`

निरंकुश सत्तालाई जेनजीको बलिदानले खरानी बनाइ दियो : विप्लव

काठमाडौं । नेकपाका महासचिव नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ ले निरंकुश बन्दै गएको सत्तालाई जेनजीको बलिदानले खरानी बनाई दिएको बताएका छन् । सर्वपक्षीय अन्तरिम सरकारको माग गर्दै नेकपाले काठमाडौंमा निकालेको प्रदर्शनलाई सम्बोधन गर्दै विप्लवले जेनजी पुस्ताले आफ्नो रगत दिएर निरंकुश सत्तालाई खरानी बनाएको बताएका छन् ।

‘जेनजी आन्दोलनमा बलिदान गर्नेहरूले नेपाललाई कहिल्यै नबिर्सने गुण लगाएर गएका छन् । राज्यसत्ता अन्धो थियो । बहिरो थियो । निरंकुश थियो । मुर्ख बन्दै गएको थियो । जनताविरुद्ध तानाशाही बन्दै गएको थियो,’ उनले भने, ‘जेनजीले आफ्नो रगत दिएर, बलिदान गरेर अहंकारी दलालहरूको सत्ता र संसद्लाई थला पारेर आगोमा खरानी बनाइदिए ।’

उनले काठमाडौंको सडकबाट नवयुवाको रगत अझै आलै रहेको र जलाइएका संरचनाहरू जीर्ण बनेर उभिएको जिकिर समेत गरेका छन् । कम्युनिष्ट चन्दले विदेशी प्रभाव समाप्त नभएसम्म देशमा निष्पक्ष शासन सम्भव नहुने बताएका छन् । विप्लवले प्रत्यक्ष जनताबाट निर्वाचित कार्यकारी प्रमुखको व्यवस्था गर्नुपर्नेमा जोड दिए । उनले भने, ‘प्रधानमन्त्री होस् वा राष्ट्रपति, फरक पर्दैन, तर जनताले नै प्रत्यक्ष चुन्ने कार्यकारी प्रमुखतर्फ देश जानुपर्छ ।’

तर, उनले हालको परिस्थितिमा त्यो सम्भव नदेखिएको बताए । विप्लवले भने, ‘तर, आजको दिनमा सम्भव छैन । आजको दिनमा प्रत्यक्ष कार्यकारी भनियो भने फेरि यहाँ पैसाका बलमा एनजीओहरू, विदेशी डलरमा नेपाली जनतालाई भ्रष्टीकरण गरेर, ठगेर हाम्रो देशका विरुद्धमा उत्तेजना फैलाउने एनजीओहरुलाई पनि प्रतिबन्ध लगाउनु पर्ने छ । लखेट्नुपर्ने छ ।’ उनका अनुसार विदेशी प्रभाव, भ्रष्टाचार र एनजीओको नियन्त्रण अन्त्य भएपछि मात्र नेपालमा निष्पक्ष चुनाव र जनमुखी शासन सम्भव हुनेछ ।

 

रवि र छविको मुद्दामा जिल्लाको फाइल माग्ने आदेश

काठमाडौं । उच्च अदालत बुटवलको इजलासले राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछाने र पूर्व डीआईजी छविराज जोशीसँग सम्बन्धित मुद्दामा जिल्ला अदालत रुपन्देहीबाट फाइल माग्न आदेश दिएको छ । न्यायाधीश वासुदेव आचार्य र न्यायाधीश ओमप्रकाश अर्यालको इजलासले मिसिल (मुद्दासम्बन्धी कागजात) पेश गर्न आदेश जारी गरेको हो । अदालतले जिल्ला अदालतबाट फाइल पेश भएपछिको सुनुवाइमा, रवि लामिछानेले आफूमाथि हुनसक्ने बिगो रकम जम्मा गरेर थुनामुक्त हुन पाउने सम्भावनामा सुनुवाइ गर्ने तयारी गरेको बताएको छ ।

मुद्दाको सुनुवाइको क्रममा शुरुमा छविराज जोशीका तर्फबाट अधिवक्ता अपूर्व खतिवडाले बहस गरेका थिए । इजलासले मुद्दाको मिसिल अपुग भएको कारण थप कागजात माग्नुपर्ने र त्यसपछि मात्र अर्को पेशीका लागि मुद्दा अगाडि बढ्ने निर्णय सुनाएको थियो । यस कारण रविका कानून व्यवसायीले बहस गर्न पाउनु अघि आजको सुनुवाइ टुंगिएको छ । मुद्दाको अर्को पेशी कहिले तोकिने भन्ने अझै निश्चित छैन ।

यसअघि, कात्तिक १३ गते तोकिएको पेशीमा जोशीका अधिवक्ताले निवेदन दिएपछि सुनुवाइ स्थगित गरिएको थियो। त्यसअघिका सुनुवाइमा उच्च अदालत बुटवलले रवि र जोशीको एकै प्रकृतिका मुद्दा एकैसाथ राख्न आदेश दिएको थियो । रवि लामिछानेले आफूले बुझाउनुपर्ने बिगो रकम बैंकमा जम्मा गरेर थुनाबाहिरै रहेर मुद्दा लड्न अनुमति मागेका थिए । उच्च अदालतले यसै क्रममा जोशीको फाइल पनि पेश गर्न आदेश दिएको हो ।

यसअघि लामिछानेले सुप्रिम सहकारी ठगी मुद्दामा थुनामा रहँदै आफ्नो भागको बिगो रकम दाखिला गरेका थिए। तर, जिल्ला अदालत रुपन्देहीले उनलाई तत्काल रिहा नगरी उच्च अदालतमा निवेदन दर्ता गर्नु परेको थियो । सुप्रिम सहकारी ठगीमा रवि लामिछानेसहितका प्रतिवादीमाथि १० करोड ९९ लाख ३६ हजार रुपैयाँ सामूहिक बिगो कायम गरिएको छ । लामिछानेले त्यसको आफ्नो हिस्साको चार भागमध्ये एक भाग बराबरको २ करोड ७४ लाख ८४ हजार रुपैयाँ बैंक जमानतसहित पेश गरेका थिए । उनले आफ्नो बचत र ऋणमा कुनै अपचलन नभएको दावी गर्दै निवेदन पेश गरेका हुन् ।

 

 

बिहारमा मतदान, प्रधानमन्त्री मोदीको ‘लोकप्रियताको परीक्षा’

पटना(भारत)। भारतको पूर्वी राज्य बिहारमा बिहीबार जारी विधानसभा निर्वाचनलाई प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीका लागि राजनीतिक ‘लोकप्रियताको परीक्षा’ का रूपमा हेरिएको छ ।

देशको प्रभावशाली राज्यहरूमध्ये एक बिहारमा भएको यो निर्वाचनले मोदीको नेतृत्वमा रहेको राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक गठबन्धन (एनडिए)को प्रभाव र जनसमर्थन कति मजबुत छ भन्ने सङ्केत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

दुई चरणमा सम्पन्न मतदान अन्तर्गत २४३ सिटका लागि बिहारभरका मतदान केन्द्रहरूमा लाखौँ मतदाताहरू लामबद्ध भएर मतदान गरिरहेका छन् ।

बेरोजगारी, कानून र व्यवस्थाको समस्या तथा मतदाता सूची संशोधनमा देखिएको अनियमितता सम्बन्धी सार्वजनिक असन्तुष्टिका बीच सम्पन्न यो निर्वाचनको परिणाम नोभेम्बर १४ मा सार्वजनिक गरिनेछ ।

परिणामले मोदीको नेतृत्वमा रहेको एनडिएले आफ्नो प्रभुत्व कायम राख्न सक्छ वा शासन र अर्थतन्त्रका प्रश्नमा असन्तुष्ट जनताले विपक्षी गठबन्धनलाई समर्थन जनाउँछन् भन्ने सङ्केत गर्नेछ ।

– मोदीका लागि बिहारको राजनीतिक अर्थ –

बिहारलाई लामो समयदेखि भारतको राजनीतिक ‘अग्रदूत’ अर्थात् राजनीतिक रुझान बताउने राज्यका रूपमा हेरिन्छ । यही कारणले यो चुनाव प्रधानमन्त्री मोदीका लागि अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण ठहरिएको हो ।

सन् २०२९ को आम निर्वाचन र त्यसअघि हुने उत्तर प्रदेश, पश्चिम बङ्गाल तथा असामका राज्य चुनावहरूलाई ध्यानमा राख्दै मोदीले बिहारमा जितद्वारा आफ्नो राजनीतिक गति कायम राख्ने प्रयास गरिरहेको स्पष्ट देख्न सकिन्छ ।

बिहारले भारतीय संसद्को तल्लो सदनमा ४० जना सांसद पठाउँछ । यसकारण यहाँको जितले मोदीको सङ्घीय गठबन्धनलाई बलियो बनाउनेछ भने हारले विपक्षी दलहरूलाई नयाँ ऊर्जा प्रदान गर्न सक्छ ।

नयाँदिल्लीका राजनीतिक विश्लेषक सिद्धार्थ मिश्राले भने, “यो चुनाव केवल गठबन्धनका लागि मात्र होइन, सत्ता समीकरणका लागि निर्णायक छ । यदि मोदीको नेतृत्वमा रहेको एनडिए असफल भयो भने त्यसले केन्द्रमा रहेको उनको सरकारको स्थायित्वमा पनि प्रश्न उठाउन सक्छ ।”

गत वर्षको सङ्घीय चुनावमा भाजपाले पूर्ण बहुमत नपाएपछि जनता दल (युनाइटेड)र लोक जनशक्ति पार्टी ९रामविलास० सँग मिलेर सरकार गठन गरेको थियो । यी दलहरू अहिले बिहारमा पनि मोदीका प्रमुख साझेदारका रूपमा रहेका छन् ।

– विपक्षी दलहरूको चुनौती र मतदाता असन्तुष्टि –

बिहारमा सत्तारूढ गठबन्धनको नेतृत्व जनता दल (युनाइटेड) का मुख्यमन्त्री नितिश कुमारले गरेका छन् । जनता दल (युनाइटेड) प्रमुख सहयोगी दल भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) हो । ७४ वर्षीय कुमार करिब दुई दशकदेखि राज्यको नेतृत्वमा रहँदै आएका छन् । उनलाई राज्यको पूर्वाधार विकास र कानून–व्यवस्थामा सुधारको श्रेय दिइन्छ ।

एक समय मोदीका राजनीतिक प्रतिद्वन्द्वी रहेका कुमार पछिल्ला वर्षहरूमा पुनः एनडिएमा फर्किएका हुन् । राजनीतिक विश्लेषकहरूले भनेका छन्, “यदि बिहारमा एनडिए पराजित भयो भने, कुमारको दलभित्र विभाजन हुने सम्भावना बढ्नेछ र त्यसले मोदी सरकारको सङ्घीय स्थायित्वमा पनि असर पार्न सक्छ ।”

नयाँदिल्लीका राजनीति विज्ञ प्राध्यापक रवि रञ्जनका अनुसार यो चुनावले बिहारको नेतृत्व मात्र नभई, सङ्घीय सत्ता सन्तुलनलाई समेत प्रभावित गर्न सक्छ ।

विपक्षमा कांग्रेससँग गठबन्धन गरेको राष्ट्रिय जनता दल (राजद)चुनावी मैदानमा छ । मोदीका पूर्व चुनाव प्रबन्धक प्रशान्त किशोरले बनाएको नयाँ राजनीतिक समूह ‘जन सुराज’ पनि प्रतिस्पर्धामा उत्रिएको छ ।

कांग्रेसका नेता राहुल गान्धीले हालै निर्वाचन आयोगमाथि मतदाता सूचीको संशोधनलाई राजनीतिक लाभका लागि गरिएको भन्दै आलोचना गरेका छन् ।

जुनदेखि राज्यका करिब सात करोड ४० लाख मतदातामध्ये करिब १० प्रतिशतको नाम सूचीबाट हटाइएको बताइन्छ ।

विपक्षी दलहरूले यस कदमले गरीब र अल्पसङ्ख्यक समुदायलाई मताधिकारबाट वञ्चित गरेको आरोप लगाएका छन् । निर्वाचन आयोगले भने जनसाङ्ख्यिकीय परिवर्तन, बसाइँसराइ र मृत्युका कारण सूची संशोधन आवश्यक रहेको स्पष्ट पारेको छ ।

– आर्थिक चुनौती र मतदाताको अपेक्षा –

बिहार कृषि प्रधान र भारतको सबैभन्दा आर्थिक रूपमा कमजोर राज्यहरूमध्ये एक हो । यहाँ करिब १३ करोड जनसङ्ख्या रहेको छ ।

रोजगारी सिर्जना र आर्थिक समृद्धि दुवै पक्षका मुख्य चुनावी मुद्दा बनेका छन् । भाजपा गठबन्धन र विपक्षी दलहरूले लाखौँ सरकारी रोजगारी सिर्जना गर्ने वाचा गरे पनि अर्थशास्त्रीहरूले राज्यको कमजोर आर्थिक अवस्थालाई देखाउँदै त्यसको व्यवहारिकता माथि शङ्का व्यक्त गरेका छन् ।

सेप्टेम्बर महिनामा प्रधानमन्त्री मोदीले महिला मतदाताहरूलाई लक्षित गर्दै ७५ लाख महिलालाई रोजगार कार्यक्रम अन्तर्गत १० हजार भारतीय रुपैयाँ (झन्डै ११३ अमेरिकी डलर)नगद सहायता प्रदान गरेका थिए । बिहारमा पुरुषहरू प्रायः रोजगारीका लागि बाहिरिने भएकाले महिलाहरू निर्णायक मतदाता समूहका रूपमा रहेका छन् ।

मुम्बईस्थित टाटा इन्स्टिच्युट अफ सोसल साइन्सेजका पूर्व प्राध्यापक तथा सामाजिक–अर्थशास्त्री पुष्पेन्द्र कुमार भन्छन्, “बिहारको यो चुनावले राज्यको विरोधाभासलाई प्रस्ट पार्छ—जनसङ्ख्याको ठूलो हिस्सा गरिबीमा बाँचिरहेको छ, तर सत्तारूढ गठबन्धनले राज्यलाई विकासको बाटोमा राखेको दाबी गर्छ ।”

उनका अनुसार सरकारले केही कल्याणकारी कार्यक्रमहरू सुरु गरे पनि भूमिहीनता, न्यून ज्याला र सीमित रोजगारीका अवसरजस्ता दीर्घकालीन समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्ने ठोस नीति अझै देखिएको छैन ।

गगनलाई उद्धवको चुनौती : हाम्रो नेतृत्वमा भोट नआउने ग्यारेन्टी होस्, राजीनामा दिन्छौं

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेस कोशी प्रदेशका सभापति उद्धव थापाले पार्टीभित्रैबाट गलत भाष्य निर्माण गर्दा जनता र कार्यकर्तामा अन्योल बढेको बताएका छन् । बत्तीसपुतलीमा जारी संस्थापनपक्षको नियमित महाधिवेशन दबाब भेलामा सञ्चारकर्मीहरूसँग कुरा गर्दै सभापति थापाले केन्द्रीय महामन्त्रीहरूबाटै जनतामा पार्टीको इमेज बिगार्ने गरी गलत भाष्य निर्माण गरिएको बताए । उनले कांग्रेसलाई ‘जनताले भोट हाल्दैनन्, जनतामा जान सकिँदैन’ भन्ने भाष्यले पार्टीलाई क्षति गरेको बताए ।

‘कसैले प्रमाणित गर्दिनुस्, ग्यारेन्टी दिनुहोस् हाम्रो नेतृत्वमा भोट आउँदैन भनेर । हामी राजीनामा दिन तयार छौँ,’ उनले भने, ‘भोट कसले हाल्छन् कसले हाल्दैनन् भनेर ठेक्का लिइदिने को छन् ?’ तर, उनले नेतृत्व परिवर्तनको स्वाभाविक समय भएकाले कार्यकर्तामा देखिएको आकांक्षालाई सम्मान गर्नुपर्ने बताए । ‘मुलुक खरानीमाथि छ । पहिले मुलुकलाई यसबाट मुक्त गरौँ,’ उनले भने, ‘चुनावबाट प्रतिनिधिसभा आएपश्चात् देश सही दिशामा हिँड्छ ।’ अहिलेका लागि राष्ट्रको हित प्राथमिक भएको भन्दै उनले पार्टी जीवनको सुधार त्यसपश्चात् गर्न सकिने उनले तर्क गरे ।

 

बालेनविरुद्ध युवा संघले दियो साइबर ब्युरोमा उजुरी

काठमाडौँ । नेकपा एमालेनिकट युवा संघले काठमाडौँ महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन्द्र शाह (बालेन)विरुद्ध नेपाल प्रहरीको साइबर ब्युरोमा उजुरी दिएको छ।

शाहले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा अश्लिल शब्द प्रयोग गर्दै स्टाटस लेखेको भन्दै युवासंघले उनी विरुद्ध साईबरमा उजुरी दिएको हो । जनप्रतिनिधिले अश्लिल भाषामा सामाजिक सञ्जालमार्फत राजनीतिक दल छिमेकी राष्ट्रमाथि टिप्पणी गरेको भन्दै कारबाहीको माग गरेका छन्।

बालेनले केही दिनअघि राजनीतिक दल र छिमेकी राष्ट्र भारत र चीनसहितलाई अश्लिल भाषामा सामाजिक सञ्जालमार्फत आक्रोश पोखेका थिए। उक्त स्टाटस उनले फेसबुकबाट केहीबेरमै हटाएका थिए।

राष्ट्रिय युवा संघका उपाध्यक्ष महराज गुरुङसहितका युवा नेताहरू साइबर ब्युरो पुगेका हुन्।

दुई वर्षसम्म कोरिया जान नपाएका युवाले घेरे इपीएस कोरिया शाखा

काठमाडौँ । रोजगार अनुमति प्रणाली (ईपीएस) मार्फत भाषा परीक्षा उत्तिर्ण (पास) गरे पनि कोरिया पठाउन ढिलाइ गरेको भन्दै युवाहरुले आन्दोलन थालेका छन् । भाषा र सीप परीक्षा पास गरेको दुई वर्ष बित्न लाग्दा समेत दक्षिण कोरिया जान नपाएकाहरूले बिहीबार ललितपुरको ग्वार्कोस्थित वैदेशिक रोजगार विभाग अन्तर्गत ईपीएस कोरिया शाखा घेराउ गरेका हुन् । सन् २०२५ का लागि एक लाख ६३ हजार जना परीक्षामा सहभागी भएकोमा १७ हजार ३० जना भाषा परीक्षामा उत्तीर्ण भएका थिए ।

तीमध्ये अधिकांशको अहिलेसम्म करार सम्झौता समेत नभएको कारण दक्षिण कोरिया जान पाएका छैनन् । कोरियामा कामदार पठाउन थप विज्ञान र परीक्षा लिनुभन्दा पहिले पास गरेका कामदारहरूलाई कोरिया पठाउनुपर्ने उनीहरूको माग छ । सन् २००८ देखि दक्षिण कोरियाले ईपीएस प्रणालीमा अदक्ष नेपाली कामदार लैजान थालेको थियो । हाल कोरियामा एक लाख हाराहारीमा नेपालीहरू कार्यरत रहेका छन् ।

पुराना दलप्रति सुमना श्रेष्ठको कटाक्ष : ‘रिफर्म’ को आशा मुर्खता मात्र

काठमाडौं । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) छाडेकी नेतृ तथा पूर्वमन्त्री सुमना श्रेष्ठले राजनीतिक परिदृश्य प्रति निरासा व्यक्त गरेकी छन् । उनले यस निरासाजनक स्थितिप्रति गहिरो चिन्ता व्यक्त गर्दै पुराना राजनीतिक दलहरूमा सुधारको आशा राख्नु अब ‘मूर्खता’ जस्तो मात्र हुने बताएकी छ । सामाजिक सञ्जालमा लेख्दै श्रेष्ठले पटक–पटक नेतृत्वमा पुगेका दलहरू देशलाई निरासा बाहेक केही दिन नसक्ने र उनीहरू अहिले एकजुट हुने मुख्य उद्देश्य चुनावी समीकरण मिलाउन मात्र भएको बताएकी छन् ।

श्रेष्ठका अनुसार, परिवर्तन ल्याउने भनिएकाहरू अझै छिन्न–भिन्न छन् । यसमा मुख्य कारण के हो भने नेतृत्व कसले लिने ?’ भन्ने प्रश्नमा अड्किनु । यस्तो अवस्थामा, सबै परिवर्तनको अपेक्षा राख्ने व्यक्तिहरूलाई समेट्न सक्ने सामूहिक नेतृत्वको आवश्यकता देखिएको छ । उनले प्रश्न उठाएकी छन्, ‘पार्टीलाई दिशा दिन एक नेता हैन, एउटा परिषद् (Councl of Leaders) बनाए कस्तो होला ?’ श्रेष्ठको भनाइमा, कुनै एक नायकको अनुहार अगाडि राख्नुको सट्टा विचार र कर्ममा स्पष्ट भएर जनताको मुद्दामा केन्द्रित हुन सकिने व्यवस्था आवश्यक छ ।

पूर्वमन्त्री श्रेष्ठले वर्तमानमा मध्यमार्गी पथ आवश्यक रहेको बताएकी छन् । उनले जनताको वास्तविक मुद्दा बोकेको वैकल्पिक राजनीतिलाई मूलधारमा ल्याउने आन्दोलनको मर्म आत्मसात गर्न आग्रह गरेकी छन् । आजै पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईको मध्यस्थतामा वैकल्पिक राजनीतिक दल, समूह र अभियन्ताहरूबीच छलफल भएको थियो । नयाँ र वैकल्पिक राजनीतिक दल, समूह र अभियन्ताहरूबीच यस्तो छलफलपछि श्रेष्ठको यस्तो अभिव्यक्ति आएको हो । जेनजी विद्रोहपछि बदलिँदो नेपाली राजनीति र त्यसको मर्मअनुसार समग्र राजनीतिको पुनर्गठनसहित व्यापक वैकल्पिक राजनीतिक ध्रुवीकरण गर्दै भरपर्दो बलियो वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको निर्माण गर्ने विषयमा छलफल केन्द्रित रहेका बाबुरामको सचिवालयले जनाएको छ ।

छलफलमा पूर्व प्रधानमन्त्री भट्टराईसँगै पूर्व माओवादी नेता जनार्दन शर्मा, सुदन किराँती, रास्वपा छाडेकी नेतृ सुमना श्रेष्ठ, डीपी अर्याल लगायत सहभागी भएका थिए । जेनजी विद्रोहपछि बदलिँदो नेपाली राजनीति र त्यसको मर्मअनुसार समग्र राजनीतिको पुनर्गठनसहित व्यापक वैकल्पिक राजनीतिक ध्रुवीकरण गर्दै भरपर्दो बलियो वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको निर्माण गर्ने विषयमा छलफल केन्द्रित रहेका बाबुरामको सचिवालयले जनाएको छ ।

सर्वपक्षीय अन्तरिम सरकार माग गर्दै विप्लव नेकपाको प्रदर्शन (तस्वीरहरु)

काठमाडौं । नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ नेतृत्वको नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीले काठमाडौंमा बिहीबार प्रदर्शन गरेको छ । सर्वपक्षीय अन्तरिम सरकारको माग गर्दै नेकपाले र्‍यालीसहित शान्ति बाटिकाबाट भृकुटीमण्डपसम्म प्रदर्शन गरेको हो । भृकुटीमण्डप पुगेर प्रदर्शन सभामा परिणत भएको छ । सभालाई महासचिव नेत्रविक्रम चन्द विप्लवले सम्बोधन गर्नेछन् । गत भदौमा भएको जेनजी आन्दोलनपछि विकसित राजनीतिक घटनाक्रम लगायतका विषयमा पार्टीको धारणा सार्वजनिक गर्ने उद्देश्यका साथ आयोजना गरिएको नेकपाले बताएको छ ।

तस्वीरहरु : नेपाल फोटो लाइब्रेरी

कांग्रेसमा महाधिवेशनको ‘किचलो’ : सानेपामा बैठक, बत्तीसपुतलीमा संस्थापन पक्षको छुट्टै भेला

काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसको मुख्यालय सानेपामा पार्टीको केन्द्रीय समिति बैठक बसिरहँदा बत्तिसपुतलीमा संस्थापन पक्षका नेताहरूले बेग्लै भेला गरेको छ । विशेष महाधिवेशन पक्षधरलाई काउन्टर दिनको लागि अहिले अनुपम फुडल्यान्डमा संस्थापन पक्षको भेला चलिरहेको छ । महामन्त्री गगन थापाले चुनावअघि नै महाधिवेशन गर्ने नभए विशेष महाधिवेशन गर्नुपर्ने प्रस्ताव राखेपछि संस्थापन पक्षले काउन्टर दिन भेला राखेका हुन्। भेलाको अगुवाइ सभापति शेरबहादुर देउवा र कृष्ण प्रसाद सिटौला पक्षका नेताहरुले गरेका छन् ।

काठमाडौंको बत्तिसपुतलीस्थित अनुपम फुडल्याण्डमा आयोजित भेलाको अध्यक्षता भक्तपुर जिल्ला सभापति दुर्लभ थापाले गरेका छन् । भेलामा कोशी प्रदेश सभापति उद्धव थापा, कोशी प्रदेशका महामन्त्री भेपेन्द्र राई, मुगु सभापति ऐन बहादुर शाही, ओखलढुंगा सभापति तेजेन्द्र खनाल, म्याग्दी सभापति खम बहादुर खर्बुजा, अछाम सभापति पुष्प बहादुर शाह लगायत सहभागी छन् ।

संस्थापन पक्षका नेता बद्री अर्यालले विशेष महाधिवेशन पार्टीको लागि धोका हुने उनले बताए । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवामाथि आक्रमण भए लगत्तै नेतृत्व छाड्न महामन्त्रीहरूले दबाब दिएको भन्दै आपत्ति जनाए । मंसिरभित्र नियमित महाधिवेशन गर्न नसके पूरै कार्यसमिति नै असफल भएको पुष्टि हुने भन्दै सबैले राजीनामा दिनुपर्ने माग गरे ।

मंसिरमा चुनाव सम्भव नहुने उनीहरूको निष्कर्ष छ । महामन्त्रीहरूले चुनावमा केन्द्रित हुनको लागि समेत परिपत्र गरिरहेको भन्दै महाधिवेशनमा लाग्ने कि चुनावमा भन्दै असन्तुष्टि जनाएका छन् । कांग्रेसभित्र विगतदेखि नै अन्तर्घात हुँदै आएको भन्दै महाधिवेशन गरेर लगत्तै चुनावमा जान नसकिने उनीहरूको साझा बुझाइ छ ।

 

खेलाडीहरुले एन्फा गेटमै झुण्ड्याई दिए मेडल (तस्वीरहरु)

काठमाडौं । अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा) र ‘ए’ डिभिजन क्लबहरूबीच यो वर्ष ‘ए’ डिभिजन लिग नगरी राष्ट्रिय लिग मात्र गर्ने सहमति भएपछि खेलाडीहरु विरोधमा उत्रिएका छन् । नेपाल फुटबल खेलाडी संघको आह्वानमा बिहीबार खेलाडीहरुले सातदोबाटोस्थित एन्फा मुख्यालय बाहिर धर्ना दिएका छन् ।

उनीहरुले आफूहरुले जितेको मेडल समेत एन्फालाई उपहार दिएको भन्दै एन्फाको गेटमा झुण्डाई दिएका छन् । नियमित लिग नहुँदा खेलाडी मारमा परेको र नेपाली फुटबल ओरालो लागेको उनीहरुको भनाइ छ । यसअघि सोमबार एन्फा सचिवालय र १४ क्लबका प्रतिनिधि बसेर अर्को वर्षदेखि मात्र होम एन्ड अवेको आधारमा ‘ए’ डिभिजन गर्ने सहमति गरेका थिए ।

यो वर्ष भने तीन वर्षअघि भएको ‘ए’ डिभिजन लिगका शीर्ष ६ टोली र आजदेखि हेटौंडामा सुरू एन्फा प्रेसिटेन्ड लिगको सेमिफाइनलमा पुग्ने चार टोली गरी १० टोलीबीच राष्ट्रिय लिग गराउने सहमति भएको थियो । राष्ट्रिय लिगमा गत संस्करणको च्याम्पियन चर्च ब्वाइजसँगै, मछिन्द्र फुटबल क्लब, नेपाल पुलिस क्लब,सातदोबाटो युथ क्लब, जावलाखेल युथ क्लब र न्युरोड टिमले प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् । बाँकी ८ ‘ए’ डिभिजन क्लबको भने प्रतिनिधित्व हुने छैन ।

तस्वीरहरु : नेपाल फोटो लाइब्रेरी

गृहमन्त्री अर्यालले गरे पूर्व राष्ट्रपति भण्डारीसँग भेटवार्ता : आन्दोलनमा जलेको घर निरीक्षण

काठमाडौँ । अन्तरिम सरकारका गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालले पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँग भेटवार्ता गरेका छन् । बिहीबार बिहान भंगालस्थित तोडफोड र आगजनी भएको भण्डारीको निवासमा पुगेर निरीक्षणका साथै भेटवार्ता गरेका हुन् । गत भदौ २३ र २४ गतेको आन्दोलनका क्रममा जेन जी आन्दोलनकारीले भण्डारीको निवासमा आगजनी र तोडफोड गरेका थिए । सोही निवासको गृहमन्त्री अर्यालले बिहीबार बिहान निरीक्षण गरे ।

साथै उनले भण्डारीसँग भेटवार्ता पनि गरेका छन् । भेटमा पछिल्लो राजनीतिक, समसामयिक विषयहरू र आगामी निर्वाचनबारे छलफल भएको छ । यसअघि गृहमन्त्री अर्यालले पूर्व राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवसँग पनि भेटवार्ता गरेका थिए ।

सुधन गुरुङको चेतावनी : गृहमन्त्री राजीनामा देऊ, जेनजीको माग सम्बोधन नभए चुनाव हुन दिदैंनौं

काठमाडौं । ‘हामी नेपाल’ का संस्थापक तथा जेनजी आन्दोलनका अगुवा सुधन गुरुङले गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालको तत्काल राजीनामा माग गर्दै सरकारलाई कडा चेतावनी दिएका छन् । उनले हत्यारा र भ्रष्टाचारविरुद्ध कुनै कारबाही नगरी उल्टै जेनजी आन्दोलनका अभियन्तामाथि दमन गरेको भन्दै गृहमन्त्रीप्रति असन्तुष्टि प्रकट गरेका हुन् ।

सामाजिक सञ्जालमार्फत ‘अलोकप्रिय गृहमन्त्रीका लागि सन्देश’ शीर्षकमा लेख्दै गुरुङले भनेका छन्, ‘शहीदको रगत सम्झनुहोस्, नेपाल र नेपालीको आशा र आँशु सम्झनुहोस् । काम गर्न नसके पद छोड्ने वाचा गर्नुभएको थियो—अब त्यो वाचा पूरा गर्नुहोस् ।’ उनका अनुसार दुई महिनाभन्दा बढी समय बितिसक्दा पनि आन्दोलनका क्रममा मारिएका युवाहरूका हत्यारा अझै पक्राउ नपरेकोले सरकारप्रति जनआस्था समाप्त हुँदै गएको छ ।

‘जेनजीको माग सम्बोधन नभए चुनाव हुन दिने छैनौ’
गुरुङले जेनजी आन्दोलनका मागहरू पूरा नभए आगामी २०८४ सालको निर्वाचन रोक्ने चेतावनी पनि दिएका छन् । उनले भनेका छन्, ‘हामीले भदौ २३ र २४ को आन्दोलन चुनाव सार्नका लागि होइन, देश परिवर्तनका लागि गरेका थियौं । यदि जनता र जेनजीको आवाजलाई बेवास्ता गरियो भने यो चुनाव हुन दिनेछैनौं ।’

प्रहरीमाथि छानबिन अघि बढ्दै
यसैबीच, जाँचबुझ आयोगले भदौ २३ र २४ गतेको आन्दोलनका क्रममा उपत्यकामा खटिएका प्रहरीहरूको सूची काठमाडौं उपत्यका प्रहरी कार्यालयबाट प्राप्त गरेको छ । आयोगका प्रवक्ता विज्ञानराज शर्माका अनुसार ती प्रहरीहरूको बयान लिन तयारी भइरहेको छ । ‘सूची प्राप्त भएको छ । आजैदेखि बयानका लागि प्रक्रिया सुरु हुँदैछ’, शर्माले बताएका छन् ।

आयोगले यसअघि प्रहरी महानिरीक्षक चन्द्रकुबेर खापुङसँग पनि २४ घण्टे स्पष्टीकरण सोधेको थियो । आयोगले विवरण समयमा नपठाएको भन्दै प्रहरी प्रधान कार्यालयले छानबिनमा अवरोध गरेको आरोप लागेको छ । उनले निकोलस भुसाल पक्राउका बारेमा पनि आपत्ति जनाएका छन् । देशमा भइरहेको जेन–जी आन्दोलन र त्यसप्रति सरकारको कठोर कदमका कारण राजनीतिक वातावरण फेरि तात्न थालेको छ । सुधन गुरुङले सरकारलाई ‘जनताको आवाज सुन्ने’ अन्तिम मौका दिएको बताउँदै चेतावनी दिएका छन् ‘यदि यो आवाज दबाइयो भने अबको आन्दोलनले पद र प्रतिष्ठा दुवै बगाउनेछ ।’

जाँचबुझ आयोगलाई प्रहरीले बुझायो जेनजी आन्दोलनमा खटिएकाहरूको सूची

काठमाडौं । गत भदौ २३ र २४ गते भएको घटना सम्बन्धमा छानबिन गर्न बनेको जाँचबुझ आयोगलाई प्रहरी प्रधान कार्यालयले जेनजी आन्दोलनमा काठमाडौं उपत्यकामा खटिएका प्रहरीको सूची पठाएको छ । काठमाडौं उपत्यका प्रहरी कार्यालय मातहत उपत्यकामा खटिएका प्रहरीको सूची पठाएको हो । उक्त सूची प्राप्त गरेको जाँचबुझ आयोगका प्रवक्ता एवं सदस्य विज्ञानराज शर्माले जानकारी दिए । सूची प्राप्त भएसँगै प्रहरीको बयान लिने तयारी भइरहेको उनले बताएका छन् ।

‘त्यस दिन खटिएकाहरूको सूची प्राप्त भएको छ । आज बयानका लागि हामी सूची हेर्दैछौं,’ शर्माले भने । अन्य ठाउँमा खटिएकाहरूको विवरण प्रहरी प्रधान कार्यालयसँग माग गरेको उनले बताए । बयान क–कसको हुने भन्ने यकिन भइसकेको छैन । यसअघि जाँचबुझ आयोगले बुधबार प्रहरी महानिरीक्षक चन्द्रकुबेर खापुङसँग स्पष्टीकरण समेत सोधेको थियो ।

विवरण माग गर्दा समयमा उपलब्ध नगरी आयोगको छानबिनमा बाधा पुर्‍याएको भन्दै २४ घण्टे स्पष्टीकरण सोधेको हो । आयोग गठन भएको केही दिनपछि प्रहरी प्रधान कार्यालयसँग सूची माग गरिएको थियो। तर २२ दिनसम्म पनि कुनै विवरण उपलब्ध नगराएपछि आयोगले पत्राचारबारे पुनः जानकारी गराएको थियो ।

त्यसरी पत्राचार गर्दा आयोगलाई प्रहरी प्रधान कार्यालयले आइजीपीदेखि जवानसम्म फिल्डमै खटिएको जवाफ पठाएको थियो । त्यसपछि आयोगले जाँचबुझ आयोगको मानमर्दन गरेको भन्दै किन कारबाही नगर्ने भनेर आइजीपी खापुङकै नाममा पत्र काटेको हो । जवाफमा देशभरिको सूची पठाउन समय लाग्ने बताउँदै आयोगलाई प्रधान कार्यालयले उपत्यकाको मात्रै सूची पठाएको हो ।

आइतबार नै जाँचबुझ आयोगले प्रहरी प्रधान कार्यालयलाई काठमाडौं उपत्यकामा भदौ २३ र २४ गते खटिएका प्रहरी इन्चार्ज तथा कमान्डरहरूलाई उपत्यका नछाड्न व्यवस्था मिलाउन भनी पत्राचार गरेको थियो । प्रहरीसँग सोधपुछ र बयानका लागि बोलाउनु पर्ने भएकाले इन्चार्ज तथा कमाण्डरहरूलाई उपत्यका नछाड्न भनिएको हो ।

खेलाडीको प्रदर्शन : वाक्क लाग्दो एन्फा, दिक्क लाग्दो नेपाली फुटबल {तस्वीरहरू}

काठमाडौं । नेपाली फुटबलमा विगत केही वर्षयता देखिएको अव्यवस्था, लिग स्थगन, आर्थिक अपारदर्शिता र नेतृत्वको गैरजवाफदेहिताविरुद्ध फुटबलका सरोकारवालाहरुले प्रदर्शन र धर्ना दिएका छन् । बिहीवार बिहान अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा) मुख्यालयमा एक घण्टा धर्ना दिएका हुन् । उनीहरुले एन्फा मुख्यालमा धर्ना दिएका हुन् ।

उनीहरुले एन्फा फुटबल एशोसिएसन कि कन्सलटेन्सी, विश्वकप त चार वर्षमा आउँछ, ए डिभिजन कहिले आउँछ ? नो गेम, नो फ्रेम : एन्फाज टु ब्लेम, घरेलु लिग चलाऊ : फुटबल बचाऊ, वाक्क लाग्दो एन्फा : दिक्क लाग्दो नेपाली फुटबल, फुटबल क्यालेण्डरमा होइन, ग्राउण्डमा चाहियो लगायतका प्लेकार्ड बोकेर प्रदर्शन गरेका हुन् ।

एन्फाभित्रको नेतृत्व विवाद र आर्थिक पारदर्शिताको मुद्दाले नेपाली फुटबललाई लामो समयदेखि गाँजेको छ । हालै धुलिखेलमा सम्पन्न साधारण सभामा, अध्यक्ष पंकजविक्रम नेम्वाङमाथि क्लवहरूले आर्थिक अनियमितताको आरोप लगाएका छन् । २०८२ मा फुटबल गतिविधिका लागि एक अर्ब ५६ करोड रुपैयाँ खर्च भएको एन्फाको दाबी छ । तर यो रकमको विस्तृत हिसाव सार्वजनिक नहुँदा केही क्लवहरूले असन्तुष्टि जनाएका छन् । यसबाहेक खेलाडीहरूको तलव र सुविधाको विषयमा पनि विवाद छ । गत सिजनमा केही क्लवहरूले खेलाडीहरूलाई समयमै तलव नदिएको गुनासो आएको थियो । यस्ता समस्याले युवा खेलाडीहरूको मनोबलमा असर परिरहेको फुटबल विश्लेषकहरूको भनाइ छ ।

तस्वीरहरु

‘पितृ’ का नाममा दीप प्रज्वलन नमोबुद्ध जात्रा सम्पन्न

काभ्रेपलाञ्चोक । काभ्रेपलाञ्चोकको नमोबुद्ध नगरपालिका–११ स्थित बौद्ध धर्मालम्बीहरूले ऐतिहासिकस्थल नमोबुद्धमा ‘पितृ’ का नाममा दीप प्रज्वलन गर्दै नमोबुद्ध जात्रा सम्पन्न गरेका छन् । मङ्गलबारदेखि सुरु भएको जात्रा आज बिहान ‘पितृ’ का नाममा दीप प्रज्वलन गर्दै सम्पन्न भएको हो ।

कात्तिक शुक्ल पूर्णिमाको अघिल्लो रातदेखि सुरु भएको जात्राअन्तर्गत मेला भर्न गएका तामाङ र नेवार समुदायका मानिसले आफ्नो पितृको सम्झानामा दुई दिन दुई रात दीप प्रज्वलन गरेका हुन् ।

काभ्रेपलाञ्चोकको ऐतिहासिक, पर्यटकीय, धार्मिक एवं रमणीयस्थान नमोबुद्धमा विशेषगरी कात्तिक शुक्ल पूर्णिमाका अवसरमा ठूलो मेला लाग्दै आएको नमोबुद्ध गुठीका अध्यक्ष लोप्साङबज्र लामाले जानकारी दिए। “कात्तिक शुक्ल पूर्णिमा तिथिका दिन शान्तिका प्रतिक गौतम बुद्धको पूर्वजन्ममा ‘राजकुमार’ले देहत्याग गरी बघिनीलाई जीवन प्रदान गरेको दिनका रूपमा मान्दै आइएको छ । किंवदन्ती अनुसार बुद्धले लुम्बिनीमा पुनर्जन्म प्राप्त गरेपछिको जीवन त्याग गरेको भूमि नमोबुद्ध हो । उक्त स्थान ‘नमोबुद्धाय नमः’बाट नमोबुद्ध नामारकण भएको शिलालेखमा उल्लेख छन्”, उनले भने ।

द्वापरयुगका उनै राजकुमारको अस्थिपञ्जर गाडेर बनाइएको चैत्य र जीवन त्याग गरेको स्थानमा पूजाअर्चना र दीप प्रज्ज्वलन गरेमा पितृले मोक्ष प्राप्त गर्ने जनविश्वास रहिआएको गुठीका अध्यक्ष लामाले बताए । यहाँ दीप प्रज्वलनका लागि बर्सेनि बौद्ध धर्मालम्बीको ठूलो भीड लाग्ने गरेको उनको भनाइ छ ।

मेलामा करिब एक हजारले नमोबुद्धको दर्शन तथा पूजाअर्चना गरेका मन्दिर व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ । जात्रा अवधिभर परम्परागत गीत तथा नृत्य प्रस्तुत गरिएको थियो ।

नमोबुद्ध गुठीका अध्यक्ष लामाका अनुसार मेला अवधिभर ‘पितृ’को सम्झानामा दीप प्रज्वलन गर्नुका साथै सांस्कृतिक गीत तथा नृत्य प्रस्तु गरिएको छ । “यहाँ बर्सेनि पितृलाई बत्ती बाल्ने परम्परा रहँदै आएको छ, बत्ती बाल्नाले पितृलाई वर्षभरि उज्यालो हुने र मौक्ष प्राप्त हुने धार्मिक मान्यता छ”, उनले भने ।

मेलामा सिन्धुपाल्चोकसहित सिन्धुली, रामेछाप, भक्तपुर, ललितपुर, काठमाडौँ, धादिङ, नुवाकोटलगायत जिल्लाबाट बौद्ध धर्मालम्बीहरूको सहभागिता थियो ।

नमोबुद्धका मूल लामागुरु कान्छा लामाका अनुसार तत्कालीन पञ्चलादेश (पनौती राज्य)का राजा महारथ र रानी सत्यवतीका तीन छोरा पूर्वतर्फको गन्धमान पर्वत (जङ्गल)मा शिकार खेल्ने क्रममा कान्छा राजकुमारले भोकले छटपटिएको सुत्केरी बघिनीलाई आफ्नो रगत र शरीरको मासु काट्दै खुवाएर आफूले देहत्याग गरी जीवन प्रदान गरेका थिए । सोही विश्वासका आधारमा प्रत्येक कात्तिक शुक्ल पूर्णिमाका अवसरमा यहाँ ठूलो मेला लाग्ने गरेको हो ।

“पाँच डमरु जन्माएकी बघिनी लक्ष्मी र पाँच डमरु भिक्षु मानिएको हो”, लामागुरुले भने । उनका अनुसार राजकुमारले बघिनीलाई बचाएर आफूले देहत्याग गरेपछि राजारानी सोहीस्थान नजिकै बाँकी जीवन चैत्य सेवामा बिताएका थिए । तत्पश्चात् राजारानी शङ्खेश्वरी अजी–अजीमाको नामले चिनिँदै आएका जनविश्वास रहिआएको उनले जानकारी दिए ।

नमोबुद्धमा सधैँजसो स्वदेश तथा विदेशका बौद्धमार्गीहरूको चहलपहल हुने गरेको छ । नमोबुद्धबाट ऐतिहासिक पनौतीसहितका हरियाली बस्ती तथा पूर्व–उत्तरतर्फका हिमश्रृङ्खला र पहाडी मनमोहक दृष्यावलोकन गर्न सकिन्छ । हाल उक्त स्थानमा विशाल गुम्बा, मन्दिर, गुम्बा र चैत्य छन् ।

वैकल्पिक राजनीतिक शक्ति निर्माणमा बाबुराम, डीपी र जनार्दन पनि सहभागी

काठमाडौं । पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईको मध्यस्थतामा वैकल्पिक राजनीतिक दल, समूह र अभियन्ताहरूबीच छलफल भएको छ । नयाँ र वैकल्पिक राजनीतिक दल, समूह र अभियन्ताहरूबीच यस्तो छलफल सुरु भएको हो । जेनजी विद्रोहपछि बदलिँदो नेपाली राजनीति र त्यसको मर्मअनुसार समग्र राजनीतिको पुनर्गठनसहित व्यापक वैकल्पिक राजनीतिक ध्रुवीकरण गर्दै भरपर्दो बलियो वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको निर्माण गर्ने विषयमा छलफल केन्द्रित रहेका बाबुरामको सचिवालयले जनाएको छ ।

छलफलमा पूर्व प्रधानमन्त्री भट्टराईसँगै पूर्व माओवादी नेता जनार्दन शर्मा, सुदन किराँती, रास्वपा छाडेकी नेतृ सुमना श्रेष्ठ, डीपी अर्याल लगायत सहभागी छन् । जेनजी विद्रोहपछि बदलिँदो नेपाली राजनीति र त्यसको मर्मअनुसार समग्र राजनीतिको पुनर्गठनसहित व्यापक वैकल्पिक राजनीतिक ध्रुवीकरण गर्दै भरपर्दो बलियो वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको निर्माण गर्ने विषयमा छलफल केन्द्रित रहेका बाबुरामको सचिवालयले जनाएको छ ।

यसरी हुनसक्छ युवा व्यवस्थापन

काठमाडौँ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घले सन् १९८५ लार्ई युवा वर्ष घोषणा गरेको थियो । सन् १९९९ देखि युवाका आवाजलार्ई बुलन्द गर्ने हिसाबले हरेक वर्ष १२ अगस्टका दिन युवा दिवसका रूपमा मनाउने गरिन्छ । युवाहरू स्वभावैले ऊर्जाशील, सकारात्मक परिवर्तनका संवाहक र परिवर्तनका उत्प्रेरक हुन् । युवा भन्ने बित्तिकै शारीरिक, मानसिक शक्तिले ऊर्जाशील व्यक्तित्व बुझिन्छ । आजको युवाले राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक रूपान्तरण सक्रिय भएर लाग्न जरुरी छ । यो वर्ग साहस, सिर्जनशील, उच्च आत्मविश्वास, निर्णय गर्न सक्ने क्षमता, काम गर्न सक्ने तत्परता भएको हुँदा राष्ट्र निर्माणमा सहभागी गराई देशको मानवीय पुँजीका रूपमा राज्यले परिचालन गर्नु पर्दछ । उमेरको हदलार्ई हेरी युवाको परिभाषा विभिन्न मुलुकका सरकारले आआफ्नै तरिकाले गरेको पाइन्छ ।

नेपालको राष्ट्रिय युवा परिषद् ऐन, २०७२ तथा राष्ट्रिय युवा नीति, २०७२ ले १६ देखि ४० वर्ष उमेरकालाई युवा घोषित गरेएको छ । ‘युथ भिजन २०२५’ ले युवाको उमेर समूहलाई १६ देखि २४ वर्ष र २५ देखि ४० वर्ष गरी दुई उमेर समूहमा विभाजन गरेको छ । भारतले १६ देखि २९ वर्ष, चीनले १८ देखि ३५ वर्ष, जर्मनीले १४ देखि २६ वर्ष, बङ्गलादेश र फिलिपिन्सले १५ देखि ३० वर्ष, दक्षिण अफ्रिकाले १५ देखि २९ वर्षलाई युवा भनी घोषणा गरेका छन् । युवाको परिभाषा आआफ्नै तरिकाले भने पनि अधिकांश देशमा युवाको उमेर १५ देखि ३५ वर्षको उमेरलाई प्राथमिकता दिएको पाइन्छ । राष्ट्रसङ्घीय जनसङ्ख्या कोषले भने काम गर्नसक्ने उमेर भनेको १५ देखि ६४ वर्षको जनसङ्ख्यालाई मानेको छ तर हाम्रो देशमा भने ४१ वर्षदेखि माथिको उमेरलाई पाको उमेरको संज्ञा दिइएको छ । कैयन् विभिन्न सेवामा काम गर्ने मानिस ५० वर्षदेखि पेन्सन पकाएका छन् भने ५९ वर्षमा त काम गर्न नै नसक्ने भनेर अवकाश गरी घरमा नै बसेको पाइन्छ ।

हाम्रो देशको कार्यपालिका, न्यायपालिका र व्यवस्थापिकाको नीति, नियम, कानून, विनियम राम्रोसँग अध्ययन गरी परिवर्तन गर्नु पर्दछ । नीति नियमले नै एउटै नेपाली जनतालाई काखा र पाखा गरेको छ । नेपालमा उद्योग धन्दाहरू नहुँदा, युवावर्गलाई विदेशिन बाध्य हुन पुगेका छन् । नेपाल सरकारले ११० देशलाई संस्थागतरूपमा वैदेशिक रोजगारमा जान खुला गरेको छ । व्यक्तिगत श्रम स्वीकृतिमा १७२ मुलुकमा नेपाली कामका लागि वैदेशिक रोजगारमा गएका छन् । आर्थिक वर्ष २०७७÷७८ सम्म ४४ लाख ३३ हजार ८१२ जना कामदार वैदेशिक रोजगारमा गएका छन् । उक्त सङ्ख्या भारतबाहेक अन्य मुलुकको तथ्याङ्क हो । यदि भारतलाई पनि जोडे भने जम्माजम्मी ८० लाखभन्दा बढी युवा बाहिरिएको देखिन्छ । वैदेशिक रोजगारमा गएकामध्ये दक्ष कामदार १.५ प्रतिशत, अद्र्धदक्ष कामदार २.४ प्रतिशत, अदक्ष कामदार ७४.५ प्रतिशत रहेको छ । यही आर्थिक वर्ष २०७७÷७८ सम्ममा वैदेशिक रोजगारमध्ये मलेसियामा २८.४ प्रतिशत, कतारमा २.७ प्रतिशत, साउदी अरेबियामा २०.९ प्रतिशत छन् । यसमा भारत जाने कामदारको सङ्ख्या समावेश गरिएको छैन ।

युगको युवा

नेपालको इतिहास हेर्ने हो भने १०४ वर्ष राणाशासनको युग थियो । ३० वर्षको पञ्चायती शासनको युग थियो । विसं २०४६ देखि २०६२÷६३ को बहुदलीय व्यवस्थाको युग थियो । विसं २०६२÷६३ देखि आजसम्म लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको युग छ । हरेक युगलाई हे¥यौँ भने हरेक परिवर्तनलाई अध्ययन ग¥यौं भने तत्कालीन युवाले नै परिवर्तनमा भूमिका खेलेको पाइन्छ । त्यतिबेलाको परिवर्तन धेरै गाहे थियो । कठिन थियो । बोल्न, लेख्न पाइँदैनथ्यो । शासक वर्गको कठपुतली बन्दै जे पनि हुन्छ भनेर भन्नु पर्दथ्यो । त्यसकारणले पनि हामीले हाम्रा पुर्खालाई मानसम्मान गर्दै आदर गर्दै हरेक पार्टीका युवाले आफ्नो अभिभावक र संरक्षक बनाएर राज्य सञ्चालन र देशको विकास गर्न युवा वर्ग चालक÷पाइलट बनेर अगाडि बढ्नुपर्दछ ।

हाम्रा पुर्खाको अनुभव, ज्ञान, दक्षता, क्षमता भनेको शासन परिवर्तन गर्ने, लडाइँ गर्ने, जेल बस्ने, जङ्गलबाट युद्ध गर्ने, सत्ता परिवर्तन गर्ने जस्ता साहसिला काम गरेका छन् । जेलनेल बस्दा विश्वविद्यालय अध्ययन गर्न पाउनु भएन, राम्रा पुस्तक अध्ययन गर्न पाउनु भएन । संसारको देशमा कस्तो विकास भएको छ सोको पहिचान गर्न पाउनसकेनन् । विकासको रणनीतिक धारणा थाहा पाएनन् । अहिलेको युवाहरूले आफ्नै देशमा राम्रा राम्रा स्कुल, कलेज, विश्वविद्यालयमा अध्ययन गर्ने मौका पाएका छन् । विश्वका विश्वविद्यालयमा अध्ययन गरेका छन् । विश्वका विकसित मुलुकको अध्ययन गरेका छन् । सूचना र प्रविधिको उपयोग गर्न पाएका छन् । स्थल, जल र वायुयानको माध्यमद्वारा छिटो भन्दा छिटो यात्रा गर्न पाएका छन् ।

एक्काइसौँ शताब्दीको विकास र आवश्यकतासँग परिचित छन् । पहिचान गर्न सक्छन् । अबको विकास अघिल्लो पुस्तालाई चाहिने होइन । अबको विकास सकिन्छ हाम्रो पुस्ताले उपयोग गर्ने हो, सकिँदैन भने अर्को पुस्ताले उपयोग गर्ने हो । एकपटक यो पुस्ता ‘बौलाहा’ बनेर काम गर्नुपर्दछ । ‘पागल’ बनेर काम गर्नु पर्दछ । अहिलेको पुस्ताको ज्ञान, बुद्धि, विवेक, चाहना भनेको व्यवस्थापनमा छ, विचारमा छ, विकासमा छ, बजारमुखी अर्थतन्त्रमा छ, उत्पादनमुखी अर्थतन्त्रमा छ, स्वावलम्बी बन्नेमा छ, एन्टरप्रेनरसिपमा छ, स्टार्टसअप व्यवसायमा छ, स्वतन्त्र तरिकाले काम गर्नेमा छ ।

यो देश बनाउन लगभग ४१ प्रतिशत युवाको इच्छा, चाहना, विचार र आवश्यकता बुझ्ने र बुझाउने राजनैतिक नेतृत्व, व्यावसायिक नेतृत्व र कुशल प्रशासकको आवश्यकता पर्दछ । आगामी पुस्ताको लागि, यो पुस्ताले नेतृत्व लिनैपर्दछ । प्रशासन चलाउनु नै पर्दछ । हरेक व्यक्ति, समाज, र देशमा एउटा युग आउँछ, त्यस समयमा शासन पद्धति त्यही युगका व्यक्तिले चलाउँछ । आज नेपालमा युवाको ‘युग’ आएको छ । केही दशक वा हिजोसम्म धेरै उमेर र अनुभवी व्यक्तिको युग थियो । त्यो युग आज फेल भएको प्रमाणित भएको छ । यसको प्रमाण धेरै छन्, जसमध्ये ८० लाखभन्दा बढी युवा संसारका विभिन्न देशमा कामको खोजीमा छन् ।

अब यो विदेशिएका युवालाई स्वदेशमा फिर्ता गर्नुपर्ने देखिन्छ । अबको नेतृत्व युवाले गर्नु पर्दछ । यो देशको मुहार फेर्नुपर्दछ । संसारको हरेक देशलाई हे¥याँै भने हामीजस्तै गरी उठेका छन् । मरुभूमि बालुवाबाट उठेका छन् । चिसोभन्दा चिसो हावापानी र हिउँबाट उठेका छन् । तातोभन्दा तातो हावापानीबाट माथि उठेका छन्, जुन देश बन्नका लागि एक समय युवाहरूले त्याग गरे र देश निर्माण गरे । हाम्रा युवाहरूले संसारको १७२ देश प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष तरिकाले बनाइसके । अब आफ्नै देश किन नबनाउने रु आफ्नै देश बनाउने बेला आएको छ ।

युवाको परिभाषा र युवा हुनका लागि समाजको परिवर्तन र रूपान्तरणमा देन दिन सक्नुपर्दछ । आफूले आफ्नै स्वार्थको लागि काम गर्नु युवाको परिभाषा भित्र पर्दैन । तर, आफूलार्ई परिवर्तन गरेर समाजलार्ई परिवर्तन गर्नुपर्दछ । परिवर्तन यति सजिलो छैन, ठूलो त्याग र तपस्या गर्नुपर्दछ । यसको लागि प्रशस्त मात्रामा अनुशासन र आफूले आफूलार्ई कानून बनाएरअगाडि बढ्नुपर्दछ । सरकारले बनाएको कानुनले व्यक्तित्व विकास गर्न कुनै सहयोग गर्दैन । आजको युवाले बिर्सनै नहुने विषय के हो भने जीवनका ससाना विषयवस्तुलार्ई मध्यनजर गरी कार्य गर्नुपर्दछस जस्तै–दैनिक क्रियाकलाप, समयको सही व्यवस्थापन, साथीसँगको उठबस, सकारात्मक सोचको विकास, पारिवारिक सम्बन्ध, सामाजिक कार्यमा संलग्न, माया, प्रेम, शैक्षिक कार्यक्रममा सहभागिता नेतृत्वदायी भूमिका, साहित्यिक काममा संलग्न, नयाँनयाँ पुस्तकको अध्ययन, आफूभन्दा ठूला मानिससँगको सङ्गतलगायत कार्यहरूलार्ई आफ्नो दैनिकीमा राख्नुपर्दछ ।

जहिले पनि परिवर्तन सानो विषयबाट हुन्छ, परिवर्तन एउटा विषयबाट सुरु गरेर उक्त विषयलार्ई अन्त्य गर्न सक्नुपर्दछ । परिवर्तन गर्न चाहनेले कहिल्यै पछि हट्नुहुँदैन र कहिले अल्छी गर्नु पनि हुँदैन । यो संसार सक्नेका लागि हो, कसैले कसैलार्ई टीका लाएर केही पनि दिएको छैन । यो आकाश खुल्ला छ, उड्नेको लागि बाटो खाली छ, पैदलबाट हिँड्नुस् वा गाडीबाट गुड्नुस् वा चुप लागेर घरमा बस्नुस् दुवै बाटो खुल्ला छ । हामी कहाँ जान चाहन्छाँै र कसरी यसलार्ई व्यवहारमा प्रयोग गर्छौँ भन्ने कुराको दृष्टिकोण, लक्ष्य र उद्देश्य स्पष्ट हुनुपर्दछ र त्यसैमा तल्लीन भएर लाग्नुपर्दछ । यसैलार्ई व्यवहारमा उतार्न सक्नुपर्दछ ।

नेपाली युवाको अवसरका क्षेत्र
हाम्रो देश हरेक हिसाबले उर्वर भूमि हो । यो भूमिमा जे पनि फल्छ र फलाउन सकिन्छ । हिमाल छ, पहाड छ, तराई छ, खेतीयोग्य जमिन छ, पर्यटन स्थल छ, जडीबुटी, जङ्गल, जल र अनगन्ती नदीनाला छ । त्यस्तै गरी नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारले पनि युवासँग गरिने विविध प्रकारका योजना छन् । नेपाली युवाको अवसरका क्षेत्र हामो देश हरेक हिसाबले उर्र्वर भूमि हो । यो भूमिमा जे पनि फल्छ र फलाउन सकिन्छ । हिमाल छ । पहाड छ । तराई छ । खेतीयोग्य जमिन छ । पर्यटन स्थल छ । जडीबुटी, जङ्गल, जल र अनगन्ती नदीनाला छन् । त्यस्तैगरी नेपाल सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारले पनि युवासँग गरिने विविध प्रकारका योजना छन् । युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयले युवासँग सरोकार हुने राष्ट्रिय युवा नीति, २०६६ जारी गरेको छ ।

राष्ट्रिय युवा नीतिमा युवाका क्षेत्रमा काम गर्ने युवाहरू राजनीतिक क्षेत्रमा आबद्ध युवा, विशेष प्राथमिकता क्षेत्रका युवा, अपाङ्गता भएका युवालार्ई सहभागी गर्दै लैजाने रणनीति छ । मन्त्रालयले युवा साझेदारी कार्यक्रम, राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय युवा अनुभव आदानप्रदान कार्यक्रम, युवा सूचना केन्द्र, स्वरोजगारको लागि तालिम, युवा प्रतिभा सम्मान कार्यक्रम र युवा उत्तरदायी बजेट कार्यक्रममा सहभागी भइरहेको छ । युवा सूचना केन्द्र, राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय युवा गैरसरकारी सङ्घ–संस्थासँग मिलेर अगाडि बढाउने कार्यक्रम स्थानीयस्तरसम्म युवाको सञ्जाल बनाउने कार्यक्रम गरी रहेको छ । राष्ट्रको अमूल्य मानवस्रोत र ऊर्जाको भण्डार युवा हो ।

युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयले युवासँग सरोकार हुने राष्ट्रिय युवा नीति, २०६६ जारी गरेको छ । राष्ट्रिय युवा नीतिमा युवाका क्षेत्रमा काम गर्ने युवाहरू राजनीतिक क्षेत्रमा आवद्ध, विशेष प्राथमिकता क्षेत्रका युवाहरू, अपाङ्गता भएका युवालार्ई सहभागी गर्दै लैजाने रणनीति छ । मन्त्रालयले युवा साझेदारी कार्यक्रम, राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय युवा अनुभव आदान–प्रदान कार्यक्रम, युवा सूचना केन्द्र, स्वरोजगारका लागि तालिम, युवा प्रतिभा सम्मान कार्यक्रम, र युवा उत्तरदायी बजेट कार्यक्रममा सहभागी भइरहेको छ । युवा सूचना केन्द्र, राष्ट्रिय तथा अन्तरराष्ट्रिय युवा गैरसरकारी सङ्घ–संस्थासँग मिलेर अगाडि बढाउने कार्यक्रम, स्थानीयस्तरसम्म युवाहरूको सञ्जाल बनाउने कार्यक्रम गरि नै रहेको छ ।

(समाज रुपान्तरण अभियानमा क्रियाशील लेखक साउथ स्टेन ग्रुपका संस्थापक अध्यक्ष हुनुहुन्छ)

नयाँ राजनीतिक लहर : १८ दल दर्ताको पर्खाइमा, ३० कात्तिकभित्र प्रमाणपत्र लिनैपर्ने

काठमाडौं । आगामी फागुन २१ गते हुने प्रतिनिधिसभा निर्वाचनलाई लक्षित गर्दै देशमा फेरि राजनीतिक हलचल बढेको छ । निर्वाचन आयोगमा अहिले नयाँ दल दर्ताको चहलपहल निकै तातिएको छ । जहाँ हालसम्म १८ वटा नयाँ राजनीतिक दल दर्ताको पर्खाइमा छन् ।आयोगका अनुसार, यी सबै दललाई अब ३० कात्तिकभित्र दर्ता प्रमाणपत्र लिनुपर्ने बाध्यता छ, अन्यथा उनीहरू निर्वाचन प्रयोजनका लागि सहभागी हुन बञ्चित हुनेछन् ।

निर्वाचन आयोगका प्रवक्ता नारायणप्रसाद भट्टराईका अनुसार, पछिल्लो पटक आयोगमा ‘नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी’ नामक नयाँ पार्टीले दर्ताको निवेदन दिएको छ । यो पार्टी १० वाम घटकहरूको एकताबाट बनेको हो । जसमा साविकका नेकपा माओवादी केन्द्र र नेकपा (एकीकृत समाजवादी) पनि सहभागी छन् । नयाँ पार्टीले पाँचकुने तारा आफ्नो चुनाव चिन्हका रूपमा रोजेको छ ।

निर्वाचन नजिकिँदै, दल दर्ताको भीड बढ्दै
‘जेन–जी आन्दोलन’ अघि आयोगमा नौ दलले दर्ता निवेदन दिएका थिए भने आन्दोलनपछि थप नौ दल थपिएका छन् । यसरी अहिले आयोगमा १८ नयाँ दलको निवेदन अध्ययनमा छ । आयोगमा अहिलेसम्म १२५ दल दर्ता प्रमाणपत्र प्राप्त गरिसकेका छन् भने १२४ दल अद्यावधिक अवस्थामा छन् । निर्वाचन प्रयोजनका लागि दल दर्ताको समय भने मंसिर १ देखि १० गतेसम्म तय गरिएको छ । त्यसअघि सबै दलले कात्तिक ३० सम्म दर्ता प्रमाणपत्र अनिवार्य रूपमा लिनुपर्नेछ ।

निर्वाचन आयोगको समयरेखा
कात्तिक ३० – दल दर्ता प्रमाणपत्र लिन अन्तिम म्याद
मंसिर १–१० – निर्वाचन प्रयोजनका लागि दल दर्ता
मंसिर १५ – समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीका लागि कार्यालय स्थापना
पुस १८–१९ – बन्दसूची पेश गर्ने मिति
फागुन ३–१८ – प्रचारप्रसार अवधि
फागुन २१ – मतदान (बिहान ७ देखि बेलुका ५ सम्म)

दर्ताका लागि आवश्यक कागजात
राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐन, २०७३ अनुसार दर्ताका लागि दलले प्रस्तुत गर्नुपर्ने प्रमुख कागजातहरू यस्ता छन् :
–दलको विधान, नियमावली र घोषणापत्र दुई–दुई प्रति
–झण्डा, लोगो, चुनाव चिन्ह
– केन्द्रीय समिति, पदाधिकारी र ठेगाना
–आय स्रोत र कोष सम्बन्धी विवरण
–लोकतान्त्रिक र समावेशी व्यवस्था उल्लेख भएको विधान
–केन्द्रीय पदाधिकारीहरूको नागरिकता प्रतिलिपि र हस्ताक्षर

नयाँ पुस्ता र पुराना अनुहार
दल दर्ताको यो दौडमा पुराना राजनीतिक अनुहारहरूसँगै नयाँ पुस्ताको प्रवेश पनि देखिएको छ । नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’, रेशमलाल चौधरी, र हर्क साम्पाङ जस्ता चिनिने नामहरूसँगै केही जेन–जी युवाहरू र स्थानीय जनप्रतिनिधिहरू पनि नयाँ दल गठनमा सक्रिय छन् । कतिपय विश्लेषकहरू भन्छन्, ‘यो चुनाव पुराना पार्टीहरूको प्रभुत्वलाई चुनौती दिने नयाँ पुस्ताको राजनीतिक परीक्षण हुनेछ ।’ निर्वाचन आयोगको ढोका नयाँ र पुराना दुवै राजनीतिक आकांक्षीहरूले भरिँदै गर्दा, अबको १० दिनभित्र दर्ता प्रमाणपत्र लिने वा दलको सपना स्थगित हुने दुवै सम्भावना खुला छन् । फागुन २१ को मतदान केवल जनताको मतको उत्सव मात्र होइन, पुरानो र नयाँ पुस्ताबीचको राजनीतिक टक्कर पनि बन्ने संकेत देखिन थालेको छ ।

 

१० वाम दलको एकता फागुन २१ सम्म टिके ठुलो कुरो : लेखनाथ न्यौपाने

काठमाडौं । नेकपा माओवादी केन्द्रका नेता लेखनाथ न्यौपानेले नेकपा एकीकृत समावादीसहित १० वाम दलको एकता लामो समय नटिक्ने टिप्पणी गरेका छन् । फागुन २१ मा हुने प्रतिनिधि सभाको निर्वाचनसम्म टिके पनि ठूलो हुने उनले टिप्पणी गरेका छन् । घोषणा सभामा नगएका नेता न्यौपानेले आफूले ओछ्यानमा बसेर भिडिओ हेरेको जानकारी गराएका छन् ।

‘पिँध नभाका लोटा अनुहार कुच्चिएका पानीका लौरा पिङ खेल्दा खेल्दा थाकेका गनाएका नाम मञ्चमा, यसो हेरेको सबै दाने गाई जस्ता, फुकाएपछि आआफ्नै बाटो लाग्ने, फागुन २१ सम्म रहे ठुलो कुरो’ उनले भनेका छन्, ‘नहुनु भन्दा जस्तो भए पनि मामा मामै हो, चित्त बुझाउने मेसो । एउटा नयाँ कुरो टाई लगाउन बिर्सेका रहेछन् मान्छेहरूले आज ?’ एकता प्रक्रियामा असहमति जनाउँदै जनार्दन शर्मा, राम कार्की, सुदन किराँतीलगायतले बेग्लै अभियान घोषणा गरिसकेका छन् ।

रवि र छविको मुद्दामा आज सुनुवाइ

बुटवल । बुटवलको सुप्रिम सहकारी संस्थाको रकम ठगी र संगठित अपराध अभियोगमा थुनामा रहेका राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) सभापति रवि लामिछाने र तत्कालीन गोर्खा मिडियाका सञ्चालक छविलाल जोशीको मुद्दाको सुनुवाइका लागि आज (बिहीबार) पेसी तोकिएको छ । सुनुवाइका लागि तुलसीपुर उच्च अदालत बुटवल इजलासमा न्यायाधीश वासुदेव आचार्य र ओमप्रसाद अर्यालको १ नम्बर इजलासमा ३ नम्बर पेसी चढेको अदालतका सूचना अधिकारी रामबहादुर कुँवरले जानकारी दिए ।

यसअघि कात्तिक १३ गते तोकिएको पेसी जोशीका कानुन व्यवसायीले निवेदन दिएपछि सुनुवाइ स्थगित भएको थियो । त्यसअघि लामिछानेको मुद्दामा न्यायाधीशद्वय मिलनकुमार राई र ओमप्रसाद अर्यालको इजलासले एकै प्रकृतिका मुद्दा भएकाले जोशीसमेतको दुवै मुद्दा एकैसाथ राख्न आदेश गरेको थियो । बिगोबमोजिमको रकम बुझाइ थुना बाहिरै बसेर मुद्दा लड्न लामिछानेले माग गरेकामा उच्च अदालतले उनीसँगै जोशीको पनि फाइल पेस गर्न आदेश दिएको थियो । यसअघि लामिछानेको मुद्दामा उच्च अदालत बुटवलले नै कैफियत प्रतिवेदन माग गर्ने आदेश गरेको थियो ।

जेनजी प्रदर्शनका क्रममा उच्च अदालत तुलसीपुर बुटवल इजलासमा आगजनी र तोडफोड भए पनि लामिछाने र जोशी दुवैको मुद्दाको फाइल बचेको थियो । बुटवलको सुप्रिम सहकारी ठगीको मुद्दामा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका लामिछानेले सहकारीमा अपचलन गरेको आफ्नो भागको बिगो रकम दाखिल गर्दा पनि जिल्ला अदालत रुपन्देहीले रिहा नगरेपछि भदौ ९ गते उच्च अदालतमा निवेदन दर्ता गराएका थिए । यसअघि उनले आफ्नो भागको बिगो दाखिला गरेर सहकारी ठगीको मुद्दाबाट छुटकारा दिन माग गर्दै जिल्ला अदालतमा निवेदन दिएका थिए । जिल्ला अदालतका न्यायाधीश नारायण सापकोटाको इजलासले साउन २६ गते उनको निवेदनमा सुनुवाइ गर्दै रिहा गर्न अस्वीकार गरेको थियो ।

बुटवलको सुप्रिम सहकारी ठगीमा रविसहितका प्रतिवादीलाई १० करोड ९९ लाख ३६ हजार रुपैयाँ सामूहिक बिगो कायम गरेर अभियोगपत्र दायर गरिएको छ । तर, लामिछानेले त्यसको चार भागमध्ये आफ्नो भागको एक भागबराबर बिगो दाखिला गरेको कागजात पेस गरेका थिए । लामिछानेले २ करोड ७४ लाख ८४ हजार रुपैयाँको बैंक जमानत निवेदनसाथ पेस गरेका थिए । लामिछानेले जस्तै जोशीले पनि त्यति नै बिगोबापतको जमानत पेस गरेका थिए । तर, दुवै प्रतिवादीको हकमा उनीहरूको भागमा कति बिगो कायम हुने भन्ने नै यकिन नभएकाले रिहा गर्न नमिल्ने एकै प्रकृतिको आदेश गरेको थियो । पुर्पक्षका लागि लामिछाने र जोशी दुवै कारागारमा छन् । भैरहवा कारागारमा रहेका लामिछानेलाई ललितपुरको नख्खु कारागार सरुवा गरिएको छ भने जोशी भने भैरहवा कारागारमै छन् ।

भक्तपुरका नेवार समुदायले मनाए ‘सकिमना पुन्ही’ (फोटो फिचर)

काठमाडौं। नेवार समुदायले कार्तिक पूर्णिमा अर्थात् ‘सकिमना पुन्ही मनाएको छ । यस दिन सकी अर्थात् पिँडालु तथा सखरखण्ड उसिनेर खाने प्रचलन छ । नेवार समुदायले ऋतुअनुसारको उब्जनी आफ्नो इष्टदेवलाई चढाएर मात्र खाने गर्दछन् ।

नेवार समुदायले पिँडालु, सखरखण्डलगायत कन्दमूल उसिनेर आफ्ना इष्टदेवलाई चढाएर खाने गर्दछन् । यसले शरीरमा ताकत उत्पन्न भई शरीर स्वस्थ हुने जनविश्वास छ ।

आज साँझ हरेक मन्दिरअगाडि उसिनेको सखरखण्ड, पिँडालु तथा भुटेको मकै, भटमास, गहुँ, बदाम, केराउ, चनालगायत विभिन्न गेडागुडीले देवीदेवता तथा मन्दिरको कलात्मक आकृति बनाउँछन्, जसलाई स्थानीय भाषामा हलिमली भनिन्छ‌ र अन्त्यमा यसैलाई प्रसादका रूपमा ग्रहण गर्ने प्रचलन छ ।

सकिमना पुन्ही कलालाई अन्नमार्फत प्रस्तुत गर्ने एक दुर्लभ कलाकारितासमेत हो ‌। घरघरमा उसिनेको पिँडालु खाएर सकिमना पुन्ही मनाएका स्थानीयहरुले धान, मकै, भटमासलगायत भुटेका गेडागुडीबाट न्यातपोल मन्दिर, बिस्काः रथ, गणेशलगायत विभिन्न देवीदेवताका आकृति बनाइने गरिन्छ, जसले यहाँको प्राचीन वैभव झल्काउने समेत गर्दछ ‌।

राजा महेन्द्रले बसाएको व्यवस्थित सहर महेन्द्रनगर (तस्बिरहरु)

कञ्चनपुर । अहिले भीमदत्त बजार भनेर चिनिने कञ्चनपुरको महेन्द्रनगर बजार तत्कालीन राजा महेन्द्र शाहको पालादेखि योजनाबद्ध रूपमा स्थापित भएको मानिन्छ । सुदूरपश्चिमका सहरहरुमध्ये योजनाबद्ध रूपमा स्थापित यो एक मात्र शहर हो ।

राजा महेन्द्रले २०१४ सालमा देश दर्शनका नाममा पूर्वको झापा, ताप्लेजुङदेखि सुदूरपश्चिमको दार्चुला हुँदै बैतडीसम्म पैदल भ्रमण गरेका थिए । त्यही क्रममा उनले महेनन्द्रनगरमा व्यवस्थित बस्ती बसाल्ने परिकल्पना गरेको स्थानीय जानकारहरु बताउँछन् । त्यसयता मानिसहरु पहाडबाट महेन्द्रनगर झर्न थालेका थिए ।

राजा महेन्द्रले भारतको चण्डीगढको नक्साअनुसार गुरुयोजना बनाएर महेन्द्रनगर बजार बसाएको बताइन्छ । पहिले बेलौरीमा रहेको कञ्चनपुर जिल्ला सदरमुकाम पनि महेन्द्रनगरमा प्रशासकीय भवन निर्माण गरेर त्यहाँ सारिएको थियो ।

हाल महेन्द्रनगरमा फरक पहिचान र विशेषता बोकेका पाँचवटा गल्ली छन् । हरेक गल्लीको आफ्नै विशेषता छ । विपद्का बेला पनि यहाँ सहज हुने गल्लीहरू निर्माण गरिएको छ । गल्लीमा बनेका कुनै घर ढलिहाले पनि अर्को घरमा कुनै असर गर्दैन । पछिल्लो समय पार्किङ अभावले भने यहाँको बजार अस्तव्यस्त देखिन्छ ।

सुदूरपश्चिमकै योजनाबद्ध सहरका रूपमा रहेको महेन्द्रनगर पछिल्लो समय अतिक्रमणको चपेटामा परेको छ । अतिक्रमणले बजारको शोभा बिग्रिने भन्दै यहाँका स्थानीयले चिन्ता प्रकट गरेका छन् ।

ट्याक्टर भिरबाट खस्दा दुईको मृत्यु, चालक गम्भीर घाइते

बझाङ । बझाङमा ट्याक्टर दुर्घटना हुँदा दुई वृद्धको मृत्यु भएको छ भने चालक गम्भीर घाइते भएका छन् । थालारा गाउँपालिका–२ काँडास्थित भित्री सडक खण्डमा सुदूरपश्चिम प्रदेश ०१–००२ त ५७२४ नम्बरको ट्याक्टर दुर्घटनामा परेको हो । जिल्ला प्रहरी कार्यालय बझाङका अनुसार मृत्यु हुनेमा थलारा–२ का ६० वर्षीय पमले खाती र ६२ वर्षीय जसे खाती रहेका छन् ।

उनीहरुको घटनास्थलमै मृत्यु भएको हो । दुर्घटनामा ट्याक्टर चालक कैलालीको गोदावरी नगरपालिका–४ का ४५ वर्षीय खुशीराम चौधरी गम्भीर घाइते भएका छन् । घाइते चौधरीको जिल्ला अस्पताल बझाङमा उपचार भइरहेको प्ररीले जनाएको छ ।

‘नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी’ ले दल दर्ताका लागि दियो निवेदन

काठमाडौं । दश कम्युनिष्ट घटक दल मिलेर बनेको ‘नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी’ ले दल दर्ताका लागि निर्वाचन आयोगमा निवेदन दिएको छ । विभिन्न १० वटा वाम दल र समूह मिलेर बनेको पार्टीले एकता घोषणाको भोलिपल्ट बिहीबार आयोगमा दल दर्ताको निवेदन दिएको हो । साविकका नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी सहितका दलहरूले नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी बनाएका हुन् । नव गठित पार्टीको चुनाव चिह्न पाँचकुने तारा राखिएको छ । निर्वाचन आयोगका प्रवक्ता नारायणप्रसाद भट्टराईले नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीको दल दर्ता निवेदन प्राप्त भएको जानकारी दिएका छन् ।

आगामी २१ फागुनमा हुने निर्वाचनमा भाग लिने राजनीतिक दलले यही ३० कात्तिकभित्र दल दर्ताको प्रमाणपत्र लिइसक्नु पर्नेछ । दलहरूबीचको एकताको प्रतिबद्धतापत्र, घोषणापत्र साथमा राखेर निवेदन दिएको नेता शिव खकुरेलले जानकारी दिए । उनका अनुसार दलको विधानलाई पूर्णता दिने कार्य भइरहेको छ । ‘पदाधिकारीलगायतका विषय टुंगिएपछि आयोगमा विधान लगायत दस्तावेज पेश गरिनेछ,’ उनले भने ।

विप्लव नेतृत्वको नेकपा आज सडकमा उत्रिँदै

काठमाडौं । नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ नेतृत्वको नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) ले आज (बिहीबार) बृहत् जनप्रदर्शन र जनसभा गर्दैछ । प्रवक्ता खड्गबहादुर विश्वकर्मा ‘प्रकाण्ड’ ले दिएको जानकारीअनुसार आज दिउँसो १२ बजे शान्तिबाटिकाबाट बृहत्  र्‍याली सुरु हुनेछ भने दिउँसो १ बजे भृकुटीमण्डपमा आमसभा गरिनेछ । सभामा महासचिव विप्लवलगायतका शीर्ष नेताहरूले बोल्ने कार्यक्रम तय गरिएको छ।

नेकपाले अहिलेको सरकार विघटनको माग राखेको छ । ‘राष्ट्रिय स्वाधीनता, समाजवाद र सर्वपक्षीय अन्तरिम सरकार गठन हुनुपर्छ,’ प्रवक्ता प्रकाण्डले भने, ‘आम जनताको समस्या सम्बोधन गर्न तथा संविधान पुनर्लेखनलगायतका विषयमा हालको सरकारले काम गर्न सक्दैन।’ पार्टीले जेनजी आन्दोलनपछिको विकसित राजनीतिक घटनाक्रमबारे आफ्नो धारणा सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेको छ । सभालाई महासचिव नेत्रविक्रम चन्द विप्लवले सम्बोधन गर्नेछन् । सभा अगाडि  र्‍याली निकाल्ने योजना नेकपाको छ । सभामा काठमाडौं उपत्यका र आसपासका जिल्लाबाट कार्यकर्ताहरुलाई उतार्ने तयारी छ । १० हजार बढीको संख्यामा कार्यकर्ता उतार्ने दाबी उनीहरुको छ ।

जग्गा खाली गर्न निवर्तमान मन्त्री खड्कालाई नेपाल स्काउटको सात दिने ‘अल्टिमेटम’

काठमाडौं । नेपाल स्काउटले राजधानीको लैनचौरस्थित आफ्नै जग्गा कब्जामा राखिरहेको कांग्रेस नेता दीपक खड्काको कम्पनी ‘खड्का ल्याण्ड डेभलपमेन्ट प्रालि’ लाई बक्यौता रकम तिरी सात दिनभित्र जग्गा खाली गर्न अन्तिम चेतावनी दिएको छ ।

स्काउटले आज (बिहीबार) एक सार्वजनिक सूचना जारी गर्दै लामो समयदेखि कानुनी प्रक्रिया पूरा हुँदाहुँदै पनि कम्पनीले अटेर गरेको जनाउँदै अन्तिम पटक सात दिनको ‘अल्टिमेटम’ दिएको हो । सार्वजनिक सूचनामा भनिएको छ, ‘बक्यौता रकम तिर्न अन्तिम मौका प्रदान गरिएको छ। तोकिएको समयभित्र रकम नतिरे तथा जग्गा खाली नगरे सम्झौताका प्रावधान र मुलुकी देवानी संहिता, २०७४ बमोजिम जग्गामा निर्माण भएका सम्पूर्ण भवन तथा सामान जफत गरिनेछ ।’

लैनचौर (काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नं. २६, साबिक २९) मा रहेको कित्ता नं. १० को झण्डै ३ रोपनी जग्गा २०६५ सालमा नेपाल स्काउट र खड्का ल्याण्ड डेभलपमेन्टबीच १० वर्षका लागि भाडामा सम्झौता भएको थियो । सम्झौताअनुसार २०७५ सालमा अवधि समाप्त भए पनि कम्पनीले जग्गा खाली नगरेपछि विवाद अदालतसम्म पुगेको थियो । काठमाडौँ जिल्ला अदालतले २०७६ असार १८ गते र उच्च अदालत पाटनले २०७९ असार १३ गते स्काउटको पक्षमा फैसला गरिसकेको छ । तर अदालतको फैसला कार्यान्वयन नभएपछि स्काउटले २०७९ चैत २८ गते ३५ दिने सूचना पनि जारी गरेको थियो ।

त्यसपछि २०८१ वैशाख ६ गते स्थानीय प्रशासनको सहयोगमा जग्गा सिलबन्दी गरिएको थियो । तर कम्पनीले अझै पनि भोगचलन गर्दै आएको स्काउटको आरोप छ । नेपाल स्काउटका अनुसार कम्पनीले सम्झौताअनुसारको बक्यौता रकम समेत तिरेको छैन । सूचनामा भनिएको छ, ‘बक्यौता रकम तिर्न अन्तिम मौका प्रदान गरिएको छ । उक्त समयभित्र बक्यौता नतिरे सम्झौताको बुँदा ४ र मुलुकी देवानी संहिता, २०७४ अनुसार जग्गामा निर्माण भएका सम्पूर्ण भवन तथा सामानहरू जफत गरिनेछ । जफत गरिएको सम्पत्तिबाट पनि बक्यौता असुल नभएमा कम्पनीको अन्य जायजेथाबाट असुलउपर गरिने व्यहोरा छ ।’

हेर्नुस् सूचना

न्यूयोर्कको मेयर जितेपछि मम्दानीले खाए नेपाली रेस्टुरेन्टमा मःम

काठमाडौं । अमेरिकी राजनीतिमा उदाउँदै गरेका दुई प्रभावशाली युवा अनुहार, न्युयोर्कका नव निर्वाचित नगर प्रमुख जोहरान मम्दानी र चर्चित सांसद अलेक्जेन्ड्रिया ओकासियो कर्तेज (एओसी) बीच हालै एक विशेष भेटघाट भएको छ । यो भेटघाटले राजनीतिक वृत्तमा मात्र नभई नेपाली समुदायमाझ पनि निकै चर्चा बटुलेको छ । किनभने यसको पृष्ठभूमिमा थियो ज्याक्सन हाइट्सको सुप्रसिद्ध नेपाली रेष्टुरेन्ट ‘लालीगुराँस बिस्ट्रो’ ।

मेयरमा निर्वाचित भएपछिको पहिलो व्यस्त दिनको अनुभव सुनाउँदै मम्दानीले बिहीबार ‘एक्स’ (पहिलेको ट्विटर) मा तस्बिरसहितको पोस्ट गरेका थिए । उनले लेखेका छन्, ‘मेयर निर्वाचित भएको पहिलो दिन अत्यन्तै व्यस्त रह्यो : एकाबिहानै अन्तर्वार्ता, घोषणा, बैठक र थप कुराकानी भए । तर, यी सबैमाझ महत्वपूर्ण चाहिँ ज्याक्सन हाइट्सस्थित लालीगुराँस बिस्ट्रोमा हाम्री सांसद एओसीसँगको लन्च बैठक रह्यो ।’

तस्बिरमा मम्दानी र एओसी मःम, चिकेन तन्दुरी, दूध चिया र आलु लगायतका नेपाली परिकारहरूको स्वाद लिँदै सौहार्दपूर्ण गफमा मग्न देखिन्छन् । सन् २००८ मा स्थापित लालीगुराँस बिस्ट्रो न्युयोर्कको ज्याक्सन हाइट्समा रहेको नेपाली बाहुल्य क्षेत्रको एक लोकप्रिय गन्तव्य हो । नेपाली स्वाद र आतिथ्यका लागि परिचित यो रेष्टुरेन्ट नेपाली समुदायमाझ निकै चर्चित छ ।

मम्दानी र एओसी दुवैले आफ्नो चुनावी अभियानका क्रममा पनि न्युयोर्कका नेपाली समुदायलाई लक्षित गर्दै नेपाली भाषामै पोस्टहरू गरेर आफ्नोपन देखाएका थिए । अमेरिकी राजनीतिको केन्द्रमा नेपाली संस्कृति र परिकारको उपस्थितिले प्रवासी नेपालीहरूमाझ गर्वको अनुभूति गराएको छ । उनले त्यहाँ पहिलो मुस्लिम र दक्षिण एसियाली मूलका मेयर बन्न सफल मम्दानीलाई निर्वाचनमा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले हराउन भरपूर प्रयास गरेका थिए ।

तर ३४ वर्षीय मम्दानी न्यूयोर्कका पूर्व गभर्नर एन्ड्रयू कुमो र रिपब्लिकन कर्टिस स्लिवालाई पराजित गर्दै सहरको पहिलो मुस्लिम मेयर बनेका हुन् । जनवरी १ मा पदभार ग्रहण गरेपछि उनी एक शताब्दीभन्दा बढी समयमा न्युयोर्कका सबैभन्दा कान्छा मेयर पनि बन्ने छन् । उनी न्युयोर्कको मेयर बन्ने पहिलो दक्षिण एशियाली मूलका र अफ्रिकामा जन्मेका पहिलो व्यक्ति बनेका छन् ।

यस्तो छ ‘नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी’ को २३ बुँदे घोषणापत्र (पूर्णपाठ)

काठमाडौं । विभिन्न १० वटा कम्युनिष्ट घटकबीचको एकताबाट बनेको ‘नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी’ ले घोषणापत्र सार्वजनिक गरेको छ । भृकुटीमण्डपमा आज (बुधबार) आयोजित एकतासभामा नवगठित पार्टीको २३ बुँदे घोषणापत्र नेता देव गुरुङले सार्वजनिक गरे । नेकपा माओवादी र नेकपा एकीकृत समाजवादीसहित साना वामघटक मिलेर नेपाली कम्युनिस्ट पार्टी घोषणा गरिएको छ । पार्टीको संयोजकमा पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र सहसंयोजकमा माधव कुमार नेपाल चयन भएका छन् ।

पूर्णपाठ

 

आजको दिन अब कसैले बिर्साएर बिर्सने छैन : प्रचण्ड

काठमाडौं । नव गठित नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीका संयोजक पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले जेनजी आन्दोलनले आफूहरूलाई कमजोरी केलाउने र असाधारण एकताको लागि बल दिएको बताएका छन् । नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी घोषणाको कार्यक्रममा बुधबार प्रचण्डले जेनजी आन्दोलन भएकै कारण १० वटा कम्युनिष्ट दलले ऐतिहासिक एकता घोषणा गरेको बताए ।

‘दलहरूलाई सच्याउनका लागि जेनजीले ऊर्जा दिनु भयो । आजको एकता नेताको संकल्पको पछाडि जेनजी आन्दोलन र सहिदको भूमिका छ । उहाँहरूले त्यसो नगरेको भए कमजोरीबाट सच्चिने र एकतातिर यति छिट्टै जानेमा आउने थिएनौं । बरु विभाजनतिर जाने स्थिति हुन्थ्यो,’ प्रचण्डले भने, ‘हाम्रा कमजोरी उजागार गरिदिनु भयो । हामी कहाँ चुक्यौ भन्ने कुरालाई आन्दोलनले, प्रविधिमार्फत् भ्रष्टाचार विरुद्ध र सुशासनका पक्षमा आवाज बुलन्द गर्नुभयो । हामी सच्चिनुको विकल्पै छैन ।’

प्रचण्डले १० वटा कम्युनिष्ट दल एकै पटक मिलेको ऐतिहासिक दिन भएको पनि बताए । ‘नेपाली कम्युनिष्ट इतिहास कहिल्यै नबिर्सने दिन आज बनेको छ । १० वटा कम्युनिष्ट पार्टी एकै दिन मिलेको इतिहास छैन । त्यस कारण आजको दिन अविष्मरणीय ऐतिहासिक दिनका रूपमा अंकित भएको छ । यो दिन अब कसैले बिर्साएर बिर्सने छैन,’ प्रचण्डले थपे, ‘नेपाली राजनीतिमा देखिएका चुनौतीलाई समाधान गर्ने दिन हो । राष्ट्रमा देखिएको संकट र दलमाथि आक्षेप लगाउने कोशिसविरुद्ध राष्ट्रिय एकता स्वाधीनताको दिशामा अगाडि बढ्ने दिन हो ।’ एकै दिनको आन्दोलनले सुगौली सन्धीपछि सबैभन्दा ठूलो संकट ल्याइदिएको भन्दै आफूहरू एकतामा गएको उनले बताए । राष्ट्र संकटमा गएकोले कम्युनिस्टहरू एक भएर जवाफ दिन खोजेको प्रचण्डको दाबी छ ।

 

नेपाली राजनीतिको मुख्य समस्या भ्रष्टाचार र कुशासनः उपसंयोजक नेपाल

काठमाडौँ । नवगठित नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीका उपसंयोजक माधवकुमार नेपालले नेपाली राजनीतिको मुख्य समस्या नै भ्रष्टाचार र कुशासन रहेको बताएका छन् ।

बुधवार काठमाडौंमा आयोजित पार्टीको एकता राष्ट्रिय सम्मेलनमा बोल्दै उनले यस्तो टिप्पणी गरे । उनले समाजिक न्याय र समानताको लागि माओवादीसहितका दलहरुसँग पार्टी एकता गर्नुपरेको बताए।

उनले वर्तमान राजनीतिक प्रणालीमा जिम्मेवारीभन्दा पदको मोह बढी भएको बताउँदै नेताहरुमा इमानदारी, त्याग र तपस्याको कमी रहेको पनि टिप्पणी गरे । उनले पार्टी र नेतृत्वले आफ्नै आचरण र व्यवहारबाट जनताको विश्वास जित्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याए। उनले विगतको वामएकताको प्रयासमा संलग्न रहेका अधिकांश नेताहरु यही पार्टीमा रहेको उल्लेख गर्दै मुख्य कम्युनिष्ट दल नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी नै बनेको पनि जिकिर गरे ।

उनले भने, ‘नेपाली राजनीतिको सबैभन्दा ठुलो रोग भ्रष्टाचार भएको छ, कुशासन भएको छ । नेपाली राजनीतिको सबैभन्दा ठूलो रोग आत्मकेन्द्रित चिन्तन भएको छ । जिम्मेवारी पूरा नगर्ने पदमात्रै ओगट्ने, ठुलठुला ओहोदामा जान चाहाने तर जिम्मेवारी पुरा नगर्ने यो ठूलो समस्या छ । इमानदारिताको अभाव छ । त्याग तपस्याको कमी छ । त्यसो भएको हुनाले हामीले आफ्नो आचरण र व्यवहारबाट जनताको विश्वास जित्न सक्नुपर्छ । नयाँ पुस्ताको विश्वास जित्न सक्नुपर्छ । अब के सही हो भने कुराले च्युरा भिज्नेवाला छैन । हामी कुरा गर्न धेरै सिपालु छौं । तर त्यो कुरालाई व्यवहारमा रुपान्तरण गर्ने कुरामा हामी पछाडि परेका छौं । देश बनाउने सवालमा धेरै कमजोरीहरु रहेका छन् । अब ती कमजोरीहरुलाई सुधारेर अघि बढ्नैपर्छ । हामीले जनतामा नयाँ आशा, विश्वास र संकल्प पैदा गर्न सक्नुपर्छ । त्यसो भएको हुनाले हाम्रो देशको विकासले गर्दा विश्वमा हामी नेपाली भएकोमा गौरवबोध गर्न सक्नेछौं ।’

उपसंयोजक नेपालले नयाँ पुस्तामा विश्वास र आशा जगाउनेतर्फ ध्यान दिनुपर्ने बताउँदै देश निर्माणका कमजोरी सुधार्दै अघि बढ्न आफूहरु प्रतिवद्ध रहेको पनि बताए । उनले समाजवादी मोर्चालाई समेत सँगसँगै अगाडि बढाउनुपर्ने बताए । उनले विभिन्न घटकका कार्यकर्तालाई उत्साहित बनाउन मोर्चाले महत्वपूर्ण भुमिका खेल्ने भन्दै आत्मविश्वासका साथ अघि बढ्न सबैमा आग्रह गरे ।

जलवायु वार्तामा विश्व नेताहरू प्रवेश गर्दा, गरिब समुदायहरू सबैभन्दा बढी जोखिममा

रियो डी जेनेरियो, १९ कात्तिक । ब्राजिलमा हुन लागेको आगामी जलवायु वार्ताको सन्दर्भमा विश्वका नेताहरू एकत्रित हुँदै गर्दा जलवायु सङ्कटको सबैभन्दा ठूलो मूल्य तिर्नेहरू गरिब र सीमान्त समुदायहरू हुने प्रष्ट हुँदै गएको छ ।

रियोको उत्तरी भागमा अवस्थित अरारा बस्तीका लुइस क्यासियानो अहिलेका तात्तिएका गर्मीका दिनहरूमा चिन्तित रहेका छन् । उनि ३० वर्षदेखि त्यहीँ बस्दै आएका छन् । उनले भने, “आजको घाम साँच्चै डरलाग्दो छ ।” उनले आफ्नै घरमा हरियो छत बनाएका कारण केही राहत त पाएका छन्, जसले तापक्रम १५ डिग्री सेल्सियससम्म कम गर्छ, तर बारम्बारको विद्युत् अवरोधले वातानुकूलनको भर गर्न सकिँदैन ।

विश्वका नेताहरू जलवायु वार्ताका लागि ब्राजिल आउँदै गर्दा क्यासियानो जस्ता करोडौँ मानिसहरू असहज तापक्रम र आँधीबेहरीको जोखिममा छन् । चरम मौसमका घटनाहरूले गरिबीमा परेकाहरूलाई अझ नोक्सान पुर्‍याइरहेका छन्, किनभने उनीहरूलाई सामना गर्न न त स्रोत, न त प्रविधि केही पनि छैन ।

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका अनुसार हाल विश्वमा करिब एक अर्ब १० करोड मानिस चरम गरिबीमा बसिरहेका छन् । यसै कारण धेरैले तुलनात्मक रूपमा गरिब सहर बेलेममा यो सम्मेलन आयोजना गर्नु सराहनीय ठानेका छन् । युएन वातावरण कार्यक्रमकी कार्यकारी निर्देशक इन्गर एन्डरसनका अनुसार बेलेमजस्ता ठाउँमा सम्मेलन हुनु उपयुक्त छ, किनकि यहाँ गरिबी र जलवायु सङ्कट प्रत्यक्ष देखिन्छ ।

गरिबी र जलवायु सङ्कटको टक्कर केवल विकासशील मुलुकमै सीमित छैन । संयुक्त राष्ट्रसङ्घ विकास कार्यक्रम ९युएनडिपी० को प्रतिवेदनले धनी देशका गरिबहरू पनि चरम गर्मी, बाढी, खडेरी वा प्रदूषण जस्ता कम्तीमा चार खतरामध्ये एकको प्रभावमा छन् भन्ने देखाउँछ ।

विश्व स्रोत संस्थानका वरिष्ठ फेलो कार्टर ब्रान्डन भन्छन्, “गरिब मानिसहरूसँग जोखिमयुक्त ठाउँहरू छोड्ने वा प्रकोपपछि पुनर्निर्माण गर्ने क्षमता हुँदैन । त्यसैले जलवायु सङ्कटले उनीहरूको जीविकोपार्जन मात्र होइन, जीवन नै सङ्कटमा पार्छ ।”

अफ्रिकामा झन्डै ५० करोड मानिस गरिबीमा छन् र तीमध्ये धेरै खेतीमा निर्भर छन् । अन्तर्राष्ट्रिय कृषि अनुसन्धानका सल्लाहकार समूहकी कार्यकारी निर्देशक इस्माहाने एलोआफीका अनुसार प्राविधिक समाधानले केही राहत दिन सक्छ, तर त्यसको पहुँच अधिकांश किसानमा छैन ।

ब्राजिल सरकारले बेलेममा सम्मेलन आयोजना गरेर विश्वलाई अमेजन क्षेत्रका वास्तविक चुनौतीहरू देखाउने प्रयास गरेको छ । अक्सफामकी जलवायु नीति प्रमुख नाफकोट डाबी भन्छिन्, “वार्ताकारहरूले कठिन परिस्थितिमा बस्नुपर्ने गुनासो गरेका छन्, तर यही त संसारका अधिकांश मानिसहरूको वास्तविकता हो ।”

तर सबैले यस सम्मेलनबाट ठोस परिणाम आउनेमा विश्वास राखेका छैनन् । ड्युक विश्वविद्यालयकी प्राध्यापक किम्बर्ली मेरियन सुसीया भन्छिन्, “द्रुत कारबाहीको आवश्यकता छ भन्ने कुरा सबैले स्वीकार्छन्, तर त्यो कोपबाट सम्भव देखिँदैन ।”

युएनडिपीका निर्देशक पेड्रो कन्सेइकोका अनुसार विश्वमा गरिबी घट्ने गति रोकिएको छ । “अब गरिबीका तथ्याङ्क स्थिर छन्, घटेका छैनन्”, उनले भने।

माइक्रोसफ्टका सह–संस्थापक बिल गेट्सले पनि हालैको वक्तव्यमा उत्सर्जन घटाउनेभन्दा पहिले मानव पीडा कम गर्नमा जोड दिनुपर्ने बताएका छन् ।

तर कन्सेइको भनेका छन्, “गरिबी घटाउने र जलवायु सङ्कट समाधान गर्ने दुवै कुरा अलग होइनन् । यी एउटै एजेन्डाका दुई पाटाहरू हुन्—जहाँ एकमा सफलता अर्काको समाधान पनि हो ।”

कमला नदीमा कार्तिक स्नान गर्नको भीड, भूत-प्रेत’ हट्ने विश्वास (तस्बिरहरू)

काठमाडौं। सिरहा र धनुषाको सीमा भएर बग्ने कमला नदीमा कार्तिक पूर्णिमाका अवसरमा आज बिहानैदेखि भक्तजनहरूको भीड लागेको छ ।

धार्मिक मान्यताअनुसार कमला नदीमा स्नान गर्दा ‘भूत-प्रेत’ हट्ने विश्वास रहँदै आएको छ । यही विश्वासका कारण विभिन्न जिल्लाका श्रद्धालुहरू नदीमा स्नान गर्न आएका हुन् ।

नदी क्षेत्रको इनर्वा, ब्यारेज, कमला पुल, सिक्रौन, चतरी, बेलहा, बडेर्वा, पटेर्वा, बसबिट्टा र सीमावर्ती भारतको जयनगरसम्म बिहानैदेखि भक्तजनहरूको ठूलो भीड लागेको छ । प्रत्येक वर्षजस्तै यस वर्ष पनि उदयपुर, सप्तरी, सिरहा, धनुषा, सर्लाही, महोत्तरी, रौतहट तथा भारतको बिहारसम्मका श्रद्धालुहरू कमला स्नानका लागि आएका छन् ।

स्थानीय निकायहरूले मेलाले धार्मिक एकता, सामाजिक सद्भाव र पर्यटन प्रवर्धनमा सहयोग पुर्‍याउने विश्वास व्यक्त गरेका छन् ।

माधव नेपालले भने–हामीले पनि चीन र भारतले जस्तो ‘नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी’ किन नभन्ने ?

काठमाडौं । नव गठित नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीका सहसंयोजक माधवकुमार नेपालले नेपालमा दल र नेताहरूको उपादेयता अझै नसकेको बताएका छन् । काठमाडौंको भृकुीमण्डपमा आयोजित एकतामा सभामा सम्बोधन गर्दै उनले नेताहरूले आफ्नो गल्ती, कमजोरी भने सच्याउनु पर्ने बताए ।

‘नेपालमा कम्युनिष्ट पार्टी र नेताहरूको उपादेयता अझै सकेको छैन । नपालको राजनीतिमा सबैभन्दा ठूलो रोग भ्रष्टाचार र कुशासन भएको छ । आत्मकेन्द्रित चिन्तन ठूलो रोग भएको छ । इमानदारिताको अभाव छ । हामीले आफ्नो आचरण र व्यवहारबाट जनताको विश्वास जित्न सक्नु पर्छ । युवापस्ताको विश्वास जित्नुपर्छ,’ उनले भने । उनले वामदेव गौतमको कुरा स्मरण गर्दै थपे, ‘कुराले चिउरा भिज्नेवाला छैन । हामी कुरा गर्न र प्रचवन दिन सिपालु छौं । तर, रुपान्तरण गर्ने कुरामा धेरै पछाडि छौं ।’

पूर्व प्रधानमन्त्री समेत रहेका उनले नेपाल मात्र त्यस्तो देश रहेको, जहाँ कम्युनिष्टहरूले झण्डै दुई तिहाइ बहुमत प्राप्त गरेको बताए । ‘बृहत् वाम एकता निकै लोकप्रिय छ । तर, व्यवहार हे¥यो भने अब धेरै बाँकी देख्नु हुन्छ । बाँकी वामहरूसँग पनि एकताको प्रयास अवश्य गर्नेछौं । हामी सानो दायरामा बस्न चाहँदैनौं । बन्देज, आग्रह र पूर्वग्राह पनि राख्दैनौं । सबैलाई समेट्नेगरी गोलबद्ध गरेर हिंड्न चाहन्छौं,’ उनले भने ।

नेपालले भारत र चीनमा कम्युनिष्ट पार्टीको नाम नियाल्दै आफूहरूले नव गठित पार्टीको नाम घोषणा गरेको सुनाए । नेपालले पार्टीको नाम राख्न वृहत छलफल भएको पनि बताए । ‘यो नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी, हामीले सोचेका थियौं, पार्टीको नाम के राख्ने ? नेकपा समाजवादी राख्ने कि हाम्रो राजु कार्की कमरेडको । सबै समाजवादी कुन समाजवादी कुन समाजवादी ? अनि नेपाली कम्युनिष्ट राख्ने कि ?,’ नेपालले भने, ‘चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी भन्छन्, भारतीय कम्युनिष्ट पार्टी भन्छन् । भनेपछि हामीले नेपाली कम्युनिष्ट पार्टी किन नभन्ने ?’

अनि चम्किलो तारालाई चुनाव चिन्ह राखिएको बताए । ‘तारा चम्किलो चिन्ह किन नलिने । वृहत छलफलपछि हामी यो दुईवटा निष्कर्षमा पुगेका हौं,’ उनले भने । उनले देशविरोधी, संविधानविरोधीसँग कुनै सम्झौता नगर्ने बताए । ‘हामी प्रतिगमनको दिशामा लैजाने प्रयत्नलाई विफल बनाउनेछौं,’ उनले भने । सरकारसँग वार्तामा रहेका जेनजीहरूलाई पनि पार्टीमा भित्र्याएको बताउँदै उनले अन्य जेनजीहरूलाई पनि यो पार्टीमा आबद्ध हुन आह्वान गरे ।

नेपालले नयाँ पार्टी घोषणाले नेपाली राजनीतिमा तरंग पैदा गरेको बताउँदै नेपाली जनताको आशा र भरोसाको केन्द्र यो पार्टी बन्ने बताए । उनले यो पार्टीमा आफूहरूको अग्नी परीक्षा पनि सुरू भएको बताए । ‘जनतालाई हामीले विश्वास दिलाउनु पर्छ । यो पुरानै पार्टीको स्वरुप होइन । आफ्नै पार्टीहरूमा रहेका कमी कमजोरीको समीक्षा गरेर, गल्ती सुधार गरेर, परिवर्तनको संबाहक बनेर, क्रान्तिकारी चरित्र बोकेका योद्धाहरूको पार्टी बनाएका छौं,’ उनले भने ।

उनले सुशीला कार्की नेतृत्वको सरकारलाई सहयोग गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको औंल्याउँदै निष्पक्षरूपमा चुनाव हुनुपर्ने बताए । उनले बिहान मात्रै आफूले जेनजीको वार्तामा रहेकालाई पार्टीमा भित्र्याएको सुनाए । अरुलाई पनि पार्टीमा आउन आग्रह गरे, ‘आउनुस् हामीसँग हातेमालो गर्दै अघि बढ्नुहोस् । सुशासनको पक्षमा होस्, भष्ट्राचारको विरुद्धको अभियानमा होस् । जनताको जीवनमा रुपान्तरणको कुरामा होस् ।’ समाजमा रहेका विकृति, विसंगतिविरुद्ध जुध्ने कुरामा हात मिलाएर अघि बढ्न तयार रहेको बताए । सामाजिक अभियन्तालाई हातेमालो गरेर अघि बढ्न तयार रहेको बताए ।

 

एकीकृत समाजवादीमै रहन महासचिव भुसालको आग्रह

काठमाडौं । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी) का महासचिव घनश्याम भुसालले आफूहरू नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) सँगको एकतामा सामेल नहुने घोषणा गरेका छन् ।

आज यहाँ पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गर्दै भुसालसहितका नेताले विद्यमान नेतृत्व र कार्यशैलीका आधारमा कम्युनिष्ट पार्टी चल्न नसक्ने बताउँदै देशका विद्यामान समस्याको समाधानका लागि आफूहरूले आगामी मङ्सिरको पहिलो साता राष्ट्रिय भेलामार्फत् नयाँ रूपले सङ्गठित हुने स्पष्ट गरे।

कार्यक्रममा सो पार्टीका नेताहरू धनेन्द्र बस्नेत, जीवनराम श्रेष्ठलगायत सहभागी थिए । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी) सहित १० वामपन्थी पार्टीबीच आज एकता घोषणा भएको छ ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयले गर्‍यो महाशाखा प्रमुखहरूको हेरफेर

काठमाडौँ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले विभिन्न महाशाखा प्रमुखहरूको जिम्मेवारी हेरफेर गरेको छ ।  मन्त्रालयसँग सम्बन्धित कामकाजलाई थप प्रभावकारी, चुस्तदुरुस्त र व्यवस्थित बनाउने उद्देश्यका साथ मन्त्रीस्तरीय निर्णयबाट उच्च तहका कर्मचारीको जिम्मेवारी हेरफेर गरिएको प्रवक्ता डा.प्रकाश बुढाथोकीले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार परिवार कल्याण महाशाखा, राष्ट्रिय स्वास्थ्य शिक्षा सूचना तथा सञ्चार केन्द्र, इपिडिमियोलोजी तथा सरुवा रोग नियन्त्रण महाशाखा (इडिइसिडी) व्यवस्थापन महाशाखाका प्रमुखको जिम्मेवार हेरफेर भएको छ ।

मन्त्रिस्तरीय निर्णयबाट परिवार कल्याण महाशाखाको निर्देशकमा डा.मदनकुमार उपाध्याय, राष्ट्रिय स्वास्थ्य शिक्षा सूचना तथा सञ्चार केन्द्रका निर्देशकमा डा.राधिका थपलिया, व्यवस्थापन महाशाखाको प्रमुखमा केशव पण्डित र इडिइसिडीको निर्देशक पदमा डा. रोशन न्यौपानेलाई सरुवा गरिएको छ ।

यसैगरी डा.पवनजङ्ग रायमाझी उपचारात्मक सेवा महाशाखाको निर्देशकमा सरुवा गरिएको प्रवक्ता डा.बुढाथोकीले जानकारी दिए ।

प्रचण्ड–माधवलाई वामदेवको प्रश्न : प्रधानमन्त्री हुँदा किन समाजवादको प्रयास भएन ?

काठमाडौं । नव गठित नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीका नेता वामदेव गौतमले समाजवाद निर्माणमा प्रवेश नगरेकाले नै जेनजी आन्दोलन भएको बताएका छन् । काठमाडौंको भृकुटीमण्डपमा जारी एकता राष्ट्रिय सम्मेलनमा उनले समाजवाद मात्रै भनेर नहुने बताए । ‘समाजवाद निर्माणमा प्रवेश नगरेकाले जेनजी आयो । समाजवादी क्रान्ति मात्रै भनेर हुँदैन । कस्तो किसिमको क्रान्ति स्पष्ट भन्नु पर्छ । तब मात्र कमरेडहरूलाई काँधमा बोकेर हिँड्न सक्छु’, उनले भने ।

संविधानमा लेखिएको लोकतान्त्रिक मूल्य–मान्यतामा आधारित समाजवाद लागु गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ । गौतमले समाजवाद झोलामा मात्रै बोकेर हिँडेर नहुने बताए । उत्पादनमा आधारित कम्युनिष्ट पार्टी निर्माण हुनुपर्ने बताए । गौतमले प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति र पूर्णसमानुपातिक निर्वाचन प्रणालीमा जानुपर्ने बताए । नेता गौतमले पार्टीका संयोजक र सहसंयोजकलाई प्रधानमन्त्री भएका बेला समाजवाद निर्माणको प्रयास किन नगरेको भन्दै प्रश्न गरेका छन् ।

काठमाडौंमा जारी एकता राष्ट्रिय सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै गौतमले संविधानमै गरिएको व्यवस्था कार्यान्वयनका लागि किन काम नगरेको भन्दै प्रश्न गरेका हुन् । ‘२०७२ मा जारी गरेको संविधानको प्रस्तावनामै लेखिएको छ, अब नेपालमा लोकतान्त्रिक मूल्य मायन्तामा आधारित समृद्ध समाजवाद निर्माण गरिनेछ । आज कति वर्ष भयो ? हामी कति पटक प्रधानमन्त्री भयौं ? हामीले कति पटक प्रधानमन्त्री–मन्त्री बनायौं ?’ उनले प्रश्न गरे, ‘संविधानले प्रस्तावनामै व्यवस्था गरेको त्यो चरित्रको समाजवाद निर्माण किन भएन, प्रयास गर्नु भयो कि भएन अहिले जवाफ दिनुहोला ।’

उनले संविधानमा लेखिएका कुरा लागू नगर्ने र नलेखिएका विषयमा धेरै कुरा गर्ने गरिएको भन्दै नेताहरूको आलोचना गरे। उनले नेताहरूसँग समाजवादी क्रान्तिको परिभाषा समेत मागे । ‘यो सधैँभरी महिना महिनामा सरकार परिवर्तन गर्ने सिस्टम, राज्य सञ्चालनको शासन प्रणालीलाई अन्त्य गरेर प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति प्रणाली कायम गर्नुपर्छ र पूर्ण समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली लागू गर्नुपर्छ,’ उनले भनेका छन् । यसअघि अघि बढ्न सकेको खण्डमा कम्युनिष्ट आन्दोलन धेरै अघि बढ्नसक्ने उनले बताएका छन् । ‘त्यसो भयो भने हामी अगाडि बढ्न सक्छौं । तपाईंहरू सबैमा विनम्र अनुरोध छ, यो पास गरिदिनुस्,’ उनले भने ।

 

अमेरिकी सरकारी शटडाउन इतिहासकै सबैभन्दा लामो, हवाई सेवा र जनजीवनमा असर

वासिङ्टन, १९ । अमेरिकी इतिहासको सबैभन्दा लामो सरकारी शटडाउन बुधबार पूरा भएको छ । यो शटडाउनले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पहिलो कार्यकालको ३५ दिनको रेकर्ड तोडेको छ । कङ्ग्रेसले गत सेप्टेम्बर ३० सम्म बजेट पारित गर्न असफल भएपछि सरकारी कोष रोकिँदै आएको छ । यसले सङ्घीय निकायहरूदेखि सर्वसाधारणको दैनिकीसम्म गम्भीर असर पारेको छ ।

सरकारी कार्यक्रमहरू ठप्प हुँदा लाखौँ अमेरिकीलाई अत्यावश्यक खाद्यान्न र सहायता पाउन कठिनाइ भइरहेको छ । हाल १४ लाखभन्दा बढी सङ्घीय कर्मचारी — एयर ट्राफिक कन्ट्रोलरदेखि राष्ट्रिय पार्कका वार्डनसम्म — तलब बिना काम गरिरहेका छन् वा जबरजस्ती बिदामा बस्न बाध्य भएका छन् ।

मध्यरातमा रेकर्ड तोडिनु अघि नै ट्रम्प प्रशासनले आगामी सात दिनभित्र हवाई सेवा पूर्ण रूपमा अव्यवस्थित हुन सक्ने चेतावनी दिएको थियो । कर्मचारीहरूको अभावका कारण देशका प्रमुख विमानस्थलहरूमा लामो पङ्क्ति र सम्भावित उडान रद्द हुने स्थिति देखिएको छ ।

“यदि डेमोक्रेटहरूले अहिले समाधान खोजेनन् भने एक हप्ताभित्र देशव्यापी हवाई अराजकता देख्न सकिनेछ”, यातायातमन्त्री सीन डफीले फिलाडेल्फियामा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा भने, “हामीसँग आवश्यक सङ्ख्यामा नियन्त्रक नभए हवाई क्षेत्रका केही भागहरू बन्द गर्नुपर्ला ।”

अमेरिकी अटोमोबाइल एसोसिएसन (एएए) का अनुसार यस वर्षको थ्याङ्क्सगिभिङमा ५८ लाख नागरिकले हवाई यात्रा गर्ने अनुमान छ — जुन नयाँ रेकर्ड हुनेछ । तर ६० हजारभन्दा बढी हवाई यातायात नियन्त्रक र ट्रान्सपोर्ट सुरक्षा अधिकारीहरू तलब बिना काममा निरन्तर खटिँदा सेवा प्रभावित हुने जोखिम बढेको छ ।

सन् २०१९ मा भएको यस्तै शटडाउन अन्त्य गराउन पनि हवाई कर्मचारीहरूको सामूहिक बिरामी विदा निर्णायक बनेको थियो ।

शटडाउनको मूल कारण भनेको स्वास्थ्य सेवासम्बन्धी खँर्च हो । डेमोक्रेटहरू लाखौँ अमेरिकीका लागि स्वास्थ्य बीमामा दिइँदै आएको अनुदानको म्याद सकिएपछि मात्र बजेटमा सहमति जनाउने अडानमा छन् । तर रिपब्लिकनहरू स्वास्थ्य विषयलाई पछि सम्बोधन गर्ने शर्तमा अहिले नै सरकारी कार्य पुनः सुरु गर्न दबाब दिइरहेका छन् ।

यद्यपि, पछिल्ला दिनहरूमा केही मध्यमार्गी सांसदहरूले समाधानको सङ्केत देखाएका छन् । दुई पार्टीका चार प्रतिनिधिले स्वास्थ्य बीमा लागत घटाउने उद्देश्यसहित सोमबार एउटा प्रारम्भिक समझदारी ढाँचा सार्वजनिक गरेका छन् ।

डेमोक्रेटहरूले अमेरिकी नागरिकहरूले नयाँ वर्षका लागि स्वास्थ्य बीमा लिन खोज्दा बढ्दो प्रिमियमको सामना गरेपछि रिपब्लिकनहरू सम्झौता गर्न बाध्य हुनेछन् भन्ने आशा गरेका छन् । तर राष्ट्रपति ट्रम्प भने अझै अडिग देखिन्छन् । सिबिएस न्युजसँगको अन्तर्वार्तामा उनले भने, “म जबरजस्ती स्वीकार गर्ने पक्षमा छैन ।”

शटडाउनलाई आफ्ना राजनीतिक विरोधीहरूलाई दबाबमा राख्ने माध्यम बनाउने ट्रम्प प्रशासनले सङ्घीय कामदारहरूलाई तलब नदिने चेतावनी जारी गरेको छ । साथै प्रगतिशील नीतिहरूमा कटौती गर्न खोजेको आरोप पनि लागेको छ ।

अदालतहरूले केही कदमहरू रोकेका छन्, तर प्रशासनले ‘सप्लिमेन्टल न्युट्रिशन असिस्टेन्स प्रोग्राम’ (एसएनएपी) अन्तर्गत चार करोड २० लाख अमेरिकीलाई किराना किन्न सहयोग गर्ने कोष रोक्ने धम्की दोहो¥याएको छ ।

तर ह्वाइट हाउसले पछि स्पष्टीकरण दिंदै भनेको छ, “सरकार आफ्नो कानूनी दायित्वको पूर्ण रूपमा पालना गर्दैछ र सकेसम्म चाँडो आंशिक सहायता वितरण गर्ने प्रयासमा छ ।”

तोकिएकै समयमा निर्वाचन सम्पन्न गर्नु तत्कालीक कार्यनीति : नारायणकाजी श्रेष्ठ

काठमाडौँ । नवगठित नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीका नेता नारायणकाजी श्रेष्ठले तोकिएकै मितिमा निर्वाचन सम्पन्न गर्नु पार्टीको तत्कालीक कार्यनीति भएको बताएका छन्।

बुधवार काठमाडौंमा आयोजित पार्टीको एकता राष्ट्रिय सम्मेलनमा बोल्दै उनले सो कुरा बताए। नेता श्रेष्ठले मुलुकलाई थप संकटमा जान नदिन पनि घोषित मितिमै निर्वाचन सम्पन्न गर्नुको विकल्प नरहेकाले पार्टी त्यसलाई तत्कालीक मूल कार्यनीति बनाएको समेत स्पष्ट पारे।

उनले निर्वाचन सम्पन्न गर्ने शर्तमा वर्तमान सरकारलाई सफल बनाउनु पनि आफूहरुको उद्देश्य हुनुपर्ने बताए। उनले निर्वाचनमा सहभागी हुन पनि सबै राजनीतिक दलहरुलाई आग्रह गरे।

नेता श्रेष्ठले भने, ‘हाम्रो अहिलेको तत्कालीक कार्यनीति घोषित मितिमा निर्वाचन सम्पन्न होस भन्नेलाई बनाएका छौँ । र घोषित मितिमा निर्वाचन सम्पन्न भएन भने देशमा अझ संकट थपिने खतरा छ । अनिश्चत र अन्यौलको दिशातिर देश जाने खतरा छ । त्यसकारण निर्वाचन सम्पन्न हामीले टाइममा नै गर्नुपर्दछ । यसका निम्ति पहिलो आवश्यक्ता सरकारले त्यो दढृता गरोस । दोश्रो हामी सबै राजनीतिक पार्टीहरु त्यसका लागि एकतावद्ध भएर जाऔ । कतिपय राजनीतिक पार्टीहरु अहिले पनि अलमलमा छन् । उहाँहरुलाई हामी अपिल गर्न चाहन्छौ–घोषित मितिमा निर्वाचन सम्पन्न गर्नैपर्छ । त्यस उद्देश्यका निम्ति यो सरकारलाई सफल पार्नु आजको आवश्यक्ता हो । त्यसका निम्ति सरकारले उपयुक्त वातावरण निर्माण गर्नुपर्दछ । निर्वाचन आयोगले पनि त्यो ढंगले तयारी गर्नुपर्दछ ।’

नेता श्रेष्ठले निर्वाचनको वातावरण बनाउने काममा दृढतापूर्वक लाग्न पनि सरकारलाई सचेत गराउए ।

वैठकमै विव्यस अध्यक्षले कुटे प्रधानाध्यापक

सिन्धुपाल्चोक । सिन्धुपाल्चोकको इन्द्रावती गाउँपालिका–१ स्थित भुवनेश्वरी आधारभूत विद्यालयकी प्रधानाध्यापक अञ्जना भण्डारीलाई विद्यालय व्यवस्थापन समिति (विव्यस) अध्यक्ष खाम्सोङ तामाङले वैठक चलिरहेका बेला कार्यकक्षमै कुटेका छन् । बुधबार विद्यालय व्यवस्थापन समितिको बैठक चलिरहेका बेला विव्यस पुनर्गठनको विषयमा छलफल भइरहेकै बेला तामाङले प्रधानाध्यापक भण्डारीमाथि एक्कासी हमला गरेको सहभागीहरूले जानकारी दिए ।

‘म र भण्डारी म्याडम निर्णय लेख्दै निहुरेर बसिरहेका थियौं । अचानक अध्यक्षले मुड्की प्रहार गर्नुभयो’, बैठकमा सहभागी वडा सदस्य नरेश तामाङले भने, ‘प्रअलाई निर्णय लेख्न केही असहज भएको देखिएपछि म सिकाइरहेको थिएँ, तर अध्यक्ष किन रिसाए बुझ्न सकिएन ।’
कुटपिटबाट प्रधानाध्यापक भण्डारीको आँखामा चोट लागेको छ ।

घटनापछि विद्यालयमा तनावपूर्ण वातावरण सिर्जना भएको थियो । घाइते भण्डारीसँग सम्पर्क गर्न खोज्दा उनको मोबाइल स्विच अफ रहेको थियो । यसैबीच, नेपाल शिक्षक महासंघ इन्द्रावती गाउँपालिकाले घटनाप्रति कडा आपत्ति जनाउँदै अध्यक्ष तामाङविरुद्ध कानुनी कारबाहीको माग गरेको छ । महासंघले विज्ञप्ति जारी गर्दै दोषीमाथि कारबाही नभए आन्दोलनमा उत्रिने चेतावनी दिएको छ ।

भदौ अन्तिम साताको हिंसा र विध्वंसलाई परिवर्तन ठान्नु गलत : प्रदीप ज्ञवाली

काठमाडौं । नेकपा (एमाले) का उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवालीले गत भदौ अन्तिम साता भएको हिंसा र विध्वंसलाई परिवर्तनको नाममा महिमामण्डन गर्न नहुने टिप्पणी गरेका छन् । बुधवार ललितपुरमा आयोजित ‘राष्ट्रहित सर्वोपरि कन्क्लेभ’ मा बोल्दै उनले यस्तो टिप्पणी गरेका हुन् । भदौ २३ गतेको हिंसा र २४ गतेको देश दोहनलाई आन्दोलनलाई परिवर्तनको प्रतिक ठान्नु उपयुक्त नहुने उनको धारणा छ । उनले जेनजी पुस्ताले गरेको शान्तिपूर्ण आन्दोलनमाथि घुसपैठ भएको कारण देश दोहन हुन पुगेको पनि बताए ।

उनले भने, ‘नेपालको लागि हिंसा र विध्वंस एउटा नियमित आकस्मिकता जस्तो भयो । १० वर्षको पीडा २० वर्ष अगाडि मात्रै टुंगिएको हो । अहिले पनि त्यसको उत्पादन समाजमा छ । जेनजी युवाहरुले एउटा फूल पनि भाँच्दैनौं, प्रहरीसँग वादविवाद गर्दैनौं भनेर आन्दोलन शुरु गर्नुभएको थियो । तर जसरी २३ गतेको हिंसा र २४ भदौको देश दोहानलाई परिवर्तन ठानेर त्यसको महिमामण्डन गर्नुपर्छ भन्ने म बेल्कुलै ठान्दिनँ ।’ उनले भ्रष्टाचारविरुद्ध तत्कालीन सरकारले गरेको कारबाही प्रक्रियाको अजरअन्दाज गरेर सरकारले भ्रष्टाचारको मलजल गरिरहेको भाष्य निर्माण गरिएकोप्रति गुनासो गरे । उनले २०४६ सालयताका भ्रष्टाचारका काण्डहरुको छानविन गर्न वर्तमान सरकारलाई चुनौती पनि दिए ।