमाएका ५३ जना नेपाली नागरिकका परिवारलाई जनही १५ लाख रुपैयाँका दरले राहत वितरण गरिएको छ । तीमध्ये ४९ जनाले राहत प्राप्त गरिसकेका छन् भने बाँकी ४ जनालाई बुझाउने प्रक्रिया चलिरहेको छ । सरकारले मृतकका परिवारको अनुरोधअनुसार शव व्यवस्थापनका लागि दुर्गम क्षेत्रमा हेलिकप्टरमार्फत शव पुर्‍याएको छ । संखुवासभा, धनकुटा, सिरहा, सुनसरी र उदयपुरमा ६ जनाको शव हेलिकप्टरबाट सम्बन्धित परिवारको जिम्मा लगाइएको हो ।

स्मारक निर्माण र राष्ट्रिय शोक

शहीदको सम्मानमा सरकारले गत असोज १ गतेलाई राष्ट्रिय शोकको दिन घोषणा गर्दै सार्वजनिक बिदा दिएको थियो । त्यस दिन सरकारी कार्यालयहरूमा राष्ट्रिय झण्डा आधा झुकाइएको थियो । मन्त्रिपरिषद्ले काठमाडौं उपत्यकामा ‘जेनजी जागरण स्मारक पार्क’ निर्माण गर्ने निर्णय गरेको छ । यो कार्यको जिम्मा शहरी विकास मन्त्रालयलाई दिइएको छ, जसले प्रक्रिया अघि बढाइरहेको जनाएको छ ।

न्यायिक छानबिनका लागि आयोग गठन

आन्दोलनका क्रममा भएको दमन र क्षतिको निष्पक्ष छानबिन गर्न सरकारले पूर्वन्यायाधीश गौरीबहादुर कार्कीको अध्यक्षतामा न्यायिक आयोग गठन गरेको छ । आयोगलाई घटनाका सबै पक्षबारे विस्तृत जाँच गरी प्रतिवेदन पेश गर्ने जिम्मा दिइएको छ ।

मृतक संख्या र पहिचान

जेनजी आन्दोलनमा हालसम्म ७६ जनाको मृत्यु पुष्टि भइसकेको छ। तीमध्ये ५३ जना नेपाली नागरिक, १० जना कैदी (कारागारबाट भाग्ने क्रममा मृत्यु), १ जना विदेशी नागरिक र नेपाल प्रहरीका ३ जना छन् । अझै १२ जनाको पहिचान खुलेको छैन । सरकारले मृतकलाई शहीद घोषणा गर्ने प्रक्रिया अघि बढाएको छ । शहीद घोषणा प्रयोजनका लागि प्रहरी प्रतिवेदन र सम्बन्धित जिल्ला प्रशासन कार्यालयमार्फत प्रमाण संकलन भइरहेको छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलन आपराधिक मानसिकता भएका व्यक्तिका कारण हिंसात्मक बनेको गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले बताएका छन् । ७० औं प्रहरी दिवसको अवसरमा प्रहरी प्रधान कार्यालय नक्सालमा भएको कार्यक्रममा बोल्दै मन्त्री अर्यालले उक्त कुरा बताएका हुन् ।

‘आपराधिक मानसिकताका व्यक्तिहरूले आन्दोलनको आडमा नेपाल सरकारका महत्वपूर्ण प्रतिष्ठान, व्यापारिक प्रतिष्ठान, सार्वजनिक सेवा प्रदायक कार्यालयहरू तथा व्यक्तिका निजी सम्पत्ति समेतमा तोडफोड, आगजनी र लुटपाट गरी आन्दोलनलाई हिंसात्मक बनाए,’ मन्त्री अर्यालले भने । त्यस्तै सयौं प्रहरी कार्यालयमा आगजनी भएको पनि उनले बताएका छन् । ‘सवारी साधनहरु तोडफोड भए । हातहतियार तथा सुरक्षा उपकरणहरुको लुटपाट भयो । प्रहरीमाथि भौतिक आक्रमण पनि भयो तर नेपाल प्रहरी नागरिक स्पंदनमा बसेको संगठन हो भन्ने सत्य पनि हाल नागरिक सहभागितामा भएको मर्मत र पुनर्स्थापनाले पुष्टि गरेको छ’ मन्त्री अर्यालले भने ।

काठमाडौं । आफूलाई विदेशी समूह भन्दै जेनजी आन्दोलनका क्रममा भएका तोडफोड र आगजनीमा संलग्न रहेको आरोप लागेपछि टीओबी अर्थात् ‘द ओरिजिनल ब्रदर्स’ ले खण्डन गरेको छ । समूहका सल्लाहकार हाकिम गुरुङ उर्फ सुरेन्द्र गुरुङले आज (आइतबार) फेसबुकमा ‘टीओबी बाइकर्स ग्रुपको स्पष्टीकरण र अपिल’ जारी गरेका हुन् । उनले आफूहरू कुनै विदेशी नभई नेपालकै विविध जाति, समुदाय र पृष्ठभूमिका युवा सदस्यको समावेशी समूह भएको दाबी गरेका छन् ।

जसको उद्देश्य देशप्रति माया देखाउने, भ्रष्टाचार र अन्य अनियमितताविरुद्ध सचेतना जगाउने तथा शान्तिपूर्ण र कानुनी सीमाभित्र रहेर जनआवाज उठाउने भएको उनले उल्लेख गरेका छन् । यसै क्रममा गत भदौ २३ गते भएको जेनजीको शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा सहभागी भएको तर भोलिपल्ट २४ गतेको तोडफोड र आगजनीमा आफ्नो समूह संलग्न नरहेको दाबी गुरुङले गरेका छन् ।

‘भाद्र २३ मा भएको आन्दोलनमा हामी शान्तिपूर्ण रूपमा सहभागी थियौं । भाद्र २४ मा आगलागी र तोडफोड भएको भन्ने समाचार फैलिएको छ । यसबारे हामी स्पष्ट पार्न चाहन्छौँ–उक्त घटनास्थलमा हाम्रा कुनै पनि सदस्यहरू उपस्थित थिएनन् र हाम्रो समूहले सो किसिमको हिंसात्मक वा गैरकानुनी गतिविधिमा संलग्न भएको छैन । हाम्रो समूहमा एउटा साथी छन्, जसको पूर्वज तिब्बती हुन् र जो आफ्नो संस्कृतिलाई गर्वका साथ प्रस्तुत गर्नु हुन्छ । उनलाई जातीय वृत्तान्त वा भेदभावको आधारमा लक्षित गरिनु निन्दनीय छ ।’

स्पष्टीकरणमा भनिएको छ, ‘उनी पनि पूर्ण नेपाली नागरिक हुन् र उनी वा हाम्रा अरू साथीहरूले देशको हानि गर्ने कुनै काम गरेको छैन । हाम्रो समूहमा धेरै जेनजी उमेरका युवा छन्, जो परिवर्तन, पारदर्शिता र जिम्मेवारीको पक्षमा आवाज उठाउँछन् । ती युवाहरूलाई अपमान र घरेलु राजनीतिक रंगहरूमा फसाएर मेटाउन खोज्नु गलत हो । हामी उहाँहरूको आवाजको सम्मान गर्दछौँ र तिनले उठाएका वैध चिन्ताहरूलाई ध्यानपूर्वक सुन्नु सबैको कर्तव्य हो ।’

उनले लेखेका छन्, ‘हामी सबै सञ्चारमाध्यम र सर्वसाधारणसँग विनम्र अनुरोध गर्दछौं कि समाचार वा सामाजिक सञ्जालमा कुनै पनि आरोप ओहोरदोहोर गर्नुअघि तथ्यको पुष्टि गरियोस् र प्रमाण प्रस्तुत गरियोस् । सत्य उजागर गर्न हामी कसैसँग पनि खुला संवाद र सहकार्य गर्न तयार छौं । महत्वपूर्ण सूचना : यदि कसैसँग तानाशाही, तोडफोड वा आगजनी गर्ने हाम्रो समूह वा हाम्रा सदस्यहरूमाथि ठोस प्रमाण (प्रमाणिक भिडिओ, तस्बिर, कागजात वा कानुनी दाबी) छ भने हामी ती प्रमाणको सामना गर्न र आवश्यक परे कानुनअनुसार सजाय भोग्न पूर्ण रूपमा तयार छौं । सत्यसिद्ध भएपछि कानुनले जे माग्छ, हाम्रा लागि स्वीकार्य हुनेछ । तर अनावश्यक आरोप, असत्य प्रचार र जातीयद्वेषजन्य टिप्पणीबाट हामी आफ्नो सुरक्षा र बौद्धिक सम्मानको लागि कानुनी तथा सामाजिक उपायहरू लिन बाध्य हुनेछौं । हामी फेरि दोहोर्‍याएर भन्छौं–टीओबी समूह शान्तिपूर्ण, जिम्मेवार र समावेशी छ । हाम्रो लक्ष्य मात्र देशको भलो, पारदर्शिता र समाजिक न्याय हो । कृपया अफवाह नफैलाउनु होला र तथ्यमा आधारित जानकारी लिनुहोस् ।’ र्‍यापर तथा कलाकार गुरुङ हाकिम इन्टरटेनमेन्ट नामक म्युजिक कम्पनीका सञ्चालक पनि हुन् । यसैबीच ‘हामी नेपाल’ का संयोजक सुदन गुरुङले भने उक्त समूहलाई आफूले आन्दोलनमा नबोलाएको बताएका छन् ।

काठमाडौं । भदौ २३ र २४ गते नेपालका सडकमा उत्रिएको ‘जेनरेशन जस्टिस (जेनजी)’ आन्दोलनले तत्कालीन ओली सरकारलाई ३६ घण्टामै घुँडा टेकाउन बाध्य पारेर विश्वमै दुर्लभ राजनीतिक घटनाको उदाहरण बन्यो । तर एक महिनापछि, यही ऐतिहासिक आन्दोलन आज आफ्नै छायाँमा अल्मलिएको देखिन्छ—आरोप, गुटबन्दी, परिचालन र रहस्यका कुहिरोभित्र हराइरहेको छ ।

कहाँबाट सुरु भयो ? कहाँ पुग्यो ?
सामाजिक सञ्जालमाथिको प्रतिबन्ध, भ्रष्टाचारविरुद्धको आक्रोश र सरकारको अकर्मण्यताविरुद्ध आवाज बनेर उठेको जेनजी आन्दोलनले पूर्व प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सरकार अपदस्त गरायो । आन्दोलनको दबाबमा बनेको पूर्व प्रधानन्यायाधीश सुशीला कार्कीको नेतृत्वमा अन्तरिम सरकार पनि आज प्रश्नहरूको घेरामा छ । दावी गरिएको थियो, ‘यो जनताको आवाज हो’, तर आज त्यही जनताले प्रश्न गरिरहेका छन्, ‘यी नेताहरू को हुन् ? प्रतिनिधि कसरी बने ? र के साँच्चै यिनले हाम्रो चाहना बुझे ?’

‘असली’ र ‘नक्कली’ जेनजी : आन्दोलनभित्रको आन्दोलन
आजको वास्तविकता के हो भने, जेनजी नाममा विभिन्न गुटहरू देखा परेका छन् ।
–सुदन गुरुङ
–मीराज ढुंगाना
–प्रवेश दाहाल
यी पात्रहरू कहिले प्रधानमन्त्रीसँग त कहिले राष्ट्रपतिसँग वार्तामा छन् । तर उनीहरूको ‘अधिकार’ प्रति प्रश्न उठिरहेको छ, ‘यी असली प्रतिनिधि हुन् कि स्वघोषित अगुवा ?’ त्यहींबेला, आफैंलाई ‘असली जेनजी’ बताउने अन्य समूहहरू राष्ट्रपतिको निवासअगाडि नाराबाजी गरिरहेका छन् ।

सडकको आगोभित्र ‘टीओबी’ को सन्दिग्ध छायाँ
पत्रकार दिवाकर शाहले आफ्नो च्यानल ‘एचटीपी खबर’ मार्फत ल्याएको रिपोर्टले आन्दोलनमा देखिएको अर्को रहस्य उजागर गर्‍यो–२३-२४ गतेको आन्दोलनमा हिंसा र आगजनी गर्नेहरू टीओबी (TOB) लेखिएको कालो टिसर्टमा थिए र उनीहरू सम्भावित बाह्यबाट परिचालित समूह हुन सक्ने शंका उनले सार्वजनिक गरे ।

यसलाई नेकपा एमाले निकट नेता समिक बडालले समर्थन गर्दै जेनजीका चर्चित पात्र सुदन गुरुङको टीओबीसँग सम्बन्ध रहेको दाबी गरेका छन् । बडालले फेसबुकमार्फत लेखे, ‘तपाईंको हातको ट्याटु र पत्रकार दिवाकर शाहले सार्वजनिक गरेको लोगोले त्यो बोलीको असलियत प्रष्ट देखाएको छ… भ्रम सिर्जना गरेर युवाको भावनामाथि खेलवाँड नगर्नुहोस् ।’

टीओबी टिसर्टबारे सुदन गुरुङको प्रश्न : त्यो भिडिओमा म कहाँ छु ?
सरकारसँगका वार्तामा जेनजीका तर्फबाट सक्रिय ‘हामी नेपाल’ संस्थाका संयोजक सुदन गुरुङले आफ्नो समूहलाई विदेशी शक्ति र ‘फ्रि तिब्बत’ आन्दोलनसँग जोडेर बदनाम गर्न खोजिएको भन्दै यस्तो भ्रममा नपर्न आग्रह गरेका छन् । हालैको जेनजी आन्दोलनका क्रममा केही युवाले लगाएको कालो टिसर्टमा ‘टीओबी’ (TOB) लेखिएको तस्बिर-भिडिओ सामाजिक सञ्जालमा भाइरल गराइएको छ । टीओबीको पूर्ण रूप द ओरिजिनिल ब्रदर्स (The Original Brothers) हो । यो बाइकर्स ग्रुप हो । उनीहरूले विभिन्न स्थानमा दान तथा सामाजिक काम गर्ने गरेका छन् । सुरुमा उनीहरूको नाम ‘टिबेटियन ओरिजिनल ब्लड’ थियो ।

त्यो ‘टीओबी’ समूहमा आफू र आफ्नो संस्थालाई जोडेर समाजमा भ्रम फैलाउन खोजिएको भन्दै गुरुङले भिडिओ सन्देश जारी गरी स्पष्टीकरण दिएका छन् । ‘अब चाहिँ अत्ति नै भयो । यो खुट्टा तान्ने प्रवृत्ति हाम्रो नेपाली समाजबाट कहिले हट्ने भएन । अहिले फेरि नयाँ ट्रेन्ड आएको छ । साइबर सेनाको टीओबीसँग हामीलाई बदनाम गर्न । ..फेरि मान्छेहरूले पत्याइरहेका छन् । ए यस्तो रे, उस्तो रे । हामी कतिसँग लड्ने ? नेतासँग लड्ने कि भ्रष्टाचारविरुद्ध लड्ने कि ? यो यो फेक न्युजविरुद्ध लड्ने कि ? हाम्रो टिम मिलाउन लड्ने कि ? कति कुरामा चाहिँ हामी लड्नु पर्ने ?

उनले भनेका छन्, ‘मलाई देखाउनु पर्‍यो कि त्यो भिडिओमा मचाहिँ कहाँ छु ? मैले बोलाएको हो भने त्यो प्रुफ कहाँ छ ?..त्यो भिडिओमा त देखिँदैन त ? अनि यसलाई हामीले बोलाएको भनेर साइबर सेनाको नयाँ स्टाइल ! हामी फेरि पत्याइ दिने ! हामी पढे लेखेका छैनौं ? सत्य र असत्य, झुट हामी पहिचान गर्न सक्दैनौं ? यसो बुझ्न सकिन्छ नि हैन ? यसमा त यो मान्छे छैन, किन यिनीहरूले यस्तो गरेको होला ? भनेर बुझ्न त सक्छौं नि, हामी त पढे लेखेका मान्छे छौं।’

एनजीओ नियन्त्रित सरकार ? उठेका छन् गम्भीर प्रश्न
जेनजीको आन्दोलनबाट बनेको अन्तरिम सरकारप्रति पनि टिप्पणी र आलोचना सुरु भएको छ । ‘हामी नेपाल’ नामक संस्थाबाट सक्रिय सुदन गुरुङमाथि तिब्बतीयन फण्डमार्फत् परिचालित भएको आरोप समेत लागिरहेको छ । यिनै कारण अहिले सर्वसाधारणदेखि विश्लेषकहरूसम्म ‘सरकार कहीं एनजीओको इशारामा त चलिरहेको छैन ?’ भन्ने प्रश्न गरिरहेका छन् ।

७४ जनाको बलिदानीको मूल्य : आन्दोलनको उद्देश्य बिर्सिने खतरा ?
जेनजी आन्दोलनले ७४ जना युवाको ज्यान लियो । उनीहरूको बलिदानीले सरकार परिवर्तन गर्‍यो, तर आज पीडित परिवार न्याय खोज्दैछन्—माग सुनिएको छैन । यो आन्दोलनले भ्रष्टाचार, दमन र सञ्जाल नियन्त्रणविरुद्ध आवाज उठाएको थियो, तर अहिले शक्ति र पहिचानको लडाइँमा लिप्त भएको देखिँदैछ । नेताहरू एक आपसमा ‘तँ नक्कली, म असली’ भन्न थालेका छन् ।

विश्वमै प्रशंसित आन्दोलन, तर भित्रैदेखि भाँचिएको संरचना
जेनजी आन्दोलनले विश्वभर चर्चा बटुल्यो । तर अहिले नेपालमै यसको नैतिक अधिकार, नेतृत्वको पारदर्शिता र उद्देश्यकै बारेमा गम्भीर विवाद छ । ‘यो आन्दोलनले देशलाई उज्यालो देखायो कि अँध्यारोमा धकेल्यो ?’, यो प्रश्न अहिले हरेक नेपालीको मनमा उठिरहेको छ ।

जेनजीको भविष्य कुन मोडमा छ ?
एक यथार्थ के हो—जनताको भावना, आक्रोश र बलिदानी साँचो हो । तर नेतृत्व अस्पष्ट हुँदा, उद्देश्य कमजोर हुँदा, र गुटबन्दी हावी हुँदा त्यो आन्दोलन संघर्ष होइन, षड्यन्त्रमा बदलिन सक्छ ।
अब पनि समय छ —
–नेतृत्व पारदर्शी बनोस् ।
–पीडितलाई न्याय मिलोस् ।
– ‘जेनजी’ नाममा शक्ति प्रदर्शन होइन, सुधार होस् ।
नत्र, इतिहासले लेख्नेछ–नेपालमा एउटा युगान्तकारी आन्दोलन भयो… तर त्यो आन्दोलन आफैले आफैलाई हरायो ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनका प्रतिनिधिहरुले आगामी फागुन २१ गते हुने प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचनमा भाग लिन राजनीतिक दललगायत सबै तह र तप्कालाई आह्वान गरेका छन् ।

राष्ट्रपति भवन शितलनिवासमा प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की र मन्त्रिपरिषद्का सदस्यहरुसँग छलफलपछि सञ्चारकर्मीसँग कुराकानी गर्दै उनीहरुले निर्वाचनमा सबै दललाई भाग लिन आग्रह गरेका हुन् । संसदीय अभ्यासमा रहेका पूराना दलहरु निर्वाचनमा भाग नलिए चुनाव नहुने अवस्था हुने भएकाले पनि घोषित निर्वाचनलाई सदुपयोग गर्नुपर्छ भन्ने आफूहरुको मान्यता रहेको बताए ।

जेनजी आन्दोलनका प्रतिनिधि मिराज ढुङ्गानाले निर्वाचन लोकतान्त्रिक प्रक्रिया भएकाले निर्वाचनमार्फत जनप्रतिनिधिको चयन हुने हुँदा स्वच्छ, स्वतन्त्र र निष्पक्ष निर्वाचन होस् भन्ने आफूहरुको चाहना रहेको बताए ।

‘निर्वाचनमा सबै दलहरु आइदिनुहोस्, यो लोकतान्त्रिक प्रक्रिया हो, कसैले रोक्न सक्दैन, सबैले भाग लिन पाउनु हुन्छ, अधिकार छ, जनताले छाने भने जो तपाईं नै निर्वाचित हुनुहोला, निर्वाचनमार्फत नयाँ शक्ति पनि उदाउन सक्छ, निष्पक्ष प्रतिष्पर्धा हुन्छ सबै जना आउनुहोस्, उनले भने । ढुङ्गानाले वर्तमान मन्त्रिपरिषदमा सडक आन्दोलनलाई उचाइमा पुर्‍याउन योगदान दिनेलाई समावेश गर्नुपर्छ भन्ने आफूहरुको स्पष्ट धारणा रहेको बताएका छन् ।

राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको आह्वानमा शुक्रबार अघिल्लो संसदमा प्रतिनिधित्व गर्ने राजनीतिक दलका नेताहरु र सरकारबीच आगामी निर्वाचनका बारेमा छलफल भएको थियो । उक्त छलफलमा राजनीतिक दलका तर्फबाट चुनावका लागि शान्ति सुरक्षालगायत उपयुक्त वातावरण हुनुपर्ने धारणा व्यक्त भएको थियो भने सरकारकातर्फबाट राजनीतिक दलहरुलाई चुनावमा भाग लिन आग्रह गरिएको थियो ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनमा ज्यान गुमाएका १९ वर्षीय श्रीयम चौलागाईंका पिता गणेशप्रसाद चौलागाईंले शहीद परिवारलाई संगठित हुन आह्वान गरेका छन् । उनले शहीद परिवारका सबै सदस्यहरूलाई एकजुट भई साझा आवाज उठाउन आग्रह गरेका हुन् ।

‘अब हामी शहीद परिवारका सबै सदस्यहरू एक ठाउँमा जम्मा हुनुपर्छ,’ चौलागाईंले भने, ‘हामीले सबैको पीडा सुनौं, छलफल गरौं र एउटा समिति गठन गरौं । कोही सक्षम व्यक्ति छन् भने नेतृत्व गरौं, तर न त जेनजीको पछि लागौं, न सरकारको ।’

उनका अनुसार अबको आन्दोलन वा मागहरूको नेतृत्व शहीद परिवार आफैले सम्हाल्नु पर्छ । ‘हामी आफैंले तय गरौं कि हाम्रो माग के हो, त्यसपछि सिंहदरबार जाऔं, मन्त्रीहरूलाई भेटौं, अनि हाम्रो आवाज राखौं । सरकारले नसुने सिंहदरबार अगाडि धर्ना बस्न तयार हौं,’ उनले भने ।

चौलागाईंले अहिलेको सरकारलाई अघिल्ला सरकारहरूसँग तुलना गर्दै भने, ‘सरकारले शहीदको आवाज सुन्दैन, अन्तरिम सरकार पनि पहिलेको जस्तै हो ।’ उनले जेनजी आन्दोलनको नेतृत्व सम्बन्धी अन्योल हटाउन पनि आग्रह गरे । ‘पहिलो नम्बरमा स्पष्ट हुनुपर्छ, जेनजीको आधिकारिक नेतृत्व को हो ? त्यो जेनजीले नै स्पष्ट पार्नुपर्छ,’ चौलागाईंले भने ।

उनले थपे, ‘अब देश बनाउने काम सबै मिलेर गरौं । युवाहरूले रोजगार पाउनुपर्छ । तर सरकारको पहिलो प्राथमिकता शहीद परिवार हुनुपर्छ। जसको रगत बग्यो, पहिला उनीहरूलाई खुसी बनाउनु सरकारको कर्तव्य हो ।’

चौलागाईंले असोज १८ गते शनिबार बिहान १० बजे शहीद परिवारका तर्फबाट सिंहदरबार जाने कार्यक्रम रहेको जानकारी पनि दिए । सबै शहीद परिवारका प्रतिनिधिहरूलाई पनि सिंहदरबार अगाडि भेला हुन उनले आग्रह गरेका छन् ।

गणेशले अब शहीद परिवारहरूका तर्फबाट सरकारलाई दबाब सिर्जना गर्न संघर्षका कार्यक्रमहरू आयोजना गर्ने बताए । उनले भने, ‘शहीदहरूको सपना पूरा गराउन कसैले साथ नदिए एक्लै भए पनि लड्ने छु । एउटा भएको सन्तान पनि गुमेपछि मेरो के नै रह्यो र ? छातीमा गोली थापेर भए पनि लड्छु ।’

आफ्नो छोरा शहीद भएपछि बाथरुममा पसेर घण्टौंसम्म रोएको बताएका उनले श्रीयम वानेश्वरको सिभिल अस्पताल अगाडिको सडकमा बसेर शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्दैगर्दा प्रहरीले गोली बर्साएको सुनाए । ‘मेरो छोरा सरहका युवाहरूलाई गोली हान्न लगाउने त्यसबेलाका सरकारका प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्रीलगायतलाई पहिले पक्राउ गरेर जेलमा हालेर मात्र छानबिन आयोग बनाउनु पर्छ । ती सबै पशु हुन् । यिनीहरूले देशको माया गर्दैनन्, भाषणमा मात्र माया गर्छन् ।’

इटहरीमा जन्मिएका श्रीयम परिवारसहित काठमाडौंको पेप्सीकोला बस्दै आएका थिए । ग्लोबल कलेज अफ म्यानेजमेन्टमा कक्षा १२ (म्यानेजमेन्ट) अध्ययनरत थिए । उनी परिवारको एक्लो छोरा थिए । बुबा–आमाको बुढेसकालको सहारा थिए ।

जनकपुरधाम । जेनजीको आन्दोलनमा मधेस प्रदेशका ९० वटा प्रहरी र २०७ वटा सरकारी कार्यालयमा भएको तोडफोड र आगजनीबाट रु सात करोड ३१ लाख २२ हजार बराबरको क्षति भएको छ ।

क्षतिग्रस्त सबै कार्यालय मर्मतसम्भारपछि सञ्चालनमा आएका छन्भने आन्दोलनबाट विस्थापित प्रहरी पनि काममा फर्किएका छन् । मधेस प्रदेश प्रहरी कार्यालयका अनुसार आन्दोलनकारीले रु दुई करोड छ लाख ७८ हजार तीन सय ८० मूल्य बरावरका सवारी साधन जलाएका छन् ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनमा घाइते भएका थप एक जना प्रदर्शनकारीको मृत्यु भएको छ । नुवाकोट पञ्चकन्या गाउँपालिका–२ का ३६ वर्षीय लक्ष्मण राईको आज बिहान पौने २ बजे ट्रमा सेन्टरमा उपचारका क्रममा निधन भएको हो । गत असोज २४ गतेको प्रदर्शनमा भाग लिँदै गर्दा बालाजु क्षेत्रमा राईको टाउकोमा गोली लागेको थियो ।

त्यसपछि उनलाई तत्काल ट्रमा सेन्टर ल्याएर आइसियूमा उपचार भइरहेको थियो । जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौंका प्रवक्ता एसपी पवन भट्टराईले राईको मृत्यु भएको पुष्टि गरेका छन् । यससँगै जेनजी आन्दोलनका क्रममा ज्यान गुमाउनेको संख्या ७६ पुगेको छ । तीमध्ये १० जना कैदीबन्दी रहेको पनि प्रहरीले जनाएको छ ।

काठमाडौं । सरकारले जेनजी आन्दोलनमा घाइते भएकाहरूको पहिचानका लागि परिचयपत्र वितरण गर्ने निर्णय गरेको छ । सोमबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले जेनजी आन्दोलनका घाइतेलाई परिचय पत्र वितरण गरिने र जेनजी क्लिनिकमार्फत सहज उपचार उपलब्ध गराउने निर्णय गरेको हो ।

सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री जगदिश खरेलका अनुसार घाइतेहरूलाई राहत उपलब्ध गराउन प्राविधिक समिति पनि बनाइएको छ । प्राविधिक समितिले घाइतेहरूको वर्गीकरण गर्ने र सोही आधारमा राहत वितरण पनि गरिने मन्त्री खरेलले जानकारी दिएका छन् । त्यस्तै जेनजी क्लिनिकमार्फत सहज र निशुल्क उपचारका लागि फोकल पर्सन तोक्ने निर्णय पनि भएको छ ।

त्यस्तै सरकारले ऊर्जामन्त्री कुलमान घिसिङको भारत भ्रमण स्वीकृत गर्ने निर्णय गरेको छ । त्यस्तै प्रधानमन्त्रीको मुख्य सल्लाहकारमा अजयभद्र खनाल र जनसम्पर्क सल्लाहकारमा गोविन्द नारायण तिमल्सिना नियुक्त भएका छन् । सरकारले मुग्लिङनदेखि आँबुखैरेनीसम्म हालको राजमार्गको समानन्तरको सडकको रेखाङ्कन स्वीकृत गरेको छ ।

प्रवक्ता खरेलका अनुसार मुग्लिनदेखि आँबुखैरेनीसम्म हालको राजमार्गको समानन्तरको मुग्लिङ बजारको पारी पट्टी त्रिशूली किनार गोरखातर्फदेखि मर्स्याङ्दी नदीको बायाँ किनार हुँदै मस्र्याङ्दी विद्युत गृहको पारीपट्टी गोरखातर्फसम्म थप सडकको रेखाङ्कन स्वीकृत गरेको हो । सडकको केन्द्र रेखाबाट दायाँ बायाँ १५—१५ मिटर गरी ३० मिटरको सडकको मापदण्ड स्वीकृत गर्ने निर्णय भएको छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनको दोस्रो दिन भदौ २४ गते सिंहदरवार, सर्वोच्च अदालत लगायत सरकारी कार्यालय तोडफोड गर्नेहरूलाई पक्राउ नगर्न प्रहरीलाई दबाब दिइएको छ । जेनजी आन्दोलनमा तोडफोड, लुटपाट र आगजनी गर्नेहरूको फोटो, भिडियो संकलन गर्दै प्रहरीले कारबाहीमा ल्याउन थालेपछि पक्राउ नगर्न गृह मन्त्रालयले दबाब दिएको हो ।

गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले प्रहरी महानिरीक्षक चन्द्रकुवेर खापुङलाई यस्तो दबाब दिएको खुलेको छ । ‘काठमाडौंबाट प्रहरीले तोडफोड लुटपाटमा संलग्न एक सयभन्दा बढी पक्राउ गरेपछि यस्तो दबाब आयो,’ प्रहरी प्रधान कार्यालय स्रोतले भन्यो ।

प्रहरीले आफैबाट लुटिएका हतियार खोज्नुपर्ने बाध्यता रहेका कारण शंकास्पद व्यक्तिहरू पक्राउ गरिरहेको छ । जेल र हिरासतबाट भागेका कैदीबन्दी तथा थुनुवाहरूले आक्रमण गरेको आशंकामा पनि प्रहरीले पक्राउ गरिरहेको छ । महाराजगञ्ज वृत्तमा डिएसपी भन्दै मारिएका प्रहरी जवानको हत्यामा संलग्नलाई प्रहरीले पक्राउ गरिसकेको छ ।

प्रहरी कार्यालयमा आगो लगाउनु पर्छ भनेर बोल्नेलाई पनि सामाजिक सञ्जालमा आएका भिडियो हेर्दै प्रहरीले धमाधम कानुनी दायरामा ल्याइरहेको अवस्थामा गृह मन्त्रालयले जेनजीको आन्दोलनमा सहभागी भएकाहरूलाई दुःख दिनु हुँदैन भन्दै पक्राउ नगर्न निर्देशन दिएको प्रहरी स्रोतले जनाएको छ ।

यही विषयलाई लिएर गृह मन्त्रालयले विज्ञप्ति पनि जारी गरेको देखिन्छ । मन्त्रालयले जेनजी आन्दोलनको न्यायिक छानबिन आयोग बनेकाले त्यसको आधारमा मात्रै कारबाही गर्नुपर्ने भन्दै विज्ञप्ति जारी गरेको छ । जसले गर्दा अहिले पक्राउ परेका केही व्यक्तिहरू पनि छुटिसकेको स्रोतको दाबी छ ।

लुटिएका प्रहरीको बर्दी लगाएर रामरमाइलो गरिरहेका व्यक्तिहरूको अनेक भिडियो सामाजिक सञ्जालमा छ्यापछ्याप्ती भइरहेको छ । त्यस दिन आन्दोलनकारीको भिडमा मिसिएर एक बर्खास्त प्रहरी जवान पनि प्रहरी कार्यालयमा आगो झोस्दै हिँडेका थिए । उनीहरूको गतिविधि प्रहरीलाई टुलुटुलु हेर्न बाध्य पारिएको छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनका क्रममा आगजनी गरिएको घरसँगै जल्दा गम्भीर घाइते भएकी पूर्व प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालकी पत्नी रवीलक्ष्मी चित्रकारलाई थप उपचारका लागि भारतको नयाँ दिल्ली लगिएको छ । स्वास्थ्यमा पूर्ण सुधार नभएपछि चित्रकारलाई थप उपचारको लागि सोमबार राति नौ बजे भारत लगिएको एकीकृत समाजवादीकी नेतृ आरती लामाले जानकारी दिइन् ।

पत्नीको उपचारको लागि नेता खनाल आफै भारत गएका छन् । चित्रकारको अपोलो अस्पतालमा थप उपचार हुनेछ । ‘हिजो दिउँसै उहाँलाई लैजाने तयारी थियो,’ लामाले सुनाइन्, ‘तर, पासपोर्टसहितका डकुमेन्ट पनि आगोमा जलेका थिए । त्यसको प्रोसेसको लागि हिजो दिनभरि थप बस्नु पर्‍यो । राति मात्रै उहाँहरू उता जानु भएको हो ।’

कीर्तिपुरस्थित बर्न अस्पतालमा उपचारको क्रममा चित्रकारको देब्रेहात काटिएको थियो । भदौ २४ गते जेनजी आन्दोलनकारीले घरमा आगो लगाउँदा उनी घरसँगै जलेर गम्भीर घाइते भएकी थिइन् । बर्न अस्पतालको आईसीयूमा लामो सयम राखेर उपचार गरेपछि उनको स्वास्थ्यमा केही सुधार भएको थियो । तर, उपचारकै क्रममा फेरि निमोनियाको संक्रमण फैलिन थालेको थियो । ७० वर्षकी चित्रकारको शरीरको १७ प्रतिशत भाग जलेको चिकित्सकले बताएका छन् ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनका क्रममा सिंहदरबार जलिरहँदा पनि काठमाडौँ महानगरपालिकाले दमकल नपठाएको भन्ने कुरा गलत भएको महानगर प्रहरी प्रमुख राजुनाथ पाण्डेले दाबी गरेका छन् । आज (बिहीबार) पत्रकार सम्मेलन गरी उनले आफूहरूले आगो निभाउन सक्दो प्रयास गरेको जिकिर गरेका हुन् ।

‘महानगरपालिकाले दमकल परिचालन गरेन भन्ने कुरा गलत हो’, उनले भने । तर आगो लाग्ने बित्तिकै दमकल सिंहदरबार लाने परिस्थिति नभएका कारण केही ढिला भएको उनले जानकारी दिएका छन् । ‘सिंहदरबारमा हामीले पाँच वटा दमकल परिचालन गरेका थियौँ’, उनले भने, ‘सिंहदरबार, अदालत साझा सम्पत्ति हाम्रो प्राथमिकतामा थियो ।’

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनपछि ‘हेलो सरकार’ मा धेरैजसोले फोन गरेर सुरक्षा माग गरेको पाइएको छ । कतिपयले भने अन्तरिम सरकारमा विभिन्न व्यक्तिलाई मन्त्री बनाउन पर्‍यो पनि भन्ने गरेका छन् । ‘अधिकांशको सुझाव, गुनासा र मागहरु अहिलेको पछिल्लो घटनाक्रमसँग सम्बन्धित छन्,’ स्रोतले भन्यो, ‘प्रहरी चौकी स्थापना गर्नुपर्‍यो, शान्ति सुरक्षा चाहियो भन्नेदेखि फलानालाई मन्त्री बनाउनु पर्‍यो भन्नेहरु पनि छन् ।’

जेनजी युवा आन्दोलनको क्रममा जनताका गुनासो सुन्ने ‘हेलो सरकार’ पनि प्रभावित भएको छ । सिंहदरबार जल्दा हेलो सरकारको कार्यालय पनि जलेको थियो । कम्प्युटर लगायतका उपकरणहरु जलेकाले हाल हेलो सरकारको सेवा प्रभावित भएको छ । तर आजबाट नयाँ प्रधानमन्त्री कार्यालयबाट सेवा सुरु गर्ने तयारी छ । हेलो सरकारको फोन नम्बर ११११ सेवा आजबाट सुरु गर्ने तयारी रहेको त्यहाँ कार्यरत अधिकृत कुलप्रसाद भट्टराईले जानकारी दिए।

‘हेलो सरकारको सबै काम अनलाइन सिस्टमबाट हुन्थ्यो तर सबै जलेर एउटा मोबाइल मात्र बाँकी छ,’ अधिकृत भट्टराईले भने, ‘आजबाट चारवटा एकको फोन सेवा सुरु गर्ने तयारीमा छौं ।’ हेलो सरकारको मोबाइल आफूले नै बोकेकाले अहिले त्यो मात्र बचेको उनले बताए । त्यो मोबाइल नम्बरमा फोन आउने र ह्वाट्सएपमा म्यासेज आउने क्रम भने जारी छ ।

काठमाडौं । सरकारले जेनजी आन्दोलनका मारिएकाहरुको सम्मानमा राष्ट्रिय झण्डा झुकाउने र शोक दिवस मनाउने भएको छ । गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले पदभार ग्रहण गरे लगत्तै उक्त निर्णय गरेका हुन् ।

यो निर्णयलाई अब मन्त्रिपरिषद्को बैठकबाट औपचारिकता दिइनेछ । कहिले शोक दिवस मनाउने भन्ने निर्णय मन्त्रिपरिषद्ले तय गर्ने जनाएको छ । यस्तै मृतकका परिवारलाई काजकिरिया खर्चका लागि तत्काल एक लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराउने निर्णय पनि गृहमन्त्री अर्यालले गरेका छन् ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनमा ज्यान गुमाएका ५५ जनामध्ये हालसम्म ४१ जनाको मात्रै सनाखत भएको छ । यही भदौ २३ र २४ गते भएको आन्दोलनका क्रममा घाइते भएका थप चार जनाको पनि मुत्युसँगै ज्यान गुमाउनेको संख्या ५५ पुगेको नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता विनोद घिमिरेले जानकारी दिए । आन्दोलनका क्रममा झण्डै एक हजार पाँच सय घाइते भएका छन् ।

आन्दोलनमा जेनजी युवा, प्रहरी, कैदी र सर्वसाधारण गरेर कुल ५५ जनाको मृत्यु भएको हो । जेनजीतर्फ २१ जना, कैदी नौ जना, प्रहरीतर्फ तीन जनाको आन्दोलनको क्रममा मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ । आन्दोलनका क्रममा अन्य १८ जनाको भने आगलागीमा परेर, करेन्ट लागेरसहितका कारणले मारिएका छन्। कतिपय घाइतेको अवस्था गम्भीर रहेकाले मृत्यु हुनेको संख्या अझै बढ्न सक्ने अनुमान छ ।

टिचिङ अस्पतालमा १८ शवको पोस्टमार्टम
त्रिवि शिक्षण अस्पताल (टिचिङ अस्पताल)का फरेन्सिक विभाग प्रमुख डा. गोपाल चौधरीका अनुसार अस्पतालमा अहिलेसम्म आएका ४० मध्ये १८ वटा शवको मात्रै पोस्टमार्टम भएको छ । त्यसमध्ये १४ शव मृतकका परिवारलाई शव हस्तान्तरण गरिएको छ । पोस्टमार्टम भएका अन्य चार शव लिन परिवारका सदस्य नआएकाले हस्तान्तरण भएको छैन । हस्तान्तरण गरिएका १४ शवमध्ये प्रहरीतर्फका तीन छन् । पोस्टमार्टम भएका ११ जना जेनजीसहित १४ वटा शव परिवारका सदस्यले लगेका छन् ।

यी सनाखत भएका ४१ जना

जेनजी आन्दोलनमा ५५ जनाको मृत्यु भए पनि अहिलेसम्म ४१ जनाको मात्रै सनाखत भएको नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता विनोद घिमिरेले जानकारी दिए । श्रीयम चौलागाई, आयुष थापा (नेपालगन्ज), सुलभराज श्रेष्ठ (बाँके), बुद्धिबहादुर तामाङ (कीर्तिपुर), गौरव जोशी (धनगढी), सन्तोष विक (उदयपुर), ईश्वरबहादुर अधिकारी (वनस्थली, काठमाडौँ), योगबहादुर श्रेष्ठ (सिन्धुपाल्चोक) को सनाखत भएको छ । उनीहरुको ट्रमा सेन्टरमा मृत्यु भएको हो ।
त्यस्तै साजन राई (धरान) को नेपाल कोरिया मैत्री अस्पताल र गोपाल सेढाईं (झापा) को बीएन्डसी अस्पतालमा मृत्यु भएको छ ।

यस्तै रसिद खतिवडा, छत्रमान कुसुमी (धनकुटा), राजेशसिंह गोला (भारतीय नागरिक), अनिश पराजुली (गोरखा), सन्तोष राई (उदयपुर), अर्जुन भट्ट (गोरखा), धीरज श्रेष्ठ (काठमाडौँ), देवबहादुर सुवेदी (सर्लाही), उमेश महत (सिन्धुपाल्चोक), प्रवीण गुरुङ (सङ्खुवासभा), निकिता गौतम (चितवन), अविशेक चौलागाईं (दोलखा), विजय चौधरी (सिरहा), महेन्द्र परियार (काठमाडौँ) को पनि सनाखत भएको छ ।

उनीहरुको त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा मृत्यु हो । त्यस्तै पारुहाङ उथुमी राई (धनकुटा), निश्चिल सारूमगर (अर्घाखाँची), विमल भट्ट (गोरखा) को सिभिल अस्पतालमा मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ । सौरभकिशोर श्रेष्ठ र सुसन बोहरा (बझाङ) को केएमसी अस्पताल सिनामंगलमा मृत्यु भएको हो । विनोद महर्जन (ललितपुर), दिलनारायण तामाङ (काभ्रे), योगेन्द्र न्यौपाने (भक्तपुर) को एभरेस्ट अस्पताल काठमाडौँमा मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

यस्तै अभिशेक श्रेष्ठ (इटहरी), मोहन सरदार (इटहरी) को बिपी अस्पताल धरानमा मृत्यु भएको छ । प्रहरी सहायक निरीक्षक मिलन राय र प्रहरी जवान उत्तम थापाको प्रहरी अस्पताल काठमाडौँमा मृत्यु भएको हो । त्यस्तै प्रहरी सहायक हबल्दार अमृत गुरुङको बीएन्डबी, महेश बुढाथोकी (दोलखा) र सरोज खत्री (काभ्रे) को पाटन अस्पतालमा मृत्यु भएको छ । वीरसिंह धामी (बझाङ) को वीर अस्पताल र सरोज गुरुङ (भरतपुर) को पुरानो मेडिकल कलेज चितवनमा मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ । बाँकीको पनि सनाखतको प्रयास जारी छ ।

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनका क्रममा ज्यान गुमाउनेको संख्या ५५ पुगेको छ । यही भदौ २३ र २४ गते दुई दिन भएको आन्दोलनका क्रममा घाइते भएका थप चार जनाको पनि निधन भएको नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता विनोद घिमिरेले जानकारी दिएका छन् ।

आन्दोलनमा जेनजी युवा, प्रहरी, कैदी र सर्वसाधारण गरेर कुल ५५ जनाको मृत्यु भएको हो । जेनजीतर्फ २१ जना, कैदी नौं जना, नेपाल प्रहरीका सहायक निरीक्षकसहित तीन जनाको आन्दोलनको क्रममा मृत्यु भएको घिमिरेले जानकारी दिएका छन् ।

आन्दोलनका क्रममा १८ जनाको भने आगलागीमा परेर, करेन्ट लागेर मृत्यु भएको हो । कतिपय घाइतेको अवस्था गम्भीर रहेकाले मृत्यु हुनेको संख्या अझै बढ्न सक्ने अनुमान प्रहरीको छ । जेनजी आन्दोलनमा एक भारतीय नागरिकको पनि मृत्यु भएको छ ।

अहिले पनि धेरै घाइतेहरुको विभिन्न अस्पतालमा उपचार जारी छ । नव नियुक्त प्रधानमन्त्री सुशीला कार्कीले हिजो वीर अस्पतालको ट्रमा सेन्टर र सिभिल अस्पतालमा उपचार गराइरहेका घाइतेहरुलाई भेटेकी छन् ।

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की जेनजी आन्दोलनमा घाइते भएका युवाहरूलाई भेट्न अस्पताल पुगेकी छिन् । उनले विभिन्न अस्पतालहरूमा पुगेर उपचाररत घाइतेहरूको स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी लिएकी छन् । कार्कीले वीर अस्पतालको ट्रमा सेन्टर र बानेश्वरस्थित सिभिल अस्पतालमा पुगेर घाइतेहरूलाई भेटेकी हुन् । त्यस्तै आन्दोलनका क्रममा क्षतिग्रस्त भएका केही प्रहरी चौकीहरूको पनि उनले स्थलगत अनुगमन गर्ने बताइएको छ ।